خروج ارتش آمریکا از بگرام افغانستان همراه با نگرانی های امنیتی

به نقل از خبرگزاری ها و رسانه های خبری؛آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز جمعه همه نیروهایشان را از پایگاه هوایی بگرام  در شمال  کابل پایتخت افغانستان خارج کرده  و این مکان را تحویل نیروهای امنیتی و ارتش افغانستان داده که اعلام کرده اند از این پایگاه برای مبارزه با تروریسم استفاده خواهند کرد.  

پنتاگون بامداد شنبه اعلام کرد که برای حمایت از نیروهای دفاع ملی افغانستان، یک دفتر همکاری امنیتی در قطر تاسیس می کند.

جان کربی سخنگوی پنتاگون گفت: لوید آستین وزیر دفاع آمریکا، تأسیس نیروهای آمریکایی افغانستان را به فرماندهی دریادار "پیتر وازلی" در کابل،  تصویب کرده است.

کربی در باره احتمال انتقال نیروهای آمریکا مستقر در افغانستان به کشور دیگری،گفت: ایالات متحده در مورد استفاده از ازبکستان یا تاجیکستان به عنوان مکان هایی برای استقرار پایگاه برای اجرای عملیات در افغانستان، گفت و گو کرده است.  

جن ساکی سخنگوی کاخ سفید نیز با اشاره به باور بایدن مبنی بر محال بودن پیروزی در جنگ افغانستان و حمایت واشنگتن از روند دیپلماتیک، پیش بینی کرد که خروج نیروهای ارتش آمریکا از افغانستان تا پایان ماه اوت (۹ شهریور)  تکمیل شود.  

شبکه سی ان ان، این عقب نشینی را نشانه پایان حضور آمریکایی‌ها در این پایگاه نظامی دانست و نوشت: اگرچه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان هنوز کامل نشده،اما انتظار  می‌رود خیلی زود اجرا شود.  نزدیک به دو دهه پس از ورود اولین نیروهای آمریکایی به بگرام به بهانه کمک به تسلط نیروهای امنیتی دولت افغانستان بر این منطقه پس از حملات ۱۱ سپتامبر، که نظامیان آمریکا بی سروصدا در این میدان مستقر شده بودند، به نظر می رسد زمان طولانی ترین حضور آمریکا در جنگ افغانستان به پایان رسیده باشد.  

به گفته یک مقام آمریکایی که اشاره ای به نامش نشده است،با این وجود،گفت وگوهای واشنگتن با گروه طالبان افغانستان  «با پیشرفت بسیار کمی»  ادامه دارد و عقب نشینی نظامیان آمریکا از بگرام، پیروزی نمادینی برای طالبان به شمار می آید که نبرد بی امانی را علیه ارتش افغانستان به راه انداخته است.  

بر اساس تصمیم «جو بایدن» رئیس‌جمهوری امریکا، قرار است روند خروج همه نیروهای ارتش این کشور و ناتو از افغانستان تا تاریخ ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور ماه)  سال جاری تکمیل شود.  

پایگاه هوایی بگرام که زمانی یک باند فرود فرسوده بود و ساختمان های اطراف آن حتی برق نداشت،  به یک پایگاه‌ اساسی نظامی امریکا در افغانستان و حتی شهری کوچک با فرودگاه، فروشگاه، باشگاه‌های ورزشی و کلاس های درس برای هزاران نظامی و پیمان‌کاران ارتش تبدیل شده است.  

"محمد اشرف غنی" رئیس جمهوری افغانستان بعد از خروج نیروهای آمریکایی از پایگاه نظامی "بگرام" در شمال افغانستان با فرمانده نظامیان آمریکایی در کشورش دیدار و درباره تداوم کمک و آموزش نیروهای افغانستان، با او بحث و تبادل نظر کرد.  

 سخنگوی گروه طالبان نیز در واکنش به خروج نظامیان آمریکا از پایگاه بگرام، آن را گام خوبی توصیف و تاکید کرد که خواهان خروج همه نیروهای بیگانه از افغانستان است و با خروج کامل نیروهای بیگانه،  افغان ها می توانند به صلح و امنیت نزدیک شوند.  

با توجه به حضور ۲۰ ساله نیروهای آمریکا در افغانستان که بگرام مرکز اصلی آنها به شمار می رفت، این پایگاه مانند بخشی از خاک آمریکا بود که مقامات بلند پایه آمریکا مانند رییسان جمهوری این کشور بدون هماهنگی با دولت افغانستان به آن رفت و آمد می کردند و حتی یک بار رییس جمهوری افغانستان برای دیدار با همتای آمریکایی خود، از کابل به بگرام رفت.  

باراک اوباما رییس جمهوری وقت آمریکا که در خرداد ماه ۱۳۹۳  به بگرام سفر  کرده بود، از حامد کرزی همتای افغان خود دعوت کرد که در این مکان به دیدار او برود،  اما این دیدار در پی تنش‌های آن روزها بین کرزی و اوباما بر سر امضای توافقنامه امنیتی و عملیات های شبانه آمریکا، لغو شد. کرزی نیز در مقابل از اوباما درخواست کرد که در کاخ ریاست جمهوری افغانستان در کابل با وی دیدار کند، اما اوباما این ملاقات را رد کرد و در واقع این سفر اوباما بدون ملاقات با کرزی به پایان رسید که از دیدگاه عرف دیپلماتیک در افغانستان، انتقادهای زیادی به همراه داشت.  

سفر دی ماه ۱۳۹۸ دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا به بگرام برای دیدار با نظامیان کشورش و سفر شبانه اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان به بگرام برای دیدار با با او، با واکنش های تندی در داخل این کشور مواجه شد و کارشناسان آن را خلاف عرف دیپلماتیک ارزیابی کردند.  

بزرگ ترین زندان نیروهای آمریکایی در افغانستان نیز در همین پایگاه، شاهد تخلف ها و تخطی‌های زیادی در قبال حقوق بازداشت شدگان بود و گزارش های زیادی از شکنجه زندانیان با روش‌های مغایر با حقوق انسانی در آن منتشر شد. همین شکنجه ها و رفتارهای خلاف قانون آمریکایی ها در بگرام باعث شد که کرزی این پایگاه را کارخانه طالب سازی معرفی کند که شماری از کارشناسان نیز با این گفته موافق هستند. 

او افزود: "بگرام جایی است که مردم بی‌گناه به آن جا منتقل می‌شوند و به آنها از راه توهین، شکنجه و آزار،  نفرت از خاک و دولت افغانستان آموزش داده شود. زندان بگرام هم جایی است که مردم بی‌گناه افغانستان را در خود جای داده تا از آنجا علیه کشور خود بسیج شوند. " 

آگاهان سیاسی افغانستان بارها گفته اند که رفتارهای غیرانسانی نظامیان آمریکایی با زندانیان در بگرام باعث شد که طالبان دوباره به وضعیت امروز خود برسند. "زمانی بود که آمریکایی در این زندان شمار زیادی از مردم را با روش های مختلف شکنجه می کردند و از طرف دیگر قرآن و سجاده در اختیار آنها می گذشتند،  که خروجی آن به وجود آمدن گروه طالبان (امروز)  است. " 

  هرچند شاید هنوز هم تعداد زیادی از نظامیان آمریکایی در افغانستان به سر ببرند، اما بیرون رفتن نظامیان آمریکا از پایگاه، به طور نمادین، پایان حضور نظامی و جنگی آمریکا در افغانستان به حساب می آید و از طرف دیگر طالبان نیز این اقدام را پیروزی نمادین خود تلقی کرده است.  

  نیروهای آمریکایی در حالی افغانستان را ترک می کنند که سرعت پیشروی طالبان در شهرستان های این کشور آسیای میانه، نگرانی های زیادی بوجود آورده به گونه ای که حتی "اسکات میلر" فرمانده نیروهای آمریکا در افغانستان در کابل نسبت به وقوع جنگ داخلی در افغانستان هشدار داده بود.  

  آمریکایی‌ها با اقدامات اشتباه و تحریک آمیز خود طی ۲۰ سال گذشته در افغانستان که شامل شکنجه زندانیان، عملیات شبانه، کشتار یک افسر  پامریکا در روستای پنجوایی در قندهار، افزایش کشت و تولید مواد مخدر و ده ها مورد دیگر می شود، باعث به وجود آمدن وضعیت امروز در افغانستان شده اند.  

 آمریکایی‌ها بیش از ۲۰ گروه تروریستی را که از کشورهای مختلف جهان به افغانستان آورده اند با ترک این کشور به میراث گذاشته و آینده مبهم و تاریکی را برای افغان ها برجا گذاشتند.  

  وزارت دفاع افغانستان نیز روز جمعه تائید کرده که پایگاه بگرام که در سال ۲۰۰۹ میزبان حدود ۴۰ هزار نظامی آمریکا بود، به ارتش افغانستان واگذار شده، هر چند مشخص نیست نیروهای افغان در شرایط موجود چگونه از این پایگاه حفاظت خواهند کرد.  

نشریه آمریکایی نیوزویک در گزارشی درباره خروج نظامیان آمریکا از پایگاه بگرام نوشت که کشورهای منطقه از افزایش خشونت ها در افغانستان ابراز نگرانی کرده اند و در حالی که نیروهای آمریکا، بگرام را در چهارچوب خروج کلی نیروهایشان از افغانستان ترک کرده اند، روسیه، ایران و چین در حال بررسی گزینه های خود برای آینده نامعلوم افغانستان هستند.  

با اینکه خروج از بگرام بخشی از فرایندی است که پنتاگون آن را "خروج منظم و ایمن نیروهای آمریکا و ائتلاف از افغانستان نام نهاده. اما کشورهای منطقه از افزایش خشونت ها در افغانستان، ابراز نگرانی کرده اند.  

  یکی از این طرف های نگران، مسکو است که تجربه دشوار خود از نبرد در افغانستان را دارد. به گفته ماریا زاخاووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه، با خروج نیروهای آمریکا شاهد افزایش فعالیت طالبان به خصوص در شمال و نزدیک مرزهای آسیای مرکزی بوده ایم. او در عین حال ابراز اطمینان کرد که طالبان احتمالا وارد سنگرهای قدرت دولت افغانستان از جمله کابل نخواهند شد و به نظر می رسد که گروه طالبان فاقد منابع لازم است.  

 دولت اتحاد شوروی که در دهه ۱۹۸۰از دولت کمونیستی کابل در برابر نیروهای مجاهدین مورد حمایت آمریکا و سایر قدرت های منطقه حمایت نظامی می کرد، وادار به عقب نشینی نیروهایش از افغانستان شد که در پی آن، این کشور وارد جنگ داخلی و در نهایت ظهور طالبان و القاعده شد.  

  آمریکا و طالبان در 2020 به توافق صلح تاریخی برای تسهیل خروج نظامیان آمریکا و هموار کردن راه برای صلح بین دولت کابل و طالبان دست یافتند، هر چند که طالبان به تصرف قلمرو ادامه داده است.  

مسکو که حتی پیش از آغاز مذاکرات دولت ترامپ با طالبان، از نمایندگان این گروه میزبانی کرده و روابطی را با امید به تضمین نقش خود در افغانستان برقرار ساخته بود، اکنون نیز روی این روابط برای تضمین ثبات در افغانستان، حساب باز کرده است.  

  سخنگوی وزارت خارجه روسیه در عین حال در باره تاثیرات منفی بی ثباتی در افغانستان بر همسایگانش و جمهوری های شوروی سابق در آسیای میانه مانند قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان ابراز نگرانی کرده است.  

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه کشومان نیز گفته است که از نظر تهران، ایجاد یک دولت فراگیر از طریق "راه حل های صلح آمیز و پایدار" ضروری و طالبان بخشی از راه حل است اما تمام آن نیست.

پکن رقیب جهانی واشنگتن نیز به بررسی پیامدهای سیاست آمریکا در افغانستان پرداخت و "ژانک ژون" نماینده چین در سازمان ملل متحد در کنفرانس مقابله با تروریسم گفت که خروج نیروهای خارجی موجب وخامت شدید اوضاع امنیتی در افغانستان شده است و نیروهای تروریستی در حال ایجاد هرج و مرج هستند.  

با وجود اجماع جهانی درباره تهدید ناشی از القاعده و داعش،آمریکا سال گذشته "جنبش اسلامی ترکستان شرقی" را از فهرست تروریستی خارج کرد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت :" ارزیابی ما این است که چین از برچسب جنبش اسلامی ترکستان شرقی برای برخورد با کنشگران مختلف اویغور مانند عناصر غیرخشونت آمیز و طرفداران حقوق بشر استفاده می کند. " 

پکن و اسلام آباد شریک راهبردی آن هم نسبت به این اقدام ابراز نگرانی کردiاند. پاکستان که روابط عمیقی در افغانستان دارد، پیشنهاد داده که از نفوذ خود بر طالبان  برای پیشبرد  مذاکرات صلح استفاده نماید. در همین حال پاکستان و هند یکدیگر را به حمایت از فعالیت های تروریستی در افغانستان متهم کرده اند.  

  همزمان با کاهش حضور نظامی آمریکا، ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه تاکید کرد که واشنگتن کمک ها به کابل را از راه های دیگر حفظ خواهد کرد  و تاکید کرد که آمریکا، افغانستان را رها نمی سازد و تعهدش به این کشور حتی پس از بیرون رفتن نیروهای ارتش، به قوت خود باقی است .