ایران در مسیر صبر استراتژیک

ایران اصلی ترین زیاده خواهی امریکا را در طرح مطالبه تحویل دارایی ایران در مذاکرات بدون دریافت تضمین توافق نهایی می داند. در این سناریو ایران باید ذخایر مواد خود را تحویل دهد بدون اطمینان از رفع دائمی تحریم‌ها یا ادامه گفت‌وگو.

نوع مواجهه واشنگتن با تهران در قریب به یک سال گذشته هرچند ظاهر گفت و گو محور داشته اما عملا تهران را در منگنه پذیرش شروط مدنظر یا مواجهه با تشدید تنش و فشار بیشتر قرار داده است. 

طرح مسائل غیر هسته ای در مذاکرات برای رسیدن به توافقی پیرامون برنامه هسته‌ای ایران یکی دیگر از دلایل مخالفت تهران با مطالبه ها و غیر سازنده خواندن رویکرد واشنگتن است. 

از نگاه تهران، واشنگتن جدا از  گسترش تحریم‌ها به حوزه‌های اقتصادی و بشردوستانه (مانند دارو و غذا) بدون ارتباط مستقیم این موارد با برنامه هسته ای ایران معتقد است که طرف مقابل از اهرم اسنپ‌بک هم برای مشروعیت‌سازی زور به کار گرفته شده علیه ایران استفاده کرده است. 

فعال‌سازی مکانیسم اسنپ‌بک در ۲۶ سپتامبر توسط شورای امنیت با شکست قطعنامه تمدید و اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل تهران را به واکنش وا خواهد داشت؛ واکنشی که وزیر خارجه ایران می‌گوید توسط شورای عالی امنیت ملی مشخص خواهد شد. 

به گمان بسیاری از کارشناسان با توجه به تشدید تنش از سوی تروئیکای اروپایی و آمریکا با فعالسازی اسنپ‌بک، ایران احتمالا رویکردی ترکیبی از «مقاومت فعال» و «دیپلماسی گزینشی» را در پیش خواهد گرفت.

در تهران رویه واشنگتن به دیکته مطالبات و نه مذاکره و تحقق این مطالبه‌ها  به امری غیرممکن توصیف شده است. در چنین شرایطی احتمالا نخستین واکنش تهران توقف اجرای توافق قاهره با آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد بود که البته جزئیات آن به تصمیم شورای عالی امنیت ملی بستگی دارد.

مجموع اظهار نظرهای صورت گرفته درباره واکنش های تهران به سیاست فشار حداکثری اروپا و آمریکا نشان می‌دهد که تهران فعلا راه چاره را در اتخاذ رویکرد «صبر استراتژیک» تا تغییر روش از سوی غرب و یا تغییر زمین بازی در نتیجه برخی تحولات می‌بیند. 

طبیعتا ریسک این رویکرد با توجه به بهانه‌جویی‌های رژیم اسرائیل و تلاش بی‌وقفه واشنگتن برای تطمیع تل‌آویو، اندک نخواهد بود اما تهران بازی در زمین مطالبه‌های حداکثری تیم ترامپ را هم بی‌پایان و هم بی‌اثر در تامین منافع ملی خود می‌داند.

موفقیت این رویکرد در مرحله نخست به انجام برخی اصلاحات اقتصادی در داخل و تقویت وحدت و انسجام داخلی و در مرحله بعد به حمایت متحدان غیرغربی بخصوص  در حوزه اقتصادی و تجاری بستگی خواهد داشت./ایرنا