هنری که ثروت می‌آفریند

گروه خواندنی های نامه نیوز - هر قدر هم که در تحریم باشیم و مشکلات ریز و درشت اقتصادی داشته باشیم، حداقل در یک حوزه، هیچ کجای این کره خاکی یارای رقابت با ایرانیان را ندارد؛ صنایع دستی! عرصه‌ای کهن که شور و شعور و نبوغ ایرانی را با برگ‌های تاریخ چند هزار ساله ما پیوند زده تا هرجا از صنایع دستی و وسایل سنتی صحبت شد، همه به یاد فرش و گلیم و حصیر و ظروف مینیاتوری ایرانی بیفتند. در این گزارش نگاهی داریم به کشورهایی که در طول چند سال اخیر، برای برگزاری نمایشگاه‌های صنایع دستی ایران در شهرهای مختلف خودشان تمایل نشان دادند و اتفاقا برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی چه با دید تجاری و چه به‌طور عام‌المنفعه برایشان پر خیر و برکت بوده است. نمایشگاه هنر کهن ایران و ژاپن آذر ماه امسال نمایشگاه هنر و صنایع دستی ایران و ژاپن، در موزه هنری مترو پولیتن توکیو، واقع در پارک اوئنو، برپا شد. این موزه در منطقه پررفت‌وآمد توکیو واقع شده و محل برگزاری تمامی نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری در این شهر است. در نمایشگاه هنر و صنایع دستی ایران و ژاپن، آثار هنرمندان ژاپنی و ایرانی به‌طور مشترک و در یک سالن، به نمایش درآمدند که شامل آثار ۷۲ نفر از هنرمندان ژاپنی از جمله تابلوهای نقاشی، پوستر، سرامیک، لباس‌های سنتی و... همچنین آثار ۷ نفر از هنرمندان ایرانی شامل تابلوهای خط و نقاشی آبرنگ، رنگ و روغن، مینیاتور و صنایع‌دستی مانند میناکاری، منبت‌کاری و انواع پوسترهای مختلف است.‌ سرپرست رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن، با حضور در این نمایشگاه ضمن ابراز خرسندی از برگزاری چنین نمایشگاه‌های مشترکی برای معرفی هنرمندان، هنر و فرهنگ دو کشور به دو ملت ایران و ژاپن، به برگزاری نمایشگاه مشترک عکس با موضوع معرفی دو پایتخت تهران و توکیو در سال ۲۰۱۵ میلادی، در این دو شهر اشاره کرد و از هنرمندان عکاس ژاپنی خواست تا در این فعالیت هنری، مشارکت و همکاری کنند. نمایش صنایع دستی ایران در اسپانیا بخشی از ظرفیت‌های گردشگری و صنایع دستی ایران در سی‌وپنجمین دور نمایشگاه بین‌المللی گردشگری اسپانیا موسوم به «فیتور» در مادرید به نمایش گذاشته شد. این نمایشگاه آنقدر اهمیت دارد که در هر دوره «فیلیپ ششم» پادشاه اسپانیا و شماری از مقام‌های گردشگری کشورهای شرکت‌کننده آن را افتتاح می‌کنند. ۱۶۵ کشور جهان جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری و تاریخی خود را به متخصصان و شرکت‌های فعال در این بخش عرضه می‌کنند. براساس آمار اعلام شده، ۹ هزار و ۱۰۷ شرکت تخصصی گردشگری به نمایندگی از ۱۶۵ کشور و مناطق مختلف جهان و اسپانیا در آخرین دوره این نمایشگاه ۵ روزه حضور داشتند. ایران نیز از جمله شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه بود که در دوره ۲۰۱۴ میلادی هیاتی ۱۵۰ نفره را به نمایندگی از ۱۸ شرکت گردشگری و صنایع دستی خصوصی و دولتی در یک غرفه به این کشور اعزام کرد تا بخشی از ظرفیت‌ها، امکانات و جاذبه‌های گردشگری و هنری کشور را به نمایش بگذارند. ارائه پوستر، کتابچه و نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای حاوی اطلاعات گردشگری و جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و دیدنی ایران و معرفی صنایع دستی، از جمله برنامه‌های غرفه ایران در نمایشگاه فیتور بود. همچنین تصاویری از آثار تخت جمشید، هنر قلمکاری و جاذبه‌های طبیعی ایران به نمایش گذاشته شد. برگزاری نمایشگاه فرش در دوبی سال گذشته واحد فرهنگی باشگاه ایرانیان دوبی اقدام به برگزاری نمایشگاه فرش دستباف و صنایع‌دستی کرد که به مدت یک هفته به صورت پیاپی در جریان بود. این نمایشگاه در محل لابی باشگاه ایرانیان دایر بود و علاوه بر مخاطبان عرب‌زبان، ایرانیان بسیاری برای بازدید از آن حضور پیدا کردند. هدف از برگزاری این نمایشگاه ارائه فرش‌های نفیس ایرانی به بازارهای عربی است به‌ویژه کشور امارات متحده عربی که سومین بازار صادراتی فرش ایرانی است. این نمایشگاه با حضور سفیر ایران و هاشمی رایزن فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران و مقامات کشور امارات در تاریخ ۱۳ دی ماه در فضایی افزون بر ۵۰۰ مترمربع در لابی باشگاه ایرانیان دوبی شروع به کار کرد و تا پایان روز ۲۰ دی ادامه داشت. در این نمایشگاه فرش دستباف تبریز، اصفهان، قم، مشهد و همین‌طور شرکت تعاونی تولیدی فرش دستباف و تابلو فرش شهرستان شهریار حضور داشتند. نمایشگاه صنایع دستی ایران در چین اتحادیه سراسری صنایع دستی کشور از اسفند ۹۱ نمایشگاه محصولات صنایع دستی ایران را در شهرهای پکن، شانگهای و سیچوان برگزار کرد که همگی آنها به دلیل تقارن با سال نو چینی با استقبال شهروندان این کشور مواجه شد. هرچند نرخ مالیات برای ورود صنایع دستی ایران به چین بالاست اما این کشور بازار خوبی برای محصولات هنرهای سنتی و صنایع دستی هنرمندان ایرانی به شمار می‌رود. استقبال مردم چین از محصولات صنایع دستی ایران به‌ویژه در سال نو چینی بسیار خوب بود. البته میزان فروش صنایع دستی نسبت به سال گذشته افت نسبی داشت که دلیل آن سیاست ریاضت اقتصادی است که رییس حزب حاکم این کشور در پیش گرفته بود.نکته مهم در مورد این نمایشگاه این بود که برخی از صاحبان فروشگاه‌ها در چین نیز تمایل داشتند که برای عرضه صنایع دستی با ایران همکاری کنند اما از آنجا که سیستم فعالیت آنان به شکل امانی است، اتحادیه ترجیح داد با ایرانیان ساکن این کشور برای تاسیس فروشگاه و عرضه محصولات وارد مذاکره شود. نمایشگاه بین‌المللی میلان میزبان صنایع‌دستی ایران این یکی در واقع نمایشگاه مستقلی بود که در دوره نوزدهم آن ایران حضور فعالی داشت و احتمالا در دیگر ادوار آن نیز ادامه خواهد داشت. نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی میلان ایتالیا در حالی میزبان اداره‌کل صادرات معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی ایران بود که در راستای معرفی بیشتر و بهتر هنرمندان و صنعتگران ایرانی در عرصه بین‌المللی برپا شد. در این نمایشگاه هنرمندان صنایع‌دستی از استان‌های خراسان رضوی، تهران، زنجان و اصفهان حضور داشتند و تولیدات هنری خود را در معرض دید علاقه‌مندان قرار دادند. آثار ارائه شده در نوزدهمین نمایشگاه صنایع دستی میلان شامل رشته‌هایی چون قلمکار، زیورآلات سنتی، سراجی سنتی، نگارگری، ملیله‌کاری، سرمه‌دوزی است که جلوه‌ای زیبا از صنایع‌دستی ایرانی را به نمایش گذاشت. در آبان ماه ۱۳۹۳ نیز گروهی از هنرمندان صنایع دستی از ۷ استان کشور از سوی دفتر صادرات معاونت صنایع دستی به نمایشگاه برلین آلمان اعزام شدند که آثار آنها با استقبال چشمگیری از سوی بازدیدکنندگان مواجه شد. نمایشگاه صنایع دستی ایران در عراق نمایشگاه صنایع دستی کشور با محوریت صنایع دستی استان خوزستان آبان ماه سال قبل در استان بصره در کشور عراق برپا شد. این نمایشگاه با ۵۰ غرفه در بخش تولیدات صنایع دستی، نخستین نمایشگاه مستقل صنایع دستی کشور در استان بصره عراق بود که تفاوت‌های بسیاری با دوره‌های قبل داشت. سال‌های گذشته نمایشگاه صنایع دستی خوزستان در قالب نمایشگاه توانمندی‌های استان در بصره شکل می‌گرفت که با توجه به استقبال مردم بصره از صنایع دستی خوزستان، نخستین نمایشگاه مستقل کشور در این بخش به مدت ۴ روز در عراق برگزار شد. اگرچه در کشور عراق به‌ویژه استان بصره استقبال زیادی از صنایع دستی ایران می‌شود و به علت ارتقای کیفیت این نمایشگاه و عرضه ظرفیت‌های کشور در بخش صنایع دستی، این نمایشگاه با حضور صنعتگران بزرگ ایرانی و با محوریت صنایع دستی استان خوزستان دایر شد اما دوره‌های دوم و سوم آن به باد فراموشی سپرده شد. نمایشگاه صنایع دستی ایران در ترکمنستان چند ماه قبل در حاشیه هفته فرهنگی ترکمنستان، حجم گسترده‌ای از صنایع دستی مردم ایران، پوستر، معرق، خاتم‌کاری و نمایشگاه کتاب توسط رایزنی فرهنگی ایران به نمایش گذاشته شد. شهر داش‌اغوز در ۶۰۰ کیلومتری شمال عشق‌آباد میزبان این نمایشگاه بود و غرفه ایران با توجه به گستردگی و جذابیت در معرض دید بازدیدکنندگان محلی و خارجی و نیز هنرمندان و دیپلمات‌های خارجی مقیم ترکمنستان قرار گرفت. هفته فرهنگی ترکمنستان که هر سال به مناسبت سالروز تولد رییس‌جمهور این کشور برگزار می‌شود، روز گذشته با اجرای یک کنسرت بزرگ و گسترده با حضور رییس‌جمهور ترکمنستان و با هنرنمایی مشهورترین گروه‌های موسیقی و هنری محلی و خارجی در مرکز شهر داش‌اغوز در شمال ترکمنستان گرامی داشته شد. محصولات صنایع دستی مانند جاجیم، فرش، تابلو فرش، روسری چاپ باتیک، سوزن‌دوزی ترکمنی، زیورآلات ترکمن در این نمایشگاه موجود بود و همچنین هنرمندان به صورت زنده کارگاه هنر، فرهنگ و اصالت ایرانی را به نمایش گذاشتند. حضور هنرمندان سنتی ایرانی در تایلند به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تایلند نمایشگاهی از آثار صنایع دستی، فرش ایرانی و کتاب در چهارمین نمایشگاه گردشگری مسلمانان جنوب تایلند برپا شد. دقیقا دو سال قبل و همزمان با سالروز ورود بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به ایران اسلامی و آغاز دهه فجر انقلاب، نمایشگاه کتاب، هنر و صنایع دستی ایران در تایلند برگزار شد.در این نمایشگاه که در محل نمایشگاه گردشگری مسلمانان جنوب تایلند و به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد هنرمندان ایرانی در ۳ روز برپایی این نمایشگاه صنایع دستی و نگارگری، فرش ایرانی و کتب ایرانی ترجمه شده به زبان تایی را در معرض دید عموم گذاشتند که با استقبال خوب بازدیدکنندگان روبه‌رو شد. در غرفه ایران در نمایشگاه گردشگری جنوب تایلند یکی از هنرمندان ایرانی رشته نگارگری به معرفی عملی این هنر پرداخت و یکی از عرضه‌کنندگان صنایع‌دستی و فرش ایرانی در تایلند نیز این هنر ایرانی را عرضه کرد. برخی از آثار هنری و صنایع دستی و کتاب‌های به زبان «تایی» که رایزنی فرهنگی ایران در بانکوک منتشر کرده است نیز در این نمایشگاه به نمایش درآمد. در بخش بین‌الملل این نمایشگاه علاوه بر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، کشورهای اسلامی دیگری همچون: ترکیه، مالزی، اندونزی، پاکستان، عربستان و چند کشور دیگر شرکت داشتند. شهرهای مناطق جنوبی این کشور نیز دارای جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فراوانی است و این نمایشگاه با هدف معرفی جاذبه‌های تاریخی و گردشگری مناطق جنوبی تایلند و به منظور جذب گردشگران داخلی و خارجی برای سفر به مناطق جنوبی کشور تایلند برپا شد. نمایشگاه صنایع دستی ایران در هند و اما حضور ایران در هند! موزه ملی هند، همواره از پیشنهاد اجرای برنامه‌های فرهنگی که از سوی مرکز فرهنگی ایرانی می‌باشد، استقبال می‌کند؛ چرا که مسئولان این کشور معتقدند، اینگونه مراسم، باعث ایجاد فضای مناسب برای آشنایی بیشتر با میراث مشترک هند و ایران می‌شود. نمایشگاه هنری صنایع دستی همراه با کارگاه آموزشی ۳ روزه با حضور ۵ تن از هنرمندان کشورمان از سوی خانه فرهنگ ایران در دهلی نو، با همکاری جشنواره بین‌المللی هنری دهلی، وزارت فرهنگ و موزه ملی هند، در محل موزه ملی دهلی نو، با حضور معاون دبیر وزارت فرهنگ هند، سفیرایران در هند، مدیر کل موزه ملی هند، فولادی رایزن فرهنگی کشورمان، مدیر جشنواره بین‌المللی هنری دهلی، رییس آکادمی هنری دهلی و تنی چند از نخبگان هندی و ایرانی برگزار شد. در این نمایشگاه حدود ۵۰ اثر هنری و صنایع دستی از هنرمندان ایرانی در زمینه‌های خوشنویسی، خط‌نقاشی، تصویرگری، قلم‌زنی، منبت‌کاری و تذهیب در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفت. همچنین کارگاه آموزشی قلم‌زنی، خوشنویسی و منبت‌کاری که به صورت زنده در این نمایشگاه برگزار شد، مورد توجه ویژه حاضران قرار گرفت.