تحلیل عدنان طباطبایی از دوران پسا اوباما

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

*با توجه به انتخابات این دوره از ایالات متحده آمریکا که می‌توان گفت هم برای ایران و هم برای آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار است و مواضعی که هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ در قبال ایران دارند، روابط آینده دو کشور و توافقنامه های موجود از جمله برجام را چطور پیش‌بینی می‌کنید؟

طباطبایی: اگر هر کدام از نامزدهای انتخابات پیروز شوند- حتی اگر برنی سندرز هم به کاخ سفید راه پیدا کند که به نظر من، احتمالش بردش وجود دارد- ارتباط ایران و آمریکا مثل دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما نخواهد بود. این موضوع را هم اضافه کنم گفتمان دیپلماسی حتی بعد از اوباما تندتر هم خواهد شد ولی از لحاظ روابط فرقی نخواهد کرد، به دلیل اینکه در حال حاضر ارتباط چندانی بین ایران و آمریکا نداریم اگر ارتباطی بود فقط سر مساله هسته‌ای یا موضوعات حداقلی بود.

*امکان اینکه این نامزدها بخواهند برای حل مسایل آمریکا از گزینه هایی غیر از گزینه دیپلماتیک و حتی گزینه های نظامی استفاده کنند، وجود دارد؟

طباطبایی: این موضوع را نمی‌توانم کتمان کنم گرچه بیان نکرده‌اند ولی در ذهنشان هست. تد کروز بود که مساله نظامی را می‌خواست روی میز عنوان کند که خوشبختانه کناره‌گیری کرد ولی ترامپ و کلینتون چنین اقدامی را در سر ندارند ولی باید از این موضوع ترسید؛ هر کدام از این افراد روی کار بیایند موضوع تحریم‌ها را بیشتر می‌کنند که نباید از این موضوع به راحتی عبور کرد.

*در صورتی که ترامپ پیروز انتخابات شود، با توجه به نگاهی که به خاورمیانه، مسلمانان و بحث مهاجران دارد چه وضعیتی در آمریکا حاکم خواهد شد؟

طباطبایی: آن چیزی که من در ترامپ می بینم با همه این گفتمان عجیب و غریبش، این است که اولویت اول ترامپ حل مسایل آمریکاست تا موضوعات دیگر. مسلما این گفت وگوی ضد مسلمانی که ترامپ از آن استفاده می کند، تفرقه بدی در جامعه آمریکا می اندازد که می توان گفت از همین الان هم این تفرقه مشاهده می شود و متاسفانه این جامعه به سمت دو قطبی بودن کشیده می شود که دید جالبی ندارد و با آمدن ترامپ به عرصه ریاست جمهوری تفرقه و تنش بین مسلمانان و غیرمسلمانان عمیق تر می شود و حقوق مسلمانان را ضایع می کنند. اگر با این دیدگاه، ترامپ رییس جمهور آمریکا شود تاثیری که آمریکا می تواند در کشورهای منطقه ما بگذارد به طور قطع کمتر می شود؛ حتی روسای دولت های مختلف کشورهای عربی که آمریکا ارتباط خوبی با این کشورها دارد از این گونه گفتمان زده خواهند شد.

*سئوالم را به این صورت می پرسم، نگاه ترامپ به ایران و بحث هسته ای نگاه جالبی نیست که حتی می تواند به ضرر ایران نیز تمام شود ولی می توان گفت نگاه کلینتون به ایران و برجام تقریبا نگاه باراک اوباما ولی سختگیرانه تر است. اگر کیلینتون بتواند رای لازم برای ریاست جمهوری را جمع کند آینده اجرای برجام را چطور پیش بینی می کنید؟

طباطبایی: به دید من، باید این موضوع را در نظر بگیرم که او یک دموکرات است و برجام و توافق هسته ای یک دستاورد حزبش به شمار می آید و فکر نکنم اجازه بدهد این موضوع مهم کاملا بهم بخورد و به شکست منجر شود؛ ولی این اصطلاح است که روح برجام را باید حفظ کرد و من فکر می کنم کلینتون آمادگی کمتری از اوباما دارد که بخواهد هزینه بدهد. برای حفظ روح برجام باید اسراییل و کشورهای عربی را لحاظ کرد که در مدت مذاکرات برجام به شدت از دست اوباما عصبی بوده و هستند. بعید است کلینتون این راه را ادامه بدهد ولی فکر نمی کنم بیاید قانون یا قوانین مختلفی را تصویب کند که برجام را به خطر بیندازد. چنین اقدامی انجام نمی دهد.

*از زمان آغاز اجرای برجام، شاهد رفت و آمد روسای جمهور کشورها و هیات های بلندپایه به ایران هستیم، این موضوع چقدر می تواند در بهبود روابط بین المللی ایران تاثیرگذار باشد؟

طباطبایی: مسلما خیلی تاثیر مثبتی می گذارد. نه تنها کشورهای اروپایی بلکه شاهد ورود کشورهای آسیایی، آفریقایی و حتی کشورهایی که برای اولین بار به ایران سفر می کنند هستیم که می توان به فال نیک گرفت و نباید به راحتی از این موضوع عبور کرد. ترددهای صورت گرفته نشان می دهد که جایگاه ایران با این دستاورد برجام جایگاه مستقل تری می شود که از غرب و کشورهای اروپا به ایران سفر می کنند و همچنین از دکتر حسن روحانی دعوت به عمل می آید. به نظر من نشانه خیلی خوب و مثبتی است و یک دستاورد واقعی برای جامعه به شمار می آید.