چراغ سبز ایران و امریکا برای مذاکرات
ادعای چراغ سبز ایران و امریکا برای مذاکرات
فرجی‌راد، دیپلمات سابق گفت : مذاکرات هنوز شروع نشده، امّا پیام‌هایی از سوی واسطه‌ها از آمریکا به ایران ارسال شده است. که آنها آمادگی خود را برای گفتگو نشان داده‌اند.
شاید بتوان گفت که قدم کوتاهی به سمت مذاکرات برداشته شده‌است.
وضعیت نسبت به چند هفته گذشته کمی متفاوت شده؛ هم طرف ایرانی و هم آمریکایی مواضع نسبتاً ایجابی اتخاذ می‌کنند.
فرجی راد: آمریکا و اسرائیل فعلا دلیلی برای حمله مجدد به ایران نمی‌بینند/ نه ایران از مواضع خود کوتاه می‌آید نه ایالات متحده
یک کارشناس ژئوپلیتیک می‌گوید: فعال‌سازی مکانیسم ماشه فشار اقتصادی و سیاسی بر ایران می‌آورد، اما روسیه و چین مانع قطعنامه‌های شورای امنیت می‌شوند؛ آمریکا و اسرائیل فعلاً دلیلی برای حمله نمی‌بینند و مواضع دو طرف بدون انعطاف باقی مانده است.
ز به نقل از ایسنا، شرایط ایران در قبال آژانس، تروئیکای اروپا، ایالات متحده و البته احتمالات این حوزه طی ماه‌های اخیر مورد توجه قرار دارد. اخیرا نماینده ایران در آژانس در خصوص احتمال صدور قطعنامه علیه ایران گفته است:«آمریکا و سه کشور اروپایی می‌خواهند آنچه را در نیویورک به دست نیاوردند، در وین تحمیل کنند. تحمیل گزارش‌دهی بر مدیرکل آژانس بر اساس قطعنامه‌های منقضی شده شورای امنیت، غیرقانونی و ناموجه است. این کار در عمل به پیچیدگی‌های موجود خواهد افزود و ضربه‌ای دیگر به دیپلماسی وارد خواهد کرد. قطعنامه شورای حکام تغییری در وضعیت فعلی اجرای پادمان در ایران ایجاد نمی‌کند.»
ترامپ نیز با اشاره به علاقه ایران به مذاکره گفته ایران تمایل دارد گفتگو ها آغاز شود اما اشاره ای نکرده این اتفاق چه زمانی رخ می دهد. بنیامین نتانیاهو، نیز درباره شرایط احتمالی جنگ با ایران گفته است: «ما اهداف بسیار روشنی داشتیم: سایت‌های هسته‌ای، سایت‌های تولید موشک و چند هدف دیگر. وقتی به این اهداف دست یافتیم، جنگ تمام شد.» این اظهار نظر ها از یک سو و ماجرای قطعنامه احتمالی علیه ایران از سوی دیگر، شرایطی پیچیده ایجاد کرده است.
عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک و سفیر پیشین ایران در نروژ در گفتگو با فرارو به بررسی این موضوع پرداخته است:
نه ایران از مواضع خود کوتاه می‌آید نه ایالات متحده
عبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت: «فعال شدن مکانیسم ماشه یعنی فشار بر ایران. این فشار در بخش های اقتصادی و سیاسی است. گروسی نیز اخیرا در اظهاراتی اعلام کرده که ایران اجازه نمی دهد ما سایت های بمباران شده را مورد بازدید قرار دهیم. اخیرا المیادین اعلام کرده که تروئیکای اروپا، نسخه ای از پیشنهاد خود را برای شورای حکام آژانس به دست آورده که در آن بیانیه درخواست می کند ایران اقداماتی را انجام دهد.
من فکر نمی کنم قبل از این که شورای حکام مصوبه ای داشته باشد یا قطعنامه ای صادر کند، وارد شورای امنیت شده و علیه ایران قطعنامه بدهند. به هر حال هر قطعنامه ای هم بخواهند بدهند، مثل اسنپ بک نیست و روسیه، چین یا هر دو بتوانند وتو کنند. بنابراین، اکنون به دنبال این هستند که شورای حکام به ایران اجازه ندهد از بازدید آژانس از سایت‌های درخواستی، ممانعت کند.»
وی افزود: «این احتمال وجود دارد که مصوبه‌ای را در شورای حکام به تصویب برسانند و سپس تصمیم بگیرند این مصوبه را به شورای امنیت بدهند یا خیر. ترامپ نیز در دیدار با رهبران آسیای مرکزی در کاخ سفید اعلام کرده ایرانیان درخواست لغو تحریم ها را دارند و من نیز آماده‌ام. اما وارد جزئیات نشده که آماده چیست؟ آیا آماده مذاکرات است؟
تا جایی که اطلاع داریم و اطلاعاتی که از طریق واسطه ها رد و بدل می شود نشان می دهد هنوز آمریکایی ها اعلام آمادگی نکرده اند که با ایران مذاکراتی را مبتنی بر بده و بستان مشخص داشته باشند و کمی از مواضع طرفین کاسته شود. درواقع ظاهرا آمریکایی ها بر مواضع پیشین خود باقی مانده اند. برای مثال در زمینه هسته‌ای بر غنی سازی صفر تاکید دارند. ممکن است بگویند به ازای محدودیت ها در غنی سازی، اسنپ بک را 6 ماه تا یک سال به تعویق می اندازیم. طبیعیست که ایران نمی پذیرد.»
آمریکا و اسرائیل فعلا دلیلی برای حمله مجدد به ایران نمی‌بینند
این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت: «ایران رسما اعلام کرده که ما نه غنی سازی صفر را می‌پذیریم و نه از حقوقمان برای غنی سازی بر اساس نیازهای خود زیر نظر آژانس کوتاه خواهیم آمد. در رابطه با برنامه موشکی نیز همین وضعیت است. بنابراین مسئله در حالتی گنگ قرار دارد چون نه آمریکایی ها حاضرند کوتاه بیایند و نه ایرانی ها حاضرند اگر پالس مثبت نگیرند وارد گفتگو شوند چرا که معتقدند اگر پالس مثبت گرفته نشود، نتیجه سخت‌تر از وضعیت فعلی خواهد بود.»
وی در خصوص اظهارات اخیر نتانیاهو درباره پایان جنگ با ایران گفت: «علیرغم تبلیغاتی که درباره سهولت حمله به ایران مطرح می شود، اما حقیقت این است که جنگ برای دو طرف دشوار است. تبلیغات زیادی مطرح می شود که به ایران حمله خواهد شد، اما ماجرا به این سادگی ها نیست و تبلیغاتی که شبکه های فارسی زبان انجام می دهند یا در مقالات نوشته می شود، بیشتر، حالت نمایشی و تبلیغی دارد و یک طرفه به موضوع نگاه می کند. بنابراین باید این موضوع را در نظر بگیریم که در پس هر حمله، اسرائیل نیز صدماتی جدی را متحمل می شود.
بنابراین، با وجود این که اسرائیل درباره سایت های هسته ای ایران حتی اطلاعاتی بیشتر از ایالات متحده دارد، اما وارد حمله ای جدید نشده است. حتی میزان خرابکاری اسرائیلی ها داخل کشور کمتر شده و این موضوع نشان می دهد که حتی طرف مقابل هم ملاحظاتی برای خود دارد. تا همین اواخر هم ترامپ مدعی بود سایت های هسته ای ایران را نابوده کرده است.
بنابراین آمریکا بهانه ای برای حمله ندارد، مگر این که ایران در ادامه غنی سازی فعال شده باشد که به همین بهانه حمله مجدد کنند. بعید می دانم با توجه به مسئله غزه و حساسیت های آن و فعالیت های اسرائیل در جنوب لبنان و در تقابل با حزب الله، بخواهد جنگی جدید را با ایران رقم بزند. حمله اسرائیل به ایران باید در هماهنگی کامل با آمریکا باشد. به اعتقاد من آمریکایی ها مقطع زمانی کنونی را برای درگیری با ایران مناسب نمی‌بینند. البته این به این معنا نیست که هیچوقت زمان را مناسب نمی‌بینند اما اکنون زمان حمله نیست.»
- احیای مذاکرات ایران و آمریکا زیر سایه 4 مانع بزرگ
این گزارش ترجمه‌ای است از مقاله‌ی «The United States and Iran Must Overcome Four Challenges for Nuclear Talks to Succeed»
بین ماه‌های آوریل و مه ۲۰۲۵، ایالات متحده و ایران پنج دور مذاکره هسته‌ای برگزار کردند و قرار بود دور ششم این مذاکرات در میانه ژوئن انجام شود. دو روز پیش از آغاز این دور، در ۱۳ ژوئن، اسرائیل با کمک ایالات متحده به ایران حمله کرد.
این مقاله تلاش دارد نشان دهد چگونه و چرا هم‌زمان با پیگیری دیپلماسی هسته‌ای، رویارویی نظامی رخ داد. استدلال متن این است که چهار عامل زیر، مذاکرات را با چالش مواجه کرد و به تشدید درگیری کمک رساند:
چرخه‌ی معیوبِ فشار حداکثری آمریکا که در جریان مذاکرات تنش‌ها را افزایش و اعتماد متقابل را فرسایش داد.
ناسازگاری میان ترجیح واشنگتن برای گفت‌و‌گو‌های مستقیم و جامع، و تمایل تهران به مذاکرات غیرمستقیم و مرحله‌ای.
پافشاری آمریکا بر یک رویکرد حداکثری در قبال سطح غنی‌سازی و ذخایر اورانیوم ایران در تمام طول مذاکرات.
تأثیرگذاری و مداخله مقام‌های اسرائیلی و قانون‌گذاران آمریکایی در روند گفت‌و‌گو‌ها.
چه در جریان جنگ و چه پس از آن، آمریکا و ایران تمایل خود را به ازسرگیری گفت‌و‌گو‌ها اعلام کردند. اما پیش از انجام این کار، هر دو طرف لازم است چهار عاملی را که پیش‌تر روند مذاکرات را با مشکل مواجه کرده بود، مورد رسیدگی قرار دهند.
ایالات متحده و ایران باید به چرخه معیوب «اجبار و رویارویی» در طول مذاکرات پایان دهند. گذشت زمان نشان خواهد داد که آیا واشنگتن پس از تأیید حملات اسرائیل و بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران می‌تواند اعتماد ازدست‌رفته را بازسازی کند یا نه. یکی از راه‌های ممکن این است که واشنگتن تضمین دهد دیگر حمله نخواهد کرد و اسرائیل را نیز به پایبندی به آتش‌بس ملزم کند. دولت ترامپ می‌تواند ضرب‌الاجل شصت‌روزه را که تهران با توجه به زمان‌بر بودن مذاکرات برجام آن را غیرواقع‌بینانه می‌دانست، تعدیل یا کنار بگذارد. همچنین باید به وعده توقف تحریم‌ها در طول مذاکرات عمل کند. در نهایت، واشنگتن و تهران باید از تهدید‌های نظامی و انتشار بیانیه‌های عمومی تنش‌زا پرهیز کنند تا زمانی که پیشرفت واقعی حاصل شود و توافق شکل بگیرد.
واشنگتن و تهران باید پیش از ادامه مذاکرات، درباره قالب و انتظارات گفت‌و‌گو‌ها به توافق برسند. آنها می‌توانند چارچوب مذاکرات غیرمستقیم با میانجی‌گری عمان را حفظ کنند، در کنار لحظاتی که تماس مستقیم برای نهایی‌کردن بخش‌هایی از توافق لازم است. این ساختار انعطاف‌پذیری لازم را فراهم می‌کند: اگر در مسیر مذاکرات غیرمستقیم پیشرفتی حاصل شود، دو طرف می‌توانند برای تکمیل جزئیات وارد گفت‌وگوی مستقیم شوند.
علاوه بر قالب مذاکرات، ایالات متحده و ایران باید درباره انتظارات خود از یک توافق نیز به تفاهم برسند. در پنج دور نخست، دولت ترامپ در پی دستیابی به یک توافق جامع بود که در آن، رفع تحریم‌ها و عادی‌سازی روابط با واشنگتن در ازای غنی‌سازی صفر و برچیدن کامل برنامه هسته‌ای توسط تهران ارائه می‌شد؛ شروطی که از همان ابتدا برای ایران غیرقابل‌قبول بود. در مقابل، تهران می‌کوشید به یک توافق موقت یا سلسله‌ای از توافق‌های موقت برسد که شامل اقدامات اعتمادساز و امتیازدهی مرحله‌ای از سوی دو طرف باشد. پیش از ادامه هرگونه مذاکره، دو طرف باید تصمیم بگیرند که به‌دنبال توافقی جامع هستند یا توافقی تدریجی.
سومین مسئله‌ای که باید حل شود، حداکثرطلبی آمریکا درباره سطح غنی‌سازی ایران و ذخایر اورانیوم آن است. واشنگتن می‌تواند با پذیرفتن غنی‌سازی در سطوح پایین‌تر و کمک به ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای غیرنظامی، راه را برای توافق باز کند.
در نهایت، دولت ترامپ باید نفوذ و مداخله افراد در اسرائیل و کنگره را که روند مذاکرات را مختل کرده و تنش‌ها را افزایش می‌دهند، مهار کند.
دیدگاه تان را بنویسید