«نامه نیوز» گزارش می‌دهد؛
پیشنهاد غیرمنتظره واشنگتن؛ بن‌بست یا باز شدن گره؟
آکسیوس مدعی شده که پیشنهاد توافق هسته‌ای که آمریکا روز شنبه به ایران ارائه داد، غنی‌سازی محدود اورانیوم با سطح پایین را در خاک ایران برای مدت زمانی که بعداً مشخص می‌شود، مجاز می‌داند.
گروه سیاست - در حالی که پنجمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان برگزار شد، یک پیشنهاد مکتوب از سوی واشنگتن به تهران ارائه شده که واکنش‌ها و مواضع بازیگران مختلف از جمله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اتحادیه اروپا و اسرائیل را در پی داشته است. اکنون، همه نگاه‌ها به پاسخ ایران و نتیجه احتمالی دور ششم مذاکرات دوخته شده است.
محتوای پیشنهاد آمریکا
بر اساس گزارش منابع نزدیک به گفت‌وگوها، دولت ایالات متحده آمریکا یک بسته پیشنهادی کتبی از طریق عمان به ایران ارسال کرده است. مفاد این پیشنهاد شامل مواردی نظیر توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم بالای ۶۰ درصد، محدودسازی فعالیت‌های تحقیق و توسعه روی سانتریفیوژهای پیشرفته، اجرای نظارت‌های گسترده‌تر توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آزادی برخی زندانیان دوتابعیتی در ایران، ارائه تخفیف موقت در صادرات نفت ایران و آزادسازی بخشی از دارایی‌های بلوکه‌شده در مقابل اقدامات فوری تهران است.
البته در آخرین خبر، آکسیوس مدعی شده که پیشنهاد توافق هسته‌ای که آمریکا روز شنبه به ایران ارائه داد، غنی‌سازی محدود اورانیوم با سطح پایین را در خاک ایران برای مدت زمانی که بعداً مشخص می‌شود، مجاز می‌داند.
این رسانه مدعی شد بر اساس این پیشنهاد، ایران اجازه ساخت هیچ تأسیسات غنی‌سازی جدیدی را نخواهد داشت و باید زیرساخت‌های حیاتی برای تبدیل و فرآوری اورانیوم را برچیند.
آکسیوس افزود در این پیشنهاد همچنین آمده است که ایران باید تحقیقات و توسعه جدید سانتریفیوژها را متوقف کند.
طبق این پیشنهاد، توافق هسته‌ای بر ایجاد یک کنسرسیوم غنی‌سازی منطقه‌ای که چندین شرط را برآورده می‌کند، متمرکز خواهد بود.
ناگفته نماند که دونالد ترامپ بحث غنی سازی محدود را تکذیب کرده و نوشته: «ماشین امضازنی [جو بایدن] باید مدت‌ها پیش جلوی "غنی‌سازی" ایران را می گرفت. تحت توافق احتمالی ما — ما اجازه هیچ‌گونه غنی‌سازی اورانیوم را نخواهیم داد!»
واکنش رسمی ایران
درباره جزئیات پیشنهاد آمریکا ، خبر رسمی منتشر نشده است اما مقامات جمهوری اسلامی ایران ضمن تأیید دریافت این پیشنهاد، آن را "یک‌سویه و فاقد ضمانت اجرایی" دانسته‌اند. سخنگوی وزارت امور خارجه تأکید کرده است که: «هیچ توافقی بدون لغو مؤثر و راستی‌آزمایی‌پذیر تحریم‌ها امکان‌پذیر نیست. ایران به حقوق مشروع خود در چارچوب پیمان NPT پایبند بوده و غنی‌سازی اورانیوم بخشی از این حقوق است.»
همچنین تهران از «نقش مثبت عمان» در تسهیل مذاکرات تشکر کرده و ابراز امیدواری کرده است که غرب با رویکردی واقع‌بینانه به میز مذاکرات بازگردد.
موضع آژانس؛ هشدار در سایه اختلاف
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در آخرین گزارش خود به شورای حکام اعلام کرد:
«آژانس به برخی سایت‌های اعلام‌نشده در ایران دسترسی ندارد و سطح همکاری‌ها نسبت به گذشته کاهش یافته است.»
در واکنش، سازمان انرژی اتمی ایران این گزارش را "غیرفنی و متاثر از فشارهای سیاسی خاص" دانسته و بر ادامه همکاری‌ها در چارچوب پادمان تاکید کرده است.
اسرائیل؛ تهدیدات نظامی و دیپلماسی سایه
نخست‌وزیر اسرائیل بار دیگر مخالفت شدید خود را با هرگونه توافق احتمالی با ایران ابراز کرده و مدعی شده است: «اگر جامعه جهانی اقدامی جدی علیه ایران انجام ندهد، ما اقدام خواهیم کرد.»
تل‌آویو از نزدیک شدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به «خط قرمز» سخن گفته و تحرکات نظامی خود در منطقه را افزایش داده است. هم‌زمان همکاری اطلاعاتی با ایالات متحده و برخی کشورهای عربی منطقه نیز تقویت شده است.
اتحادیه اروپا؛ میانجی نگران
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در گفت‌وگویی اعلام کرده است: «این فرصت ممکن است آخرین شانس برای حفظ راهکار دیپلماتیک درباره برنامه هسته‌ای ایران باشد. ما آماده‌ایم مذاکرات جدید را در بروکسل یا کشوری بی‌طرف میزبانی کنیم.»
با این حال، منابع دیپلماتیک اروپایی از وجود شکاف در مواضع واشنگتن و پایتخت‌های اروپایی درباره نحوه تعامل با ایران خبر داده‌اند.
چشم‌انداز مذاکرات؛ دیپلماسی زیر فشار
در حالی که برخی منابع از احتمال برگزاری دور ششم مذاکرات در یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس طی روزهای آینده خبر می‌دهند، شرایط کلی حاکی از تداوم فضای بی‌اعتمادی میان تهران و واشنگتن است.
با توجه به فاصله زیاد مواضع دو طرف بر سر پرونده‌هایی چون غنی‌سازی، تحریم‌ها، سطح همکاری با آژانس و اقدامات جبرانی، احیای توافق یا رسیدن به تفاهم جدید نیازمند اراده‌ای سیاسی و تضمین‌هایی فراتر از تعهدات شفاهی خواهد بود.
جمع بندی
مذاکرات ایران و آمریکا اگرچه وارد فاز حساس و تاکتیکی جدیدی شده‌اند، اما سایه تهدید، تردید و بی‌اعتمادی همچنان بر آن سنگینی می‌کند. اکنون توپ در زمین دو طرف است: واشنگتن باید به رفع تحریم‌ها فراتر از وعده‌های تکراری بیندیشد، و تهران نیز باید راهی برای ترمیم اعتمادسازی بین‌المللی در پیش بگیرد. نقش‌آفرینی میانجی‌هایی چون عمان و اروپا می‌تواند در کاهش فاصله‌ها مؤثر باشد، اما تا زمانی که اراده‌ای سیاسی برای توافقی پایدار شکل نگیرد، مذاکرات در دور باطل باقی خواهد ماند.
دیدگاه تان را بنویسید