خانه‌های ایرانیان با خانه‌تکانی میزبان بهار شد /خاک سال گذشته پاک شد و به سال جدید نیامد!
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
آیدین پورخامنه- یک ماه مانده به سال نو، آرامش از خانه‌های ایرانی رخت بر می‌کند. باید کل خانه از زیر تخت‌ها تا بالای کمدها تمیز شود. به گفته مادران، خاک سال گذشته پاک شود و به سال جدید نرود. اما همین فکر موافقان و مخالفان خود را دارد. موافقانی که خیلی محکم معتقدند آموزه‌هایی که از مادران و مادربزرگ‌های خود گرفتند را باید ادامه دهند. مخالفانی که چنین کاری را وقت تلف کردن می‌دانند و همیشه کاری مهم‌تر از تمییز کردن جاهایی از خانه، که دیده نمی‌شود، برای خود پیدا می‌کنند.
زهرا مادر یک دختر و یک پسر است. در سن 54 سالگی دهه سوم زندگی مشترک خود را پشت سر گذاشته است. او هر سال به طور جدی مراسم خانه تکانی را انجام می‌دهد.« خانه تکانی یکی از لذت بخش‌ترین کارهایی است که انجام می‌دهم. وقتی تختی را بلند کرده و می‌بینم زیرش پر از خاک است. با جارو برقی خاک را می‌گیرم و بعد زمین را پاک می‌کنم. این حس که در هیچ کجای خانه من خاک پیدا نمی‌شود، تمام خستگی کار را از تنم بیرون می‌کند. »
البته باید به تاثیر مواد شوینده بر بدن نیز توجه داشت. مواد شوینده‌ای که در ایام خانه تکانی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، چربی‌های پوست را از بین می‌برند، نفوذپذیری پوست را نسبت به مواد مختلفی که در طبیعت وجود دارد بیشتر می‌کنند و در نتیجه احتمال ابتلا به اگزماهای آلرژیک را افزایش می‌دهند. برخی مواد شوینده در ظاهر، تمیزکننده‌های خیلی خوبی هستند و جرم‌ها و آلودگی‌ها را خیلی خوب پاک می‌کنند، اما به خصوص وقتی در فضای بسته استفاده شوند، باعث انتشار مقدار زیادی گازهای آسیب‌زا در فضا می‌شوند که می‌توانند اگزماهای پوستی منتشر در سر و صورت ایجاد کنند. همچنین در اثر استنشاق این گازها ممکن است به ریه‌ها آسیب برسد.
محبوبه اردیبهشت سال 93 با پسری که هم‌دانشگاهی او بود ازدواج کرد. با نزدیک شدن عید برای انجام کارهای خانه تکانی به مادرش سپرده بود تا کارگر مورد اعتماد را به خانه او بفرستد. « مادرم سال‌ها به تنهایی کارها را انجام می‌داد. همیشه با او درباره اینکه می‌توانیم در انجام این کار از کارگران کمک بگیریم، صحبت می‌کردم. مادر به حرف‌هایم گوش نمی‌داد تا جایی که شب‌های قبل از عید از درد دست نمی‌توانست بخوابد. یک سال با یکی از کارگرهای حرفه‌ای که اتفاقاً دانشجو بود و دو بچه هم داشت به خانه رفتم. او را دوستم معرفی کردم و با هم چای خوردیم. مادرم او را شناخت و از آن روز همیشه در انجام کارهای سنگین حتماً از کارگر کمک می‌گیریم.»
در خانه‌ای که رحمان در آن بزرگ شد، پدر بعضی از کارها را انجام می‌داد. رحمان به یاد دارد از 4 شنبه پدر گوشت برای آبگوشت می‌خرید و روی بخاری می‌گذاشت تا آرام آرام بپزد. « پنج شنبه‌ها مادر نهار نمی‌پخت. همیشه آبگوشت پدر دروی تویوست بار بود و دعوای کودکان برای گرفتن استخوانی که مثل تاس با آن بازی می‌کردیم. از آن خانه رفتاری به یاد دارم. مردها باید هم‌پای زنان کار کنند. من در تمام مراحل خانه تکانی به همسرم کمک می‌کنم. کمدها را جابجا می‌کنم تا بتواند زیرش را پاک کند، مبل‌ها و فرش را جمع می‌کنم و ...»
فرهاد تا زمانی که از همسرش جدا شود، مخالف خانه تکانی بود. سال اول بعد از جدایی از اینکه مجبور نیست کارهای سنگین و وقت‌گیر انجام دهد خوشحال بود. می‌گوید « بعد از دو سال که زیر تخت‌ها و جاهایی که دیده نمی‌شوند را تمییز نکردم، متوجه بوی بدی از اتاق پسرم شدم. او لقمه‌هایی که برای زنگ تفریحش درست می‌کردم را زیر تخت می‌گذاشته و با خرید از کیک و چیپس بوفه مدرسه، شکم خود را سیر می‌کرد. اما فقط همین مساله نبود که فهمیدم باید جاهایی که دیده نمی‌شوند هم تمییز باشند. وقتی برای استراحت به تخت خود می‌رفتم، سردرد می‌گرفتم و مدام عطسه می‌کردم. با مراجعه به پزشک متوجه شدم که به گرد و خاک زیر تخت حساسیت پیدا کردم در حالی که هر حرکت من در تخت باعث بلند شدن آنها می‌شد.»
به این دلیل که بیشتر آلرژن‌ها در گرد و خاک وجود دارند و در افرادی که زمینه آلرژی و حساسیت دارند، تماس پوستی و ریوی با گرد و خاک می‌تواند مشکل‌آفرین و باعث بروز حساسیت‌های پوستی یا حساسیت‌های تنفسی به شکل آسم یا شبه‌آسم شود. البته باید به خطر گرد و خاک در حین خانه تکانی نیز توجه کنیم.
مهسا فکر می‌کند که تمییز نگاه داشتن خانه ضروری است. اما زمان خاصی برای این کار اختصاص نمی‌دهد. « اصولاً برای اینکه بتوانیم در خانه سالم بمانیم مجبوریم تا بعضی از کارها را انجام دهیم. تمام گونه‌های جانوری که برای خود لانه می‌سازند هم چنین کاری می‌کنند. اما اگر این رفتار در ما به شکل افراطی ظاهر شود و موجب آسیب رساندن به خود فرد گردد، باید مورد بررسی قرار گیرد. می‌توانیم همیشه و در طول سال خانه خود را تمییز نگه داریم. به نظر من فشاری که بعضی از افراد با انجام خانه تکانی بر خود می‌آورند یکی از نشانه‌های علاقه به خود آزاری است.»
به نظر می‌رسد خانه تکانی نیز می‌تواند یکی از رسومی باشد که می‌توان هم در جهت بالا بردن و هم در جهت از بین رفتن سلامت اعضای خانواده تاثیر داشته باشد. رعایت نکات ایمنی و یاری رساندن به یکدیگر در انجام کارها از عواملی هستند که می توانند در کم کردن خطرات و آسیب‌های این سنت دیرینه کمک کنند.
دیدگاه تان را بنویسید