آیا لبنان از بن بست سیاسی خارج می شود؟

به گزارش مشرق، روز چهارشنبه هفته جاری برای مردم لبنان روز مهمی است. چرا که قرار است پس از چند ماه، این کشور از بن بست سیاسی خارج شده و مجلس، فرد جدیدی را به عنوان عهده دار پست ریاست جمهوری، معرفی کند. گفته می شود؛ بین گروهی از احزاب جریانات سیاسی، هنوز هم اجماع نظر نهایی به دست نیامده و چانه زنی ادامه دارد. اما از دیگر سو، انتظار می رود که پس از یک مقطع طولانی؛ شرایط برای معرفی رئیس جمهور جدید، فراهم شده باشد.

اعلام حمایت حزب الله لبنان از سلیمان فرنجیه، راه را برای پایان دادن به یک بحران سیاسی هموار کرده است.

فرنجیه یک سیاستمدار مسیحی لبنان است که به عنوان یک سیاستمدار معتقد به ضرورت حفظ استقلال سیاسی لبنان نام برده می شود.

دشواری های یک انتخاب

از روزی که میشل عون، پس از پایان دوران مسئولیت خود، با مشایعت هواداران به منزل بازگشت، تاکنون فردی به عنوان جایگزین او انتخاب نشده است. تکثر و تعدد جریانات سیاسی، تنازع منافع بین گروه های مختلف و صد البته مداخله کشورهای غربی به ویژه آمریکا و فرانسه، از مهمترین دلایل اصلی برای پیچیده شدن اوضاع سیاسی در لبنان است.

بر اساس یک توافق سیاسی قدیمی در لبنان، پست ریاست جمهوری در لبنان، از آنِ مسیحیان است، نخست وزیری به اهل سنت تعلق دارد و ریاست مجلس نیز با شیعیان است. این وضعیت، پس از توافقنامه صلح طائف که در سال ۱۹۸۹ میلادی مورد قبول همه گروه های سیاسی لبنان قرار گرفت؛ به یک اصل پایدار تبدیل شده و معمولاً انتخاب پست ریاست مجلس با توجه به مقبولیت نبیه بری از جنبش امل، امری آسان است اما در هیچ مقطعی، روند معرفی نخست وزیر و رئیس جمهور، آسان نبوده است.

یکی از نگرانی های اصلی در مورد انتخاب رئیس جمهور، این است که واشنگتن همواره به دنبال به قدرت رساندن فردی است که نه تنها تابع نظرات غرب باشد؛ بلکه در برابر تهدیدات رژیم صهیونیستی، مواضع منفعلانه داشته باشد. اما شواهد نشان می دهد که آمریکایی ها نمی توانند در لبنان، به راحتی و بر اساس امیال دلخواهانه خود، قدم بردارند. همزمان با اجماع نظر جریانات سیاسی لبنان، آمریکا در این کشور، شکست سیاسی جدیدی را تجربه کرد. حالا مشخص شده که تلاش چند ماهه آمریکا برای مداخله در ساختار سیاسی لبنان نتیجه نداده است و چنین به نظر می رسد که تیم جو بایدن ناچار است در برابر اراده ملی لبنانی ها، سر تسلیم فرود بیاورد. با وجود تلاش های گسترده واشنگتن، جریانات سیاسی بیروت، به دنبال آن هستند، فردی را بر کرسی ریاست جمهوری لبنان بنشانند که مورد حمایت آمریکا نیست.

روزنامه الدیار از این موضوع خبر داده بود که آمریکا تلاش کرده با تشکیل یک صف سیاسی با مشارکت سمیر جعجع رئیس حزب «القوات اللبنانیه»، جبران باسیل رئیس جریان آزاد ملی لبنان و ولید جنبلاط، جهاد ازعور را بر کرسی ریاست جمهوری بنشاند. اما مذاکرات موثر حزب الله لبنان، این سناریو را نقش بر آب کرده است. نعیم قاسم معاون دبیرکل حزب الله لبنان در نشستی که در منطقه جبل عامل برگزار شد، آشکارا اعلام کرد که در نشست روز چهارشنبه پارلمان لبنان، از سلیمان فرنجیه رئیس جریان المرده حمایت می کند و از دید حزب الله، او فردی شایسته برای پست ریاست جمهوری است. چراکه دارای خصایص ملی فراگیر است و برای حفظ آزادی و استقلال لبنان، رویکرد روشنی دارد و می تواند علاوه بر تعامل در داخل، در سیاست خارجی نیز؛ با کشورهای عربی و خارجی، روابط خوبی برقرار می کند.

نعیم قاسم همچنین گفته است: «فرنجیه بر اساس خواست آمریکا عمل نمی کند، خون شهدا را نمی فروشد و به مقاومت؛ خیانت نمی کند.»

معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان به این موضوع مهم نیز اشاره کرده که مذاکرات مقدماتی، هنوز هم به نتیجه نهایی نرسیده و لذا در نشست روز چهارشنبه، دستیابی به نتیجه نهایی دشوار است. به نظر می رسد این بخش از سخنان نعیم قاسم؛ ناظر بر این موضوع است که مخالفین تحت حمایت آمریکا، هنوز هم تکلیف خود را روشن نکرده اند و می خواهند چوب لای چرخ بگذارند و اجازه ندهند که فرنجیه آرای لازم را به دست بیاورد.

اولویت های حیاتی رئیس جمهور جدید لبنان

جایگاه سیاسی لبنان در منطقه، اهمیتی حیاتی دارد و علاوه بر اهمیت ژئوپولیتیک، پیشینه و اعتبار فکری و فرهنگی والایی دارد و بیروت پایتخت، مدتها به عنوان عروس خاورمیانه شناخته شده است. اما لبنانِ امروز، گرفتار مشکلات و معضلات بزرگی همچون بحران اقتصادی است. تولید و توزیع برق، تامین بنزین، تامین مواد غذایی با قیمت مناسب، افزایش میزان بیکاری و همچنین بدهی های خارجی، از مشکلات عمده لبنان است. در نتیجه رئیس جمهور جدید، برای تعامل با نخست وزیر و کابینه او و هدایت سیاست داخلی و خارجی کشور در یک مسیر درست و آکنده از استقلال، ثبات و ظرافت، بار سنگینی بر دوش خواهد داشت.

البته در کنار مشکلات اقتصادی، لبنان در حوزه امنیت نیز با تهدیداتی روبروست و در راس این تهدیدات، رژیم صهیونیستی قرار دارد. حمله سربازان رژیم صهیونیستی با گاز اشک آور به ساکنان کفرشوبا و العرقوب، رویداد مهمی بود که نشان داد حفظ امنیت مرزهای لبنان، تا چه اندازه اهمیت دارد. مرزهای لبنان با اراضی اشغالی از بامداد روز جمعه گذشته دچار ناآرامی بوده و جوانان این منطقه، به زیاده خواهی و اقدامات تحریک کننده صهیونیست ها، پاسخ دادند. صهیونیست ها نیز تعدادی از نیروهایشان را از منطقه اشغالی السماقة به نزدیکی محل استقرار ارتش لبنان منتقل کردند. در چنین شرایطی است که حفظ ثبات سیاسی لبنان برای تامین امنیت، بیش از پیش، اهمیت پیدا می کند.

یکی دیگر از مشکلات امنیتی لبنان، حضور آوارگان است. به تازگی؛ عبدالله بوحبیب وزیر خارجه لبنان در نشست ائتلاف بین‌المللی ضد داعش در ریاض گفته؛ «مناطق تحت کنترل داعش باید آزاد شوند و آوارگان عراق و سوریه به کشور خود برگردند. این امر مستلزم برقراری ثبات و امنیت در این مناطق، در یک جدول زمانی مشخص است. ادامه سیاست نگه داشتن دو میلیون آواره سوری در شمال و شرق لبنان و در شرایط سخت، باعث می شود که بخشی از آنان، به سادگی به سوی تروریست ها جذب شوند و در مدت زمانی کوتاه، به بمب ساعتی و هسته ‌های فعال تروریستی تبدیل شوند.»

پایان سخن

در پایان باید به این موضوع اشاره کرد که اظهارات و مواضع سیاسی پیشین سلیمان فرنجیه، نشان داده که او از توانایی بالایی برای تعامل با همه گروه های سیاسی برخوردار است و همچنین، به استقلال سیاسی کشورش، بهای ویژه ای می دهد. او قبلاً گفته بود که به هیچ وجه، حاضر نیست پست ریاست جمهوری را گدایی کند. معنا و مفهوم این سخن هوشمندانه فرنجیه، این است که اهل باج دادن برای رسیدن به پست و مقام نیست و اصول سیاسی و اخلاقی را فدای معامله با گروه هایی نمی کند که به دنبال کسب رانت های مالی از قدرت سیاسی هستند. سلیمان فرنجیه به سنت بسیاری از خانواده های عرب، حامل نام پدربزرگش است. سلیمان فرنجیه بزرگ پنجمین رئیس جمهور لبنان بود و به مدت شش سال (۲۲ سپتامبر ۱۹۷۰ تا ۲۲ سپتامبر ۱۹۷۶) بر کرسی رئیس جمهوری نشست. پسرش تونی، با افتخار نام پدر را بر فرزندش نهاد و حالا این احتمال وجود دارد که باز هم فردی از خاندان فرنجیه، بر کرسی قدرت بنشیند.