معانی رأی به قطعنامه عضویت فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز گذشته با رای مثبت 143 کشور، پیش‌نویس عضویت کامل فلسطین در این سازمان را تصویب و به شورای امنیت توصیه کرد در سیاست خود در این زمینه تجدیدنظر کند.

اگرچه تصویب این قطعنامه الزام‌آور نیست و روند عضویت فلسطین در سازمان ملل را تکمیل نمی‌کند، برخی پیامدهای عملی و نمادین به همراه خواهد داشت.

اولین پیامد تصویب این قطعنامه این است که شورای امنیت سازمان ملل، مجدداً مکلف به بررسی عضویت کامل فلسطین در این سازمان می‌شود. به رأی گذاشتن عضویت کامل دولت فلسطین در سازمان ملل برای دومین بار پیاپی ظرف دو ماه اخیر، فی نفسه نشان از شکست تلاش‌های رژیم اسرائیل و آمریکا در جلوگیری از استیفای حقوق ملت فلسطین دارد.

در اواخر آوریل 2024 نیز یک بار دیگر درخواست عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل پس از 13 سال در شورای امنیت مورد بررسی قرار گرفت و درحالی که 15 کشور عضو این شورا به این قطعنامه رأی مثبت و بریتانیا و سوئیس به آن رأی ممتنع داده بودند، وتوی آمریکا باعث شد این قطعنامه به تصویب نهایی نرسد. با تصویب این قطعنامه جدید مجمع عمومی، احتمالاً به زودی شورای امنیت یک‌بار دیگر ملزم به رأی‌گیری در این باره خواهد شد. آمریکا همچنین تاکنون  4 مرتبه قطعنامه‌های شورای امنیت برای توقف جنگ در غزه را نیز وتو کرده است. شروع روند جدید فشار مضاعفی بر آمریکا در راستای حمایت بی چون و چرا از اسرائیل اعمال کرده است.

تاریخچه تلاش‌های فلسطین برای عضویت در سازمان ملل

عضویت نهادهای فلسطینی در ساختارهای زیرمجموعه سازمان ملل از سال 1974 با عضویت ناظر «سازمان آزادیبخش فلسطین» در یونسکو آغاز شد. 15 سال بعد در سال 1989 این سازمان خواستار ارتقای سطح عضویت خود در یونسکو به عنوان یک دولت عضو شد، اما رسیدگی به این درخواست تا سال 2011 به تعویق افتاد. در سال 2011، تشکیلات خودگردان فلسطین درخواست عضویت کامل در خود سازمان ملل را مطرح کرد.

این درخواست با رأی مثبت 138 دولت عضو از مجموع 193 عضو مجمع همراه شد (71%)، 41 عضو به آن رأی ممتنع دادند (21% اعضا) و 9 عضو نیز با آن مخالفت کردند (4.6% اعضا). به این ترتیب تشکیلات خودگردان از حالت ناظر غیرعضو به «عضو ناظر دائمی» ارتقا یافت.

با گذشت 13 سال از شروع رسمی تلاش‌های فلسطینیان برای عضویت کامل در سازمان ملل، رأی‌گیری روز گذشته نشان می‌دهد، دیدگاه کشورهای مختلف نسبت به آرمان فلسطین مثبت تر شده است.

143 عضو مجمع عمومی به این درخواست رأی مثبت دادند (75%)، 25 کشور رأی ممتنع داده (13%) و تنها 9 کشور (4.6%) با آن مخالفت کرده اند. در واقع هم شمار کشورهای خواستار عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل افزایش یافته هم دولت‌های مردد در این زمینه در عرض 13 سال اخیر نصف شده اند.

از سوی دیگر نگاهی به مخالفان این درخواست نشان می‌دهد که بجز رژیم صهیونیستی 8 دولت دیگر مخالف عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل یا در دسته حامیان دوآتشه این رژیم قرار می‌گیرند (آمریکا، آرژانتین، مجارستان، جمهوری چک) و یا دولت‌هایی ذره‌ای هستند که باید برای یافتن آنها با ذره‌بین گوشه و کنار نقشه جغرافیا را گشت (میکرونزی، نائورو، گینه نو و پالائو). در این میان کانادا نیز از جمع مخالفان درخواست مذکور در سال 2011 خارج شده است. در مجموع می‌توان گفت این شرایط نشان می‌دهد حمایت از رژیم صهیونیستی برای ایالات متحده هزینه بسیار بالایی به همراه دارد و این کشور را در جهان دچار انزوا ساخته است.

مزایای عضویت کامل برای فلسطینیان

در حال حاضر فقط فلسطین و واتیکان این سطح از عضویت را دارند. اعضای ناظر دائمی اگرچه از حق دسترسی به کلیه اسناد سازمان ملل برخوردارند، اما در رأی‌گیری‌ها از حق رأی برخوردار نیستند.

از سوی دیگر تا پیش از عضویت رسمی و کامل فلسطین در سازمان ملل، از نظر بسیاری از سازمان های زیرمجموعه سازمان ملل، رژیم صهیونیستی تنها رژیمی به حساب می‌آید که از صلاحیت پیگیری منافع فلسطینیان برخوردار است. در واقع اسرائیل در بسیاری از مواقع با توسل به دلایلی نظیر اینکه تشکیلات فلسطینی همچون یک ساختار داخلی در درون حاکمیت اسرائیل عمل می‌کند و از شأن لازم برای مدیریت امور خارجی و بین المللی برخوردار نیست، موفق شد ابتکارات بین‌المللی برای استیفای حقوق ملت فلسطین را مسدود کند.

سازمان ملل متحد , طوفان الاقصی , 

همچنین دیگر تأثیر عضویت کامل در سازمان ملل این است که اعضا می‌توانند از ساختارهای این سازمان برای پیگیری مطالبات خود رأساً استفاده کنند. مثلاً تشکیلات خودگردان فلسطین تا این لحظه هیچگاه نتوانسته از اقدامات رژیم صهیونیستی به ساختارهای سازمان ملل شکایت کند و هرگاه شکایتی از اسرائیل به شورای امنیت شده، دیگر دولت‌های عضو آن را رهبری کرده اند.

همچنین در صورتی که این اتفاق رقم بخورد، دولت‌های مختلف جهان باید زمینه به رسمیت شناختن دولت فلسطین را در سیاست داخلی خود فراهم کنند. این امر به معنای تأسیس سفارت فلسطین در کشورهای مختلف خواهد بود.

طوفان الاقصی احیاگر آرمان فلسطین

نکته بسیار مهم دیگری که اهمیت عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل را بیشتر می‌کند، این است که اگرچه تشکیلات خودگردان به عنوان طرف سازشکار فلسطینی برنده منافع ناشی از این تحول خواهد بود، اما اولاً برخورداری ملت فلسطین از این حق قطعاً بهتر از نداشتن آن است؛ چرا که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند اگر همانند سال 2006 انتخابات پارلمانی در سرتاسر کرانه باختری و نوار غزه برگزار شود، گروه‌های همسو با مقاومت از شانس بالایی برای پیروزی و تشکیل کابینه در تشکیلات خودگردان برخوردار خواهند بود. هرچند تصور برگزاری انتخابات در شرایطی که موانع زیادی بر سر راه آشتی فلسطینی – فلسطینی وجود دارد، همچنان بسیار دشوار است.

بیشتر بخوانید

واکنش حماس به تصویب عضویت فلسطین در مجمع عمومی سازمان ملل

رای مجمع عمومی سازمان ملل به عضویت کامل فلسطین

از سوی دیگر در جریان درخواست سال 2011، گروه فتح (که ساختارهای رسمی تشکیلات خودگردان را در اختیار دارد) موفقیت به دست آمده را ناشی از کنار گذاشتن مبارزه مسلحانه و رو آوردن به مذاکره و سازش در برابر اسرائیل قلمداد می‌کرد. در طول 13 سال گذشته روند مذاکرات کاملاً به حاشیه رفت و در حدی برای رژیم صهیونیستی بی اهمیت شد که در اوایل سال 2023 کابینه نتانیاهو از طرح «الحاق رسمی کرانه باختری به اسرائیل» رونمایی کرد. امری که در صورت تحقق اساس توافق های اسلو را از میان می برد. اما موج جدید پیگیری عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل متحد برایند مذاکره و سازش نیست، بلکه نتیجه عملیات طوفان الاقصی و حمله هفتم اکتبر 2023 است. این امر اهمیت دستاورد مذکور را صد چندان می سازد.

در واقع چشم انداز عضویت فلسطین در سازمان ملل به طور کامل، از یکسو نشان دهنده انزوای آمریکا در حمایت بی چون و چرا از اسرائیل است و از سوی دیگر زنده شدن آرمان فلسطین برای افکار عمومی و عمده دولت‌های جهان به دلیل تحولات پس از 7 اکتبر 2023 را نشان می‌دهد.