سپر دیپلماتیک ایران در برابر تهدید اسنپ‌بک

 توافق قاهره با عادی‌سازی نسبی همکاری‌های فنی و نظارتی، عملاً مهمترین بهانه و انگیزه نزدیک‌مدت برای فعال‌سازی مکانیسم مخرب «اسنپ‌بک» توسط اروپا  را از بین می‌برد و فضای ضروری برای ادامه  مسیر دیپلماتیک را فراهم می‌آورد. البته این توافق به تنهایی اگرچه یک راه‌حل نهایی نیست، اما برای جلوگیری از فعال‌سازی فوری اسنپ‌بک کاملاً  مؤثر است.

خلع سلاح اروپا از مهمترین ابزار تبلیغاتی

اساس استدلال طرف‌های غربی برای فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک، «همکاری نکردن ایران با آژانس» و «فقدان شفافیت» در برنامه‌ی هسته‌ای عنوان می‌شد. توافق قاهره به طور مستقیم این استدلال را خلع سلاح می‌کند. با بازرسی آژانس از سایت‌های مورد توافق و حل و فصل برخی پرونده‌های فنی باقی‌مانده، ایران عملاً تعهد خود به چارچوب نظارتی آژانس و NPT را به نمایش می‌گذارد. این اقدام، موضع ایران را به عنوان کشوری که به تعهدات بین‌المللی خود پایبند است، تقویت کرده و موضع تروئیکای اروپایی  را به حاشیه می‌راند. به ویژه آنکه آن‌ها اکنون فاقد منطق لازم برای متقاعد کردن جامعه بین‌المللی برای حمایت از یک اقدام شدید علیه ایران هستند.

ایجاد تفرقه در ائتلاف فشار حداکثری

یکی از کلیدهای موفقیت ایران در خنثی‌سازی تحریم‌ها، شکستن ائتلاف  علیه خود است. توافق قاهره مستقیماً در راستای این استراتژی عمل می‌کند. کشورهایی که همواره نگران عواقب بی‌ثبات‌کننده فعال‌سازی اسنپ‌بک و سقوط کامل برجام بوده‌اند، اکنون با استناد به این توافق، استدلال قدرتمندی برای مهار فشارهای آمریکا و متحدانش در اختیار دارند. آن‌ها می‌توانند بر این موضوع پافشاری کنند که «مسیر دیپلماتیک در حال بازدهی است» و باید به ایران فرصت بیشتری داده شود. 

 تقویت مشروعیت و اعتبار بین‌المللی ایران

جمهوری اسلامی ایران همواره بر حقوق هسته‌ای خود بر اساس NPT تأکید کرده و همکاری خود با آژانس را نشانه صلح‌آمیز بودن برنامه‌ی خود دانسته است. توافق قاهره، عینی‌ترین ابتکار  برای اثبات این ادعا در ماه‌های اخیر است. در واقع توافق قاهره ایران را به عنوان طرفی معقول و منطقی که حاضر به گفت‌وگو و حل مسائل از طریق کانال‌های دیپلماتیک است، معرفی می‌کند. در مقابل، هرگونه تلاش برای فعال‌سازی اسنپ‌بک پس از این توافق، از سوی ناظران بی‌طرف، به عنوان اقدامی خصمانه و غیرمنطقی تفسیر خواهد شد که هدفی جز خراب کردن مسیر دیپلماسی  ندارد بنابراین توافق قاهره  هزینه سیاسی فعال‌سازی اسنپ‌بک را برای اروپا و آمریکا به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.

نکته تکمیلی توافق

با در نظر گرفتن جوانب مختلف، می‌توان ادعا کرد که توافق قاهره یک سپر دفاعی بسیار کارآمد برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک است. این توافق بازی را به نفع ایران تغییر داده و بار اثبات را به دوش طرفی انداخته که قصد دارد دیپلماسی را نابود کند.

با این حال، این توافق یک پایان کار نیست. این یک تاکتیک هوشمندانه برای ایجاد فرصت است. این فرصت باید برای حرکت به سمت مذاکرات جدی‌تر تا به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته‌ای ایران مورد استفاده قرار گیرد. توافق قاهره آتش‌بسی ضروری است که نفس‌های دیپلماسی را احیا کرده و ثابت می‌کند که ایران با مسئولیت‌پذیری بین‌المللی عمل می‌کند.

اکنون نوبت طرف‌ اروپایی است که به جای تهدیدهای بی‌ثمر، به تعهدات خود عمل کنند و در مسیر لغو واقعی تحریم‌ها گام بردارند. در مجموع توافق قاهره تنها یک گام  در مسیر طولانی احقاق حقوق ملت ایران است.