المانیتور: آيا قطر دروازه ايران به سوي شوراي همکاري خليج فارس است؟

به گزارش نامه نیوز، کشورهایی که از گسترش نفوذ ایران در منطقه شکایت و برای کاهش آن تلاش می کنند بر این باورند نقش ایران تقویت شده است. با این حال، در پی دست یابی به توافق هسته ای برخی از کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه قطر در پی کاهش تنش ها هستند و برقراری روابطی گرم را با ایران آغاز کرده اند. آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در روز هجدهم ماه اکتبر اعلام کرد بهبود روابط ایران با عربستان سعودی امری ضروری است و بر اساس منافع و احترام دو جانبه امکان پذیر است. علاوه بر این، در روز چهارده اکتبر، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد منافع ایران و عربستان سعودی به یکدیگر آسیب نمی زند. او گفت: «ایران و کشورهای عربی در یک قایق قرار دارند که اگر این قایق غرق شود همه افراد حاضر در آن غرق خواهند شد.» به نظر می رسد مواضع قطر در راستای این رویکرد جدید تهران قرار دارد. به نظر می رسد قطر از گشایش در روابط ایران و غرب استقبال کرده است. قطر یکی از نخستین کشورهایی بود که از دست یابی به توافق هسته ای ایران استقبال کرد. خالد عطیه وزیر امور خارجه قطر در روز چهارم ماه اوت اعلام کرد توافق هسته ای سبب امن تر شدن منطقه می شود. امیر قطر در سخنرانی بیست و هشتم سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک بر لزوم همکاری و نزدیک شدن به ایران تأکید کرد. او گفت: «روابط بین دوحه و تهران به صورتی مداوم بر اساس منافع مشترک در حال گسترش است.» او افزود قطر«با این امید رو به جلو حرکت می کند که این توافق هسته ای می تواند در حفظ امنیت و ثبات در منطقه ما موثر باشد.» او خاطرنشان کرد کشورش «آماده میزبانی گفتگو بین ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس است.» در پی مناقشه میان ایران و عربستان در پی درگیری ها در یمن، قطر درباره گسترش نقش عربستان سعودی در منطقه نگران است. مناقشه میان قطر وعربستان سعودی همچنین زمانی افزایش یافت که عربستان سعودی و دیگر کشورهای منطقه خلیج فارس سفرای خود را در روز پنجم ماه مارس از دوحه فراخواندند و این موضوع بر نفوذ منطقه ای قطر تأثیر منفی گذاشت. خبرگزاری جمهوری اسلامی اعلام کرد ایران و قطر در روز هجدهم ماه اکتبر یک توافق نامه امنیتی برای مبارزه با جرایم در آبهای مرزی دو کشور امضا کردند. این توافق جدید با برگزاری شماری نشست بین دو کشور همراه شد. در دسامبر سال دو هزار و ده، فرماندهان نظامی ایران با یک کشتی نظامی سپاه وارد قطر شدند تا در نشست های امنیتی شرکت کنند. عبدالله سهرابی سفیر ایران در قطر و ماشاء الله پورسه وابسته نظامی ایران در دوحه در این نشست حضور یافتند که به امضای یک توافق نامه امنیتی بین دو کشور منجر شد. نشست ها و مذاکرات مشترک بین دو طرف در زمینه های نظامی، امنیتی و اقتصادی ادامه یافته است. جدا از این تحولات سیاسی، قطر با ایران منافع اقتصادی مشترک دارد به ویژه در میدان های گازی بین دو کشور. قطر از این موضوع آگاه است که برداشته شدن تحریم های ایران سبب می شود موقعیت ممتازی در اختیار ایران قرار گیرد زیرا ایران تنها یکی از دو کشوری است که می توان میزبان شرکت های خارجی سرمایه گذار در بخش گاز باشد. اگر تحریم ها برداشته شوند در آن صورت ایران نیز می تواند میزبان این شرکت های خارجی باشد. در چنین شرایطی طرح های سرمایه گذاری در میدان های گازی مشترک بین ایران و قطر انجام خواهد شد. اجرای این طرح ها مستلزم همکاری و درک بین دو کشور است. قطر نمی خواهد بخشی از جبهه عربستان سعودی در درگیری های فرقه ای در منطقه باشد. قطر با عربستان سعودی مناقشه مرزی دارد و نمی خواهد تحت نفوذ ریاض باشد که خود را رهبر جهان عرب می داند. این یک دلیل دیگر است که قطر می خواهد هم پیمانی خود را متنوع کند و به ایران نزدیک تر شود. واکنش ها به توافق نامه های امنیتی ایران و قطر در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و عراق مختلف بوده است. برخی طرف ها که روابط خوبی با ایران دارند از قبیل سازمان بدر از گشایش در روابط ایران و قطر استقبال کرده اند و این در حالی است که برخی دیگر از کشورها این اقدام را خیانت توصیف کرده اند. در روز بیست و دوم ماه اکتبر، شاخه شبه نظامی سازمان بدر در عراق از این توافق نامه امنیتی استقبال کرد و از کشورهای حاشیه خلیج فارس خواست رویکردهای خود را در قبال ایران تغییر دهند. با این حال، پایگاه های خبری کشورهای حاشیه خلیج فارس که با گشایش در روابط بین ایران و قطر مخالف بودند در توافق نامه امنیتی بین تهران و دوحه اغراق کردند تا سبب افزایش مناقشه بین ایران و عربستان سعودی شوند. روزنامه «صدی» عربستان سعودی در روز بیستم ماه اکتبر گزارش داد قطر و ایران توافقی امضا کرده اند که سبب می شود نیروی دریایی ایران وارد آبهای قطر شود. این روزنامه نوشت بر اساس این توافق، ایرانی ها نیروهای دریایی قطر را در جزیره قشم آموزش خواهند داد. این روزنامه، این توافق را تهدیدی برای امنیت همسایگان قطر دانست. جدا از گزارش های اغراق آمیز، تجربه نشان می دهد هم پیمانی در منطقه خاورمیانه بر اساس مسائل سیاسی بین قدرت های درگیر منطقه تغییر یافته است و این تغییرات گاهی اوقات سبب شگفتی فراوان کشورهایی از قبیل عراق و سوریه می شود که درباره این ابتکار عمل ها هیچ موضعی اتخاذ نکرده اند.

منبع: انتخاب