بازخوانی شاخص جهانی تروریسم در ۲۰۲۳|۲- داعش؛ مرگبارترین گروه تروریستی در جهان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم،  تحولات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی از سال گذشته تاکنون از جمله جنگ اوکراین، موجب شده تا پدیده خطرناک «تروریسم» و فعالیت گروه‌های تروریستی در سراسر جهان تا حد زیادی مورد غفلت واقع شود و تروریست‌ها فضای جدیدی برای مانور داشته باشد. اطلاعات نشان می‌دهد که گروه‌های تروریستی اخیرا تحرکات خود را در مناطق آفریقایی به شکل قابل توجهی شدت بخشیده‌اند و اخبار زیادی درباره جنایت‌های تروریستی در کشورهای این قاره منتشر می‌شود.

اما این بدان معنا نیست که گروه‌های تکفیری و تروریستی به طور کامل در آفریقا ساکن شده‌اند و می‌توان سایر مناطق جهان را از این حیث امن دانست. در همین راستا سعی داریم در مقاله‌ای شامل چند فصل به بررسی چشم‌انداز تروریسم در سال 2023 با توجه به تحرکات تروریستی در سال 2022 بپردازیم. این مقاله خلاصه‌ای جامع از روند فعالیت گروه‌های تروریستی در مناطق مختلف جهان، چگونگی تغییر روش و تاکتیک تروریست‌ها، تاثیر شرایط اقتصادی و اجتماعی بر فعالیت گروه‌های تروریستی، محرک‌های ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیکی، استراتژی‌هایی که تروریست‌ها اتخاذ می‌کنند و ... را ارائه می دهد.

در این مقاله همچنین آمار حملات تروریستی و قربانیان ناشی از آنها را در سال 2022 در 163 کشور جهان مورد بررسی قرار می‌دهیم و در ارائه این آمار از اطلاعات پایگاه «ردیاب تروریسم» استفاده‌ کرده‌ایم.

فهرست مرگبارترین گروه‌های تروریستی

4 گروه تروریستی مسئول بیشترین تعداد کشته‌ها در سال 2022 بوده‌اند که عبارتند از: داعش، الشباب، نصرة الإسلام والمسلمین و جیش التحریر. این 4 گروه مسئول کشتار 3129 نفر در سال 2022 بوده‌اند که 47 درصد از قربانیان ناشی از عملیات‌های تروریستی در جهان را شامل می‌شود. میزان و نوع فعالیت‌های این گروه‌های تروریستی را در سال 2022 می‌توان به شکل زیر شرح داد:

-داعش: گروه تروریستی-تکفیری داعش علی‌رغم کاهش قابل توجه قدرت و نفوذ آن در سراسر جهان و همچنین سیر نزولی تعداد جان باختگان ناشی از حملات تروریستی این گروه، اما با 1833 مورد کشتار، همچنان در صدر گروه‌های مرگبار تروریستی باقی ماند. تعداد حملات داعش در سال 2022 ، 643 مورد بود که این تعداد در سال 2021 به 865 مورد می‌رسید که کاهش 10 درصدی این حملات را طی یک سال نشان می‌دهد. تعداد قربانیان ناشی از حملات داعش در سال 2022 نیز در مقایسه با سال قبل حدود 16 درصد کاهش یافت.

عملیات‌های داعش در سال 2022 شامل جنوب آسیا، خاورمیانه، شمال آفریقا، جنوب صحرای بزرگ، روسیه، اوراسیا، آسیا و اقیانوسیه بود. کشوری که در سال 2022 بیش از همه تحت تاثیر حملات داعش قرار گرفت عراق بود که 183 حمله را از طرف این گروه تروریستی-تکفیری ثبت کرد. درحالی که این تعداد در مقایسه با سال 2021 کاهش حدود 50 درصدی داشت. اما بیشترین آمار قربانیان حملات داعش مربوط به افغانستان است که شامل یک چهارم کل جان باختگان ناشی از عملیات‌های این گروه تروریستی می‌شود.

مرگبارترین حمله داعش در سال 2022 مربوط به حمله به زندان «الصناعه» سوریه در شمال شرق این کشور است که 10 روز طول کشید. تروریست‌های داعش 2 کامیون پر از مواد انفجاری را در کنار دیوارهای این زندان کار گذاشته بودند و دست کم 200 تن از عناصر این گروه تکفیری به این زندان حمله کردند و آشوب بزرگی در داخل زندان به راه افتاد. در این حمله 154 تن از نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) که مسئول نگهبانی از زندان بودند کشته و 120 نفر دیگر زخمی شدند.

داعش اعلام کرد که هدف از این حمله آزادی هزاران تن از عناصر خود بود که در زندان الصناعه به سر می‌برند، بود. تاکتیک داعش برای  عملیات‌های خود در سال 2022، انجام حملات مسلحانه و سپس عملیات‌های بمب‌گذاری بود. 13 مورد بمب‌گذاری توسط داعش در این سال به ثبت رسید که در مقایسه با سال 2021 حدود 50 درصد کاهش داشت. نظامیان و نیروهای ارتش، همچنان مهمترین هدف حملات تروریستی داعش در سال 2022 بودند. اما در مجموع 690 غیرنظامی بر اثر حملات تروریستی داعش در این سال به قتل رسیدند.

بیشتر بخوانید

بازخوانی شاخص جهانی تروریسم در 2023| 1- تحرکات گروه‌های تروریستی در سال 2022 از آسیا تا آفریقا

الشباب: تعداد قربانیان حملات گروه تروریستی الشباب که مقر آن در سومالی است در سال 2022 برای اولین بار در 6 سال گذشته افزایش یافت و نسبت به سال 2021 حدود 23 درصد بیشتر شد. از 784 مورد قربانی حملات تروریستی الشباب در سال 2022، 93 درصد در سومالی و 7 درصد باقی مانده در کنیا بود. الشباب همچنین 2 عملیات تروریستی در اتیوپی ترتیب داد که تلفات جانی نداشت.  اطلاعات نشان می‌دهد که این گروه تروریستی سعی دارد از بی‌ثباتی داخلی در اتیوپی برای گسترش حضور خود در این کشور به ویژه بعد از جنگ داخلی منطقه تیگرای در شمال اتیوپی سوءاستفاده کند.

تعداد کل حملات تروریستی الشباب نسبت به سال 2021 تفاوت چندانی نداشت و این گروه 315 مورد حمله در سال 2022 به ثبت رساند که البته نسبت به سال گذشته مرگبارتر بود. یکی از مرگبارترین حملات این گروه تروریستی در سال 2022 مربوط به انفجار 2 خودرو بمب‌گذاری شده در  مقابل ساختمان وزارت آموزش و پرورش سومالی بود که دست کم منجر به قتل 120 تن شد. گروه تکفیری الشباب در توجیه این جنایت خود اعلام کرد که وزارت آموزش و پرورش سومالی مسئول جنگ فکری علیه اسلام در مدارس است.

در سطح تاکتیکی تروریست‌های الشباب همچنان مانند گذشته از حملات مسلحانه به عنوان روش اصلی خود استفاده می‌کنند اما 63 درصد از قربانیان ناشی از حملات این گروه مربوط به عملیات‌های انفجاری است و 32 درصد بر اثر حملات مسلحانه الشباب به قتل رسیدند و تعداد قربانیان غیرنظامی این حملات در سال 2022 نسبت به سال قبل یک چهارم افزایش داشت.

-جیش تحریر: تعداد جان باختگان ناشی از حملات تروریستی جیش تحریر که مقر آن در افغانستان است در سال 2022 به بالاترین سطح خود در دو دهه گذشته رسید و 233 نفر بر اثر این حملات به قتل رسیدند که در مقایسه با سال 2021 حدود 9 درصد افزایش داشت. همچنین تعداد حملات این گروه تروریستی با افزایش 76 درصدی نسبت به سال گذشته، در سال 2022 به 30 مورد رسید که در هرحمله به طور میانگین 7.7 تن به قتل رسیدند.

مرگبارترین حمله این گروه تروریستی مربوط به فوریه 2022 در 2 پاسگاه مرزی پاکستان در مرز افغانستان بود که آمار کشته‌های این حمله به طور دقیق اعلام و تایید نشده اما سرکرده این گروه که مسئولیت عملیات مذکور را بر عهده گرفت اعلام کرد که در این حمله 195 نفر کشته شدند.  تاکتیک اصلی این گروه تروریستی در سال 2022 همانند سال‌های گذشته انجام حملات انفجاری بود و در 14 مورد بمب‌گذاری توسط تروریست‌های گروه مذکور 212 نفر قربانی شدند.

- نصرة الإسلام والمسلمین: گروه تروریستی نصرة الاسلام و المسلمین که از جمله گروه های مسلح وابسته به شبکه تروریستی 'القاعده' است، در منطقه ساحل و صحرای آفریقا به ویژه منطقه مرزی میان مالی، نیجر و الجزایر فعالیت دارد و در اول ماه مارس 2017 میلادی اعلام موجودیت کرد.هسته های اولیه این گروه از قبایل طوارق، عرب‌ها و  عناصر  خارجی تشکیل شده و با توجه به اینکه از عناصری از اقوام مختلف منطقه در آن حضور دارند، می تواند نفوذ زیادی در ساحل و صحرای آفریقا داشته باشد. این گروه در پی در اختیار داشتن سرزمین نیست و دشمنی زیادی با گروه تروریستی داعش  دارد و با هرگونه تلاشی از سوی این گروه برای نفوذ در  آفریقا مقابله می‌کند.

اتحاد چهار گروه تروریستی و تندرو منجر به تشکیل نصره الاسلام و المسلمین شد. این گروه با ادغام چهار گروه مسلح انصارالدین، کتیبه المرابطون ، امارت منطقه صحرای بزرگ و کتائب ماسینا تشکیل شده است. این گروه تروریستی که تحرکات خود را در سال 2021 به اوج رسانده بود در سال 2022 کاهش 14 درصدی حملات خود را به ثبت رساند. 279 نفر در سال 2022 بر اثر عملیات‌های تروریستی گروه مذکور جان خود را از دست دادند که 48 درصد از کل این حملات در بورکینافاسو بوده است.

گروه  نصرة الإسلام والمسلمین فعالیت‌های خود را در سال 2022 در منطقه ساحل گسترش داده و برای نخستین بار حملاتی در بنین و توگو نیز انجام داد. تعداد حملات این گروه در مالی نسبت به سال 2021 حدود 49 درصد کاهش داشت و بیشتر متوجه ارتش بود اما غیرنظامیان بزرگترین قربانیان این حملات بودند. تعداد غیرنظامیانی که بر اثر حملات تروریستی گروه مذکور کشته شدند نسبت به سال 2021 حدود 13 درصد افزایش داشت.

48 درصد از کل کشته‌ها در حملات این گروه تروریستی در سال 2022 مربوط به بورکینافاسو است که 80 درصد قربانیان از عناصر ارتش این کشور بودند.