خروج ناگهانی و شبانه سفرای ایران از آلمان، انگلیس و فرانسه

گروه سیاست خارجی نامه نیوز :  در پی اقدام غیرمسئولانه سه کشور اروپایی در سوء استفاده از سازوکار حل اختلاف برجام برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت سازمان ملل، سفرای جمهوری اسلامی ایران در آلمان، فرانسه و انگلیس برای مشورت به تهران فرا خوانده شدند.

دیشب خبری منتشر شد که بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت؛ جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت سفرای خود را از سه کشور اروپایی — آلمان، فرانسه و انگلیس — برای مشورت به تهران فرا بخواند. این اقدام پس از آن صورت گرفت که سه کشور اروپایی، بار دیگر به سراغ سازوکار حل اختلاف در برجام رفتند تا مسیر بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت را باز کنند.

چرا ایران چنین تصمیمی گرفت؟

ایران این اقدام را پاسخی روشن به رفتار غیرمسئولانه اروپا می‌داند. در حالی که تهران بارها بر آمادگی خود برای ادامه گفت‌وگو و تعامل دیپلماتیک تأکید کرده، سه کشور اروپایی ترجیح دادند زبان فشار را انتخاب کنند. فراخواندن سفرای ایران، نه به معنای قطع رابطه، بلکه نشانه‌ای از اعتراض جدی و هماهنگی بیشتر سیاست خارجی ایران است.

پیام ایران به اروپا: احترام یا شکست دیپلماسی

فراخواندن سفرا، در عرف دیپلماتیک هشداری آشکار است. ایران می‌خواهد به اروپا بگوید که اگر مسیر بی‌اعتمادی و فشار ادامه پیدا کند، دیگر مجالی برای همکاری باقی نمی‌ماند. از نگاه تهران، برجام توافقی بود که بر پایه اعتماد متقابل شکل گرفت؛ وقتی یک طرف از سازوکارها برای فشار سیاسی سوءاستفاده کند، طبیعی است طرف دیگر هم باید واکنش نشان دهد.

نقش برجام و سازوکار حل اختلاف

سه کشور اروپایی مدعی‌اند که فعال کردن مکانیسم حل اختلاف، راهی برای وادار کردن ایران به بازگشت کامل به تعهدات است. اما واقعیت این است که همان کشورها نخستین کسانی بودند که به تعهدات اقتصادی‌شان عمل نکردند. ایران بارها اعلام کرده که اجرای ناقص و یک‌طرفه برجام، منطقی نیست. حالا این اقدام اروپا، بیش از گذشته نشان می‌دهد که برجام به ابزار فشار یک‌جانبه تبدیل شده، نه یک توافق متوازن.

چرا این تصمیم به نفع ایران است؟

قدرت‌نمایی دیپلماتیک: خروج هم‌زمان و هماهنگ از سه پایتخت اروپایی، قدرت و انسجام تصمیم ایران را نشان می‌دهد.

پیام به شورای امنیت: این اقدام هم‌زمان با بحث‌های شورای امنیت درباره ایران رخ داده و پیامی روشن به جامعه جهانی است که تهران سکوت نمی‌کند.

حمایت افکار عمومی داخلی: بسیاری از ایرانیان معتقدند که باید در برابر زورگویی اروپا ایستاد. این اقدام، نشانه‌ای از جدیت ایران در دفاع از منافع ملی است.

ایجاد فرصت برای دیپلماسی جدید: ایران با برگرداندن سفرایش، می‌تواند مواضع جدیدی طراحی کند و نشان دهد که آماده بازتعریف روابط است؛ البته در چارچوب احترام متقابل.

واکنش احتمالی اروپا

اروپایی‌ها احتمالاً این اقدام را «نگران‌کننده» توصیف خواهند کرد، اما در واقع به خوبی می‌دانند که تهران از موضع ضعف چنین تصمیمی نگرفته. تجربه نشان داده هر زمان ایران واکنشی قاطع نشان داده، طرف مقابل ناچار شده به میز مذاکره بازگردد.

آینده روابط چه می‌شود؟

سه سناریو پیش روی روابط ایران و اروپا وجود دارد:

بازگشت به گفت‌وگو: اگر اروپا از مسیر فشار فاصله بگیرد، امکان بازگشت سفرا و ازسرگیری روابط عادی وجود دارد.

تشدید تنش‌ها: در صورت ادامه اقدامات خصمانه، احتمال کاهش سطح روابط دیپلماتیک وجود خواهد داشت.

راه سوم؛ همکاری محدود: ایران و اروپا می‌توانند در برخی حوزه‌های مشترک مثل انرژی یا امنیت منطقه همکاری کنند، اما بدون اعتماد کامل.

فراخواندن شبانه سفرای ایران از آلمان، فرانسه و انگلیس، اقدامی تاکتیکی و حساب‌شده بود. این حرکت به اروپا یادآوری می‌کند که ایران ابزارهای زیادی برای پاسخ دارد و قرار نیست در برابر اقدامات غیرمسئولانه سکوت کند. در نهایت، این تصمیم بیش از آنکه به زیان ایران باشد، نشان‌دهنده استقلال عمل و عزم کشور برای حفظ حقوق خود در عرصه بین‌المللی است.