آشنایی با بلاک چین: فناوری پشت ارزهای دیجیتال!
در سالهای اخیر، اسم «بلاک چین» بیشتر از هر زمان دیگری شنیده میشود. خیلی از ما اولین بار زمانی با فناوری بلاک چین آشنا شدیم که در حال بررسی قیمت بیت کوین بودیم یا قصد خرید بیت کوین را داشتیم.
در سالهای اخیر، اسم «بلاک چین» بیشتر از هر زمان دیگری شنیده میشود. خیلی از ما اولین بار زمانی با فناوری بلاک چین آشنا شدیم که در حال بررسی قیمت بیت کوین بودیم یا قصد خرید بیت کوین را داشتیم.
اما خیلی زود مشخص شد که بلاک چین فقط یک بستر برای خرید بیت کوین نیست؛ بلکه فناوری عمیقتری است که میتواند شیوه ثبت اطلاعات، تبادل ارزش و اعتمادسازی در فضای دیجیتال را متحول کند. آشنایی با بلاک چین در واقع قدم گذاشتن به دنیایی است که بسیاری آن را آینده اینترنت و اقتصاد میدانند.
بلاک چین چیست؟
بلاک چین را میتوان یک دفتر دیجیتال اشتراکی دانست که اطلاعات در آن بین مجموعهای از کامپیوترها پخش میشود و وابسته به یک سرور مرکزی نیست. این دادهها در قالب مجموعههایی بهنام «بلاک» ذخیره شده و هر بلاک پس از ثبت به بلاک قبلی متصل میشود. به همین دلیل ساختاری زنجیرهای و تغییرناپذیر شکل میگیرد. معتبر بودن هر داده جدید تنها زمانی قطعی است که اعضای شبکه آن را تایید کنند، بنابراین دستکاری یا حذف اطلاعات تقریباً غیرممکن میشود.
همین ویژگیها باعث شده بلاک چین به بستری قابلاعتماد برای انتقال ارزش و ذخیرهسازی امن داده تبدیل شود. ارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم هم بر همین ساختار اجرا میشوند.
در آموزش بلاک چین خیلیها این فناوری را با دفتر کل توزیعشده یکی میدانند. دفتر کل توزیع شده (DLT) یک پایگاه داده غیرمتمرکز است که دادهها بین نودهای مختلف به اشتراک گذاشته میشود و همه تراکنشها پس از رسیدن به اجماع ثبت میشوند. با این حال بلاک چین نوع خاصی از دفتر کل توزیع شده است که دادهها را در بلاکها ذخیره میکند و این بلاکها بهصورت زنجیروار به هم متصل هستند. در نتیجه همه DLTها بلاک چین نیستند، اما بلاک چین همیشه یک DLT است.
تاریخچه بلاک چین چیست؟
تاریخچه بلاک چین به سالها قبل از پیدایش BTC بر میگردد. ایدههای اولیه این فناوری در دهه ۱۹۹۰ شکل گرفت؛ زمانی که «استوارت هابر» و «اسکات استورنتا» سیستمهایی برای مهر زمانی دیجیتال طراحی کردند تا بتوان دادهها را بدون امکان دستکاری ذخیره کرد. این ایده بعدها بهعنوان یکی از پایههای فکری بلاک چین شناخته شد.
اما نقطه آغاز واقعی بلاک چین در سال ۲۰۰۸ بود. زمانی که فرد یا گروهی ناشناس با نام ساتوشی ناکاموتو مقالهای منتشر کرد و در آن BTC را معرفی نمود. ساتوشی سپس توضیح داد که میتوان یک پول دیجیتال ساخت که بدون بانک و واسطه کار کند و تراکنشها در یک زنجیره از بلاکها ثبت شوند؛ همان چیزی که امروز به آن «بلاک چین» میگوییم. با راهاندازی شبکه بیت کوین در سال ۲۰۰۹ بلاک چین رسماً وارد دنیای واقعی شد.
در سالهای بعد، توسعهدهندگان و شرکتها فهمیدند که بلاک چین فقط برای ارز دیجیتال نیست و میتواند در زمینههایی مثل قراردادهای هوشمند، مدیریت زنجیره تأمین، رأیگیری و ثبت اسناد استفاده شود. با معرفی اتریوم در سال ۲۰۱۵، بلاک چین نسل جدیدی را تجربه کرد که در آن برنامهها و قراردادهای قابلاجرا بر بسترش ایجاد شدند. امروزه هم فناوری بلاک چین به یکی از اصلیترین نوآوریهای دنیای دیجیتال تبدیل شده و هر سال کاربردهای جدیدتری برای آن پیدا میشود.
تفاوت بلاک چین و پایگاه داده سنتی
بلاک چین و پایگاه داده سنتی (Traditional Database) هر دو برای ذخیرهسازی اطلاعات استفاده میشوند، اما تفاوتهای اساسی و مهمی بین آنها وجود دارد که باعث میشود هر کدام برای کاربردهای متفاوتی مناسب باشند:
۱. ساختار ذخیرهسازی
پایگاه داده سنتی اطلاعات را بهصورت جداول و ردیفها ذخیره میکند و قابل ویرایش، حذف و تغییر است. این در حالی است که بلاک چین اطلاعات را در قالب «بلاکهایی» ذخیره میکند که پس از ثبت، غیرقابلتغییر هستند و بهصورت زنجیرهوار به یکدیگر متصل میشوند.
۲. کنترل و مدیریت
پایگاه داده سنتی معمولاً توسط یک نهاد مرکزی (شرکت، بانک، سازمان) مدیریت میشود اما بلاک چین غیرمتمرکز است. یعنی در بلاک چین کنترل بین تمام اعضای شبکه توزیع شده و یک نفر بهتنهایی صاحب دادهها نیست.
۳. قابلیت تغییر و حذف
در پایگاه داده سنتی مدیر سیستم میتواند اطلاعات را تغییر دهد یا پاک کند. با این حال در بلاک چین اطلاعات پس از ثبت قابل حذف یا ویرایش نیستند و فقط دادههای جدید به زنجیره اضافه میشود.
۴. امنیت
پایگاه داده سنتی در برابر حمله به سرور مرکزی آسیبپذیر است ولی بلاک چین چون روی هزاران کامپیوتر ذخیره شده، حمله و دستکاری آن بسیار سختتر است.
۵. شفافیت
در پایگاه داده سنتی دسترسیها محدود و بسته به سطح مجوز است اما بلاک چین بسته به نوعش میتواند کاملاً شفاف باشد و همه اعضا میتوانند تراکنشها را ببینند.
مراحل ثبت یک تراکنش و نحوه کار بلاک چین
ثبت و ذخیره اطلاعات و نحوه کار بلاک چین ساختاریافته و شفاف است و معمولاً در چند مرحله اصلی انجام میشود:
۱. ایجاد تراکنش
هر تراکنش با ارسال اطلاعات جدید آغاز میشود. این اطلاعات میتواند شامل انتقال ارز دیجیتال، ثبت قرارداد هوشمند یا دادههای دیگر باشد. کاربر تراکنش خود را ایجاد کرده و آن را به شبکه بلاک چین ارسال میکند.
۲. اعتبارسنجی توسط شبکه
تراکنش ارسالشده وارد شبکه میشود و توسط گرهها یا نودهای شبکه بررسی میشود. این کامپیوترها تراکنش را با قوانین شبکه و سوابق موجود مقایسه میکنند تا صحت و قانونی بودن تراکنش تایید شود. این مرحله تضمین میکند که تراکنش تکراری نباشد و هیچ کاربر نتواند دوباره از همان دارایی استفاده کند.
۳. جمعآوری در بلاک جدید
پس از تأیید، تراکنشها در قالب یک بلاک جدید جمعآوری میشوند. هر بلاک شامل مجموعهای از تراکنشها و یک کد هش منحصر به فرد است که هویت آن بلاک را مشخص میکند.
۴. اتصال به زنجیره
بلاک جدید به زنجیره بلاک چین اضافه میشود و هش هر بلاک، آن را به بلاک قبلی متصل میکند. این اتصال باعث میشود تغییر یا دستکاری اطلاعات غیرممکن شود، زیرا هر تغییری نیازمند تغییر همه بلاکهای بعدی است که عملاً غیرعملی و غیرقابل انجام است.
۵. نتیجه نهایی
تراکنش به صورت شفاف و امن در شبکه ثبت شده و همه کاربران شبکه میتوانند آن را مشاهده کنند، بدون اینکه امکان دستکاری یا حذف آن وجود داشته باشد. این ساختار یکی از دلایل اصلی اعتماد به بلاک چین در بازار کریپتو، قراردادهای هوشمند و دیگر کاربردهای دیجیتال است.
جمعبندی
نبوغ بازار کریپتو به خاطر افزایش قیمت بیت کوین نیست؛ بلکه به خاطر فناوری پشت آن یعنی بلاک چین است. بلاک چین یک فناوری انقلابی است که اطلاعات را بهصورت شفاف، امن و غیرمتمرکز در قالب بلاکهایی ثبت میکند که به یکدیگر متصل هستند و پس از تأیید شبکه، تغییر آنها تقریباً غیرممکن است. درک اصول ساده بلاکچین (از ساختار بلاکها و زنجیرهسازی گرفته تا غیرمتمرکز بودن و امنیت آن) میتواند دریچهای به دنیای آینده فناوری و اقتصاد دیجیتال باشد.
دیدگاه تان را بنویسید