راز حساسیت آمریکا به غنی‌سازی در ایران؛ بازدارندگی بدون بمب چگونه ممکن شد؟
در منازعات هسته‌ای میان ایران و آمریکا، آنچه در ظاهر یک بحث فنی درباره اورانیوم به نظر می‌رسد، در عمق خود مسئله‌ای ژئوپلیتیکی و راهبردی است. ایران، تنها کشوری است که بدون داشتن سلاح هسته‌ای، به بازدارندگی اتمی رسیده و این همان نقطه‌ای است که آمریکا تلاش می‌کند آن را با توقف غنی‌سازی در داخل ایران، از بین ببرد. گزارشی تحلیلی از روزنامه فرهیختگان، پرده از پشت‌صحنه این جدال راهبردی برمی‌دارد.
طبق تحلیل منتشرشده در روزنامه فرهیختگان، از آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که با نامه‌ای از سوی رئیس‌جمهور آمریکا کلید خورد، سیاست اعلامی واشنگتن جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای بوده است. اما در روند مذاکرات، این سیاست به جلوگیری از غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران و خروج مواد غنی‌شده تغییر شکل داده است؛ موضوعی که به‌زعم تحلیل‌گر، هدف اصلی آمریکا از ابتدا بوده و سایر موضوعات تنها جنبه رسانه‌ای برای اقناع افکار عمومی داشته‌اند.
دلیل این حساسیت؟ به باور مقاماتی چون مارکو روبیو، غنی‌سازی برای ایران نه‌تنها جنبه حیثیتی دارد بلکه عاملی برای بازدارندگی استراتژیک محسوب می‌شود. طبق این دیدگاه، حتی اگر ایران سلاح هسته‌ای نسازد، صرف حفظ ظرفیت غنی‌سازی، کشور را در آستانه هسته‌ای شدن قرار می‌دهد؛ حالتی که مانع از تهدید یا حمله نظامی مستقیم می‌شود.
تحلیل ادامه می‌دهد که ایران طی سال‌های اخیر توانسته با یک راهبرد واقع‌گرایانه، نوعی بازدارندگی اتمی بدون سلاح ایجاد کند. قدرت پاسخ دوم ایران، به‌ویژه در برابر اسرائیل، باعث شده تهران در دسته‌ای مستقل از «کشورهای اتمی» و «غیراتمی» قرار گیرد. به همین دلیل، آمریکا تلاش دارد با طرح‌هایی نظیر «کنسرسیوم هسته‌ای» (با مشارکت کشورهای منطقه و نظارت آمریکا و اروپا)، عملاً اختیار فنی و امنیتی ایران را در چرخه سوخت محدود کند. این طرح حتی در قالب مکتوب به تیم مذاکره‌کننده ایران ارائه شده است، اما به دلیل خدشه واردکردن به اصل «بازدارندگی ملی»، از سوی ایران رد شده است.
در پایان، مقاله به نابرابری در فهرست مطالبات دو طرف اشاره می‌کند: تعهدات فنی ایران باید فوراً اجرا شوند، اما تحقق مطالبات اقتصادی ایران مثل آزادسازی پول‌ها یا رفع تحریم‌ها، زمان‌بر و مشروط به راستی‌آزمایی است. از نظر نویسنده، این رویکرد آمریکا در تلاش برای تضعیف موقعیت راهبردی ایران در منطقه و تحت‌الشعاع قرار دادن استقلال هسته‌ای کشور تعریف می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید