کد خبر: 272966
تاریخ انتشار :

وقتی بهره وری در اقتصاد ایران جایی ندارد/سقوط بهره وری در برنامه پنجم

وقتی بهره وری در اقتصاد ایران جایی ندارد/سقوط بهره وری در برنامه پنجم
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

به گزارش نامه نیوز، بهره وری از مفاهیم پایه ای علم اقتصاد و مدیریت است؛بدین معنا که مقدار کالا و یا خدمات تولید شده در مقایسه با هر واحد از انرژی و یا کار را بهره وری می نامند.در یک کلام اقتصاددانان می گویند بهره وری یعنی اثربخشی به همراه کارایی برای بدست آوردن سود بیشتر.

در پنج برنامه توسعه ای بعد از انقلاب،بهره وری نقش بسیار کمرنگی در اقتصاد ایران داشته است.این درحالی است که در آمار و ارقام شاخص های اقتصادی، بهره وری در تولید ناخالص داخلی کشورها نقش اساسی را ایفا می کند. به عنوان مثال بررسی یک دوره 50 ساله از اقتصاد کشورهای عضو OECD نمایانگر این واقعیت است که کشور های این حوزه حدود 50% از رشد تولیدات ناخالص داخلی خود را از طریق افزایش بهره وری کل عوامل تولید بدست آورده اند و کشورهای آسیای جنوب شرقی یکی از عوامل موفقیت خود را، بکارگیری این مفهوم در حوزه های اقتصادی می دانند. بگونه ای که کشور کره جنوبی بالغ بر 40% افزایش تولید ناخالص داخلی خود را از طریق افزایش بهره وری کل عوامل تولید بدست می آورد.این درحالی است که گزارش های رسمی کشور نشان می دهد،بهره وری مفهوم در رشد اقتصادی ایران نداشته است.

کارنامه بهره وری در برنامه های پنج ساله

بررسی پنج برنامه توسعه بعد از انقلاب نشان می دهد که در برنامه اول توسعه که در سالهای 1368 تا 1372 به اجرا درآمد، رشد بهره وری نیروی کار 4.2 درصد،رشد بهره وری سرمایه 5 درصد،رشد بهره وری کل عوامل تولید 4.4 درصد و سهم بهره وری کل عوامل تولید از رشد اقتصادی 64 درصد بوده است.

در برنامه دوم توسعه که در سالهای برنامه دوم توسعه1374 تا 1378 به اجرا درآمد،رشد بهره وری نیروی کار 0.4- درصد،رشد بهره وری سرمایه 0.2 درصد،رشد بهره وری کل عوامل تولید 0.1- درصد و سهم بهره وری کل عوامل تولید از رشد اقتصادی صفر درصد گزارش شده است.

برنامه سوم توسعه وضعیت بهره وری به نسبت برنامه دوم اندکی بهبود می یابد به طوری که در برنامه سوم که در سالهای برنامه سوم توسعه1379 تا 1382 به اجرا گذاشته شد؛رشد بهره وری نیروی کار 2.1 درصد ،رشد بهره وری سرمایه 1.2 درصد،رشد بهره وری کل عوامل تولید 1.4 درصد و در نهایت سهم بهره وری کل عوامل تولید از رشد اقتصادی 28 درصد گزارش شده است.

برنامه چهارم توسعه که در سالهای 1384 تا 1388 به اجرا درآمد، رشد بهره وری نیروی کار در برنامه چهارم 2.9،رشد بهره وری سرمایه 0.2- درصد،رشد بهره وری کل عوامل تولید 1.1 درصد و سهم بهره وری کل عوامل تولید در رشد اقتصادی 25 درصد اعلام شد.البته این شاخص ها متاثر از بهای نفت 120 دلاری بوده است.

در برنامه پنجم وضعیت شاخص بهره وری دوباره دچار نوسان می شود.رشد بهره وری نیروی کار در چهار سال اول برنامه پنجم به میزان 0.6- درصد،رشد بهره وری سرمایه 2.9- درصد،رشد بهره وری کل عوامل تولید 1.9- درصد وسهم بهره وری عوامل تولید در رشد اقتصادی صفر گزارش شده است.

ایران کجا در جا می زنیم؟

هوشیار فقیهی کارشناس بهره وری می گوید:"در سال 1980 کشور ایران دارای درآمد سرانه 2869 دلار بوده در حالی که کره جنوبی در همین سال درآمد سرانه 2581 دلار را بدست آورده بود، طی دوره 25 ساله در سال 2005 ایران به تولید سرانه 7834 دلار رسیده در حالی که کره جنوبی به رقم 22207 دلار رسیده است."

به گفته وی علیرغم اینکه بنیان شرکت نفتی BP با مشارکت ایران در سال 1906 بنا نهاده شده اما در حال حاظر این شرکت از هر بشکه نفت 75 دلار سود نصیب خود می کند در حالیکه ما به سود 13 - 12 دلار قانعیم . طرح­های عمرانی که باید با میانگین 5 ساله به اتمام برسد بطور میانگین 15 سال طول می­کشد.

این موضوع علاوه بر افزایش بار مالی بودجه عمومی کشور در بسیاری از موارد بدلیل تغییر تکنولوژی طی زمان طولانی اجرا طرح­ها توجیه اقتصادی خود را از دست می دهند. کشور حدود 118 میلیون متر مکعب در سال آب قابل استفاده دارد که 92% آن در بخش کشاورزی مصرف می شود که عملاً این بخش بالغ بر 65% ضایعات و هدر رفت آب دارد.

در ایران به ازای هر ساعت کار 1.7دلار ارزش حاصل می­شوداین در حالی است که میانگین کشورهای صنعتی ۴۲ دلار است. سهم منابع طبیعی در تولید ثروت کشورها از طریق دانش و سرمایه انسانی موثر است که در این رابطه رتبه خوبی در دنیا نداریم. به عنوان مثال، سهم سرمایه انسانی در تولید ناخالص داخلی کشوری مثل ژاپن ۸۰ درصد است در حالی که در کشور ما این رقم ۳۴ درصد است. میزان مصرف گاز خانگی ما 8 برابر کشورهای اسکاندیناوی است.

منبع: خبرآنلاین

دیدگاه تان را بنویسید

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    پیشنهاد ما

    Markets

    دیگر رسانه ها