از ابراهیم تا حسین(ع)

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

در آنچه آن را «زبان دین» می نامیم، بی تردید، در پس هر حکم ، حکمتی نیز نهفته است؛ چرا که اساساً دین فقط ظاهر نیست و برخوردار از لایه های معنایی تودرتوست. دینداران، پیام آسمانی دین را گاه از زبان شریعت رسمی (فقه) می شنوند که پوسته دین است، و گاه، فارغ از مناسک و آیین، می کوشند به جهان روح دین درآیند. اما از آنجا که در نظام معرفتی اسلام، ظاهر به باطن راه دارد، از همین پوسته ها می توان به مغز رسید و اساساً حد و اندازه دستیابی بشر به معرفت را همین ابزارهای ادراکی محدود، معلوم می کند. در میان آداب ظاهری شریعت البته تمامی آنها آن ظرفیت را ندارند که، به دلیل برخورداری از زبان و بیانی نمادین، در محدوده آداب نمانند، بلکه فقط بخشی از این آداب است که به فراتر از حوزه تکلیف راه می برد. در این میان حج اگرچه در ظاهر، فعلی عبادی است و ذمه بندگان مستطیع و به حج رفته را بری می کند، اما به اجزای آن که می نگریم، پیام های بسیار در آن می بینیم؛ پیام هایی که بدرستی از آن با نام «اسرار حج» یاد کرده اند: احرام با لباس ندوخته و سفید، حلق، تقصیر، طواف، وقوف، سعی ... و قربانی. براستی اگر قربانی کردن در حج، چیزی در حد سر بریدن حیوان حلال گوشت بود، می توانستیم طواف و وقوف را هم چیزی در حد گردش پیرامون چهاردیوار به هم پیوسته و تحمل گرما و تشنگی بدانیم. اما سخن در این است که دینداری مبتنی بر ایمان، همواره، به چیزی فراتر از ظاهر و تکلیف نظر دارد و چنین است که مؤ من راستین ـ که رنج قرارگرفتن در مقام ظاهر و زندگی انسان وارانه میان ظاهربینان را بر خود هموار کرده است ـ در قربانگاه، نه چشم به خنجر تیز و تکه گوشتی متحرک دارد، که به «فراسوی عمل» می اندیشد. به تاریخ که بازگردیم، پدر مؤمنان ـ ابراهیم(ع) ـ را می بینیم که سرسپرده به فرمان الهی برای ذبح فرزند، به قربانگاه می رود. ابراهیم در این جا روبروی تاریخ ایستاده است و به ایمانیان درس می آموزد: درس اطمینان، یقین، توکل، ایثار، وفا، اطاعت و عشق. این ماجرا برای ابراهیم البته همان آزمون پیروزمند پیامبری بود، ولی برای ابراهیمیان تاریخ و همه آنان که دل در گرو خداوند دارند ـ آن چنان که قرآن فرمود ـ قصه ذبح عظیم است: «و فدیناه بذبح عظیم». کتاب تاریخ ورق می خورد و از ابراهیم(ع) به حسین(ع) می رسیم در عرفه و از زبان آن قربانیِ سرسپرده به لاهوت، خدا را ستایش می کنیم... .