روایت منطقه آزاد ماکو از زیرساخت تا دیپلماسی توسعه
منطقه آزاد ماکو، با مجموعه‌ای از پروژه‌های عمرانی، لجستیکی، صنعتی و گردشگری، در حال تبدیل شدن به یکی از قطب‌های راهبردی توسعه شمال‌غرب ایران است. از جاده‌های ترانزیتی و پل‌های مرزی تا نیروگاه‌های خورشیدی و باغ‌های صادراتی، این منطقه چشم‌اندازی چندلایه از تحول را پیش‌روی سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران قرار داده است
منطقه آزاد ماکو در حال تجربه یک گذار راهبردی است؛ از یک منطقه مرزی به یک هاب لجستیکی، صنعتی، کشاورزی و گردشگری. این تحول، اگر با سیاست‌گذاری هوشمند، حمایت‌های هدفمندی همراه شود، می‌تواند ماکو را به الگویی از توسعه متوازن در ایران بدل کند. اما چالش‌هایی چون کمبود آب، مشکلات گمرکی، ضعف در زیرساخت‌های بازارچه‌ای و نیاز به شفافیت بیشتر در فرآیندهای سرمایه‌گذاری، همچنان پابرجاست. آینده ماکو، به میزان هماهنگی میان نهادهای اجرایی، رسانه‌ها و جامعه مدنی بستگی دارد.
حسین گروسی، مدیرعامل منطقه آزاد ماکو، با نگاهی انتقادی و آینده‌نگر تأکید کرد که ظرفیت‌های این منطقه هنوز آن‌طور که باید در سطح ملی شناخته نشده‌اند. به گفته او، وسعت جغرافیایی ماکو و پراکندگی خدمات، باعث شده تا دستاوردهای آن کمتر از سایر مناطق آزاد دیده شود؛ با این حال، توسعه در ماکو صرفاً به پروژه‌های عمرانی محدود نیست، بلکه با مسئولیت‌های اجتماعی گره خورده است.
گروسی از آغاز «نهضت مدرسه‌سازی» و «جهاد آبرسانی» به روستاهای درگیر تنش آبی به‌عنوان نمونه‌هایی از این رویکرد یاد کرد و تأکید نمود که هر پروژه عمرانی باید با پیوست رسانه‌ای و فرهنگی همراه باشد تا هم روایت توسعه شکل بگیرد و هم مشارکت عمومی تقویت شود.
او همچنین از سه محور راهبردی به‌عنوان اولویت‌های آینده منطقه نام برد:
اجرای پروژه راه‌آهن تبریز – چشمه ثریا که آن را یک مطالبه ملی دانست،
توسعه مرکز لجستیک پس‌کرانه مرزی بازرگان،
و احداث دهکده لجستیک ۱۸۲۰ هکتاری در محدوده فرودگاه ماکو.
این سه طرح، به گفته گروسی، نه‌تنها زیرساخت‌های حیاتی برای تجارت و حمل‌ونقل هستند، بلکه می‌توانند ماکو را به یکی از گره‌گاه‌های کلیدی توسعه منطقه‌ای و ملی تبدیل کنند به شرط آن‌که رسانه‌ها نیز در کنار مدیران اجرایی، نقش فعال‌تری در روایت‌سازی و مطالبه‌گری ایفا کنند
زیرساخت‌های حمل‌ونقل؛ ستون فقرات توسعه منطقه‌ای
جاده قلش لانمش – دانالو با نقش پدافند غیرعامل و اتصال روستاها به مراکز صنعتی، نشان‌دهنده نگاه امنیت‌محور و توسعه‌گراست.
کمربندی ماکو و بزرگراه اکو، بار ترانزیتی را از مرکز شهر خارج کرده و مسیر صادرات غیرنفتی را به مرز بازرگان متصل می‌کنند؛ این یعنی ماکو در حال تبدیل شدن به گلوگاه لجستیکی شمال‌غرب کشور است.
توسعه لجستیک و خدمات مرزی
زون‌های A و B با کاربری‌های انبارداری، تجاری و مسکونی، ظرفیت جذب سرمایه‌گذاری را افزایش داده‌اند.
گمرک ورودی منطقه و مرکز مبادلات ساری‌سو، زیرساخت‌هایی هستند که می‌توانند تجارت ایران و ترکیه را تسهیل کرده و ماکو را به دروازه تبادل کالا در منطقه تبدیل کنند.
صنعت و تولید؛ از دغدغه تا ظرفیت
شهرک صنایع سبک با ۶۴ هکتار وسعت، میزبان تولیدکنندگانی است که با مشکلات گمرکی و تأمین مواد اولیه مواجه‌اند. این بخش نیازمند حمایت‌های صادراتی و تسهیل در فرآیندهای اداری است.
بازارچه‌های مرزی، اگر ساماندهی شوند، می‌توانند نبض تجارت خرد و معیشت مرزنشینان را به حرکت درآورند.
گردشگری و کشاورزی؛ تلفیق طبیعت و اقتصاد
هتل نیوقالا و تفرجگاه سد ارس، ظرفیت‌های گردشگری منطقه را ارتقاء داده‌اند.
باغ گردو و پسته در دشت زیدون، با ۲۲۰۰ هکتار وسعت، نماد کشاورزی صادرات‌محور و استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری است.
انرژی‌های تجدیدپذیر؛ ماکو در مسیر سبز
نیروگاه خورشیدی فرودگاه ماکو، بخشی از طرح ۱٬۰۰۰ مگاواتی انرژی پاک است که با سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیون دلاری، این منطقه را به قطب انرژی خورشیدی کشور تبدیل می‌کند.
ماکو پس از پروژه‌ها؛ آزمون حکمرانی و پایداری
فهرست پروژه‌های عمرانی، صنعتی و لجستیکی منطقه آزاد ماکو چشمگیر و گسترده است، اما توسعه تنها در گروی پیوند این زیرساخت‌ها با زیست‌بوم انسانی، و مشارکت اجتماعی معنا پیدا می‌کند. ماکو امروز در نقطه‌ای ایستاده که از «نمایش ظرفیت‌ها» عبور کرده و به «مدیریت ظرفیت‌ها» رسیده است.
از زیرساخت تا زیست‌بوم انسانی
پروژه‌هایی چون نیروگاه خورشیدی، شهرک صنایع سبک و باغ‌های صادراتی، اگرچه از منظر سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی حیاتی‌اند، اما توجه به آموزش نیروی انسانی، حفظ منابع طبیعی و مشارکت جوامع محلی، به توسعه‌ای پایدار بدل خواهند شد. منطقه‌ای که روزگاری با مهاجرت معکوس مواجه بود، اکنون برای تثبیت جمعیت، کیفیت زندگی و عدالت فضایی برنامه‌ریزی کند.
چالش‌های نرم توسعه؛ از اعتماد تا شفافیت
حسین گروسی مدیرعامل منطقه آزاد ماکو در نشست اخیر با اصحاب رسانه بر ضرورت روایت‌گری رسانه‌ها تأکید کردند. روایت‌گری مؤثر، شفافیت نهادی، دسترسی آزاد به اطلاعات و پاسخ‌گویی مستمر منطقه آزاد ماکو بازوی توسعه است، باید بتوانند نقد کنند، مطالبه‌گری کنند و صدای، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران را به گوش تصمیم‌گیران برسانند.
دیپلماسی مرزی؛ فرصت یا تهدید؟
مرز بازرگان و مرکز مبادلات ساری‌سو، دروازه‌های تعامل با ترکیه‌اند. اما این تعامل، تنها در قالب صادرات کالا معنا نمی‌یابد. ماکو می‌تواند به نقطه‌ای برای دیپلماسی اقتصادی، فرهنگی و حتی زیست‌محیطی بدل شود. در جهانی که مرزها دیگر صرفاً خطوط جغرافیایی نیستند، منطقه آزاد ماکو باید مرزهای جدیدی از همکاری را تعریف کند.
آینده ماکو؛ از پروژه‌محوری به برنامه‌محوری
توسعه پایدار ماکو، نیازمند عبور از پروژه‌محوری به برنامه‌محوری است. این یعنی هر پروژه باید در دل یک چشم‌انداز کلان، با پیوست‌های اجتماعی، زیست‌محیطی و فرهنگی تعریف شود. دهکده لجستیک، راه‌آهن تبریز – چشمه ثریا، و زون‌های مرزی، اگر در چارچوب یک برنامه منسجم منطقه‌ای قرار گیرند، می‌توانند ماکو را از یک منطقه آزاد صرف، به یک مدل توسعه‌محور ملی ارتقاء دهند.
در نهایت، ماکو نه فقط یک منطقه آزاد، بلکه یک آزمایشگاه توسعه در شمال‌غرب ایران است. آزمونی که موفقیت آن، به میزان هم‌افزایی میان زیرساخت، حکمرانی، رسانه و جامعه بستگی دارد. این منطقه، اگر درست روایت شود، می‌تواند الگویی برای توسعه متوازن، مشارکتی و پایدار در سراسر کشور باشد.
نقش رسانه‌ها در جلب اعتماد سرمایه‌گذاران
حسین مرادی، مدیر روابط عمومی و امور بین‌الملل دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، در جریان نشست رسانه‌ای اخیر، بر ضرورت تعامل هدفمند و مستمر میان رسانه‌ها و مدیران مناطق آزاد تأکید کرد. به گفته او، رسانه‌ها نه‌تنها پل ارتباطی میان مردم، سرمایه‌گذاران و مدیران اجرایی هستند، بلکه نقش کلیدی در روایت‌سازی توسعه و بازتاب ظرفیت‌های واقعی این مناطق ایفا می‌کنند.
مرادی با اشاره به اهمیت سفرهای رسانه‌ای گروهی، حضور سردبیران و مدیران رسانه‌های مطرح کشور را فرصتی ارزشمند برای آشنایی نزدیک با پروژه‌های عمرانی، اقتصادی و زیرساختی دانست و افزود: این بازدیدها می‌توانند تصویری دقیق‌تر و ملموس‌تر از توانمندی‌های مناطق آزاد ارائه دهند و زمینه‌ساز گفت‌وگوی مستقیم با فعالان اقتصادی و مرزنشینان باشند.
او خاطرنشان کرد که دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد برنامه دارد این سفرها را به‌صورت منظم در تمامی مناطق آزاد کشور برگزار کند تا ضمن معرفی فرصت‌های نوین سرمایه‌گذاری، صدای دغدغه‌ها و نیازهای محلی نیز شنیده شود.
مرادی همچنین نقش رسانه‌ها را در ارتقاء شفافیت، افزایش آگاهی عمومی و جلب اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی حیاتی دانست و تصریح کرد: همکاری حرفه‌ای رسانه‌ها می‌تواند نه‌تنها دستاوردها را برجسته کند، بلکه چالش‌ها و موانع موجود را نیز با دقت و انصاف منعکس سازد.
در پایان، او ابراز امیدواری کرد که رسانه‌ها با نگاه مسئولانه و تخصصی خود، بیش از گذشته در معرفی مناطق آزاد به‌عنوان دروازه‌های نوین توسعه اقتصادی کشور نقش‌آفرینی کنند و به تقویت پیوند میان سیاست‌گذاری، سرمایه‌گذاری و افکار عمومی کمک نمایند
دیدگاه تان را بنویسید