در گفتگوی نامه نیوز با یک اقتصاددان مطرح شد؛
مرتضی عزتی: مصرف درآمد افزایش بنزین در ایجاد شغل بهترین راه کنترل اوضاع است / دولت می‌تواند با درآمد 40هزار میلیاردی یارانه بنزین یک میلیون شغل ایجاد کند
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
نامه نیوز- گروه اقتصاد: افزایش قیمت بنزین در میان گروه‌های بسیاری از مردم برخی نگرانی‌های معیشتی را ایجاد کرده است. سابقه اجرای بد هدفمندسازی یارانه‌ها در دولت احمدی‌نژاد این ذهنیت را تاحدی تشدید کرده است. اما اقتصاددانان اعم از مخالف و موافق افزایش قیمت بنزین، دستورالعمل‌ها و نقطه‌نظرهای نسبتا مشابهی برای کنترل وضعیت کنونی اقتصادی دارند. از جمله این پیشنهادها و دستورالعمل‌ها، کمک به تولید است که در دور قبل افزایش قیمت بنزین در سال‌های 89 و 90 مغفول ماند. در این رابطه به سراغ « مرتضی عزتی » اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران رفتیم تا با بخشی از این نقطه‌نظرها بیشتر آشنا شویم:
*باتوجه به بحث افزایش قیمت بنزین، برخی از محافل خبری و شبکه‌های اجتماعی مدعی امکان بروز موجی از تورم شده‌اند. از نظر علمی آمارهای تورمی فعلی چقدر درست است و در آینده با این افزایش چه تغییر خواهد کرد؟
نرخ‌های تورم تا حد زیادی باتوجه به نحوه محاسبه‌شان متفاوت هستند. به‌همین دلیل آمارها و ارقام متعدد و بعضا متناقضی درباره نرخ تورم اعلام می‌شود.
همه شواهد آماری نشان می‌دهد که نرخ تورم درحال کاهش است. در این شرایط ممکن است انتظارات تورمی‌ای پیش بیاید که موجب کاهش برخی قیمت‌ها نیز بشود. ما نیز دوست داریم تورم کاهش یافته و وضع مردم بهتر شود.
اگر عواملی خارج از فضای اقتصاد وارد نشود، تورم همچنان کاهش خواهد یافت. در شرایط فعلی نیز دولت نباید کاری کند که موجب افزایش تورم شود. فعلا گاز و گازوئیل که مصرف بالایی نیز دارد افزایش قیمت نداشته است، لیکن افزایش قیمت بنزین برخی نگرانی‌ها را در میان جامعه ایجاد کرده است.
*این افزایش قیمت چه تاثیری منفی‌ای بر تولید خواهد گذاشت؟
از نظر اقتصادی، قیمت بنزین بیشتر جنبه مصرفی دارد و افزایش آن مصرف‌کننده را هدف قرار داده است. تولید نیز از نظر هزینه حمل و نقل وابسته به بنزین نیست و بیشتر به گازوئیل وابسته است و آن بخشی که ممکن است متاثر باشد، هزینه حمل و نقل اتومبیل شخصی کارمندان و مدیران واحدهای صنفی بوده که اثرش ناچیز است.
*آیا ممکن است این افزایش نرخ با تاثیرات روانی و تبلیغاتی باعث افزایش انتظارات تورمی مردم شود؟
این نوع تورم (انتظاری) مربوط به افزایش قیمت در کالاهای مصرفی است و مربوط به رفتار مصرف‌کننده است. در شرایطی که هزینه تولید کالاها افزایش نیابد، این منطقی است که تولیدکننده هم قیمت را بالا نبرد. البته ممکن است برخی تولیدکنندگان از شرایط روانی موجود استفاده کرده و قیمت را بالا ببرند، ولی باتوجه به پایین بودن میزان تقاضای کالا در کشور، این نیز چندان ادامه پیدا نخواهد کرد. اکنون اگر برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای را ببینید، مشاهده خواهید کرد که بسیاری از کالاها مشمول تخفیف‌های بسیار زیاد نیز شده که ناشی از کاهش قدرت خرید مردم و کاهش شدید تقاضاست. در این شرایط انتظارات تورمی ناشی از افزایش بنزین بیشتر بر کرایه تاکسی و آژانس تاثیر می‌گذارد که دولت ممکن است بتواند آن را کنترل کند.
*اساسا توزیع نقدی درآمد دولت از محل کاهش یارانه بنزین میان مردم می‌تواند به سبد معیشت خانوار کمک کند؟
ممکن است حدود 10درصد درآمد خانوارها در اثر ارائه یارانه نقدی افزایش یابد ولی در کل همزمان ممکن است بخشی از هزینه‌های خانوار را نیز افزایش دهد. به‌خصوص که قیمت بنزین به‌طور مشخص افزایش یافته است.
در این شرایط قدرت خرید ناچیزی از طبقات فرادست کاسته شده و اندکی به دهک‌های ضعیف کمک شود. اگر یارانه درست توزیع شود اندکی قدرت خرید طبقات ضعیف را بهبود بخشد، اما این رقم‌ها آنقدر زیاد نیست که جبران سال‌های قبل را بکند که شاهد کاهش قدرت خرید شدید بودیم.
*با این اوصاف نظر شما درباره اختصاص درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین چیست؟
به‌طور کلی شرایط اقتصادی کشور خاص است و اگر به حواشی توجه نکنیم، این بسیار منطقی است که دولت هر پولی که از حذف یارانه‌ها به‌دست می‌آورد را به سرمایه‌گذاری و اشتغال اختصاص دهد و قطعا این بهترین راه برای کنترل وضعیت اقتصادی موجود است. ولی اینکه تصمیم‌گیران سیاسی دغدغه دیگری داشته باشند بحث دیگری است. زیرا بسیاری می‌گویند از نظر سیاسی باید از طبقات مستضعف حمایت کرد و بخواهند به‌طور مستقیم به آن‌ها پول بدهند که به‌نظر بنده از نظر علم اقتصاد تاثیر کمتری خواهد داشت. ممکن است بخشی از فشار اقتصادی روی مردم را در کوتاه‌مدت کم کنند، ولی بنده به‌عنوان اقتصاددان نگاه اقتصادی بلندمدت ملی دارم.
اگر ما نگرش بلندمدت در اقتصاد داشتیم اصلا سیستم مدیریت معیشت کشور به اینجا نمی‌رسید و اگر اکنون کوتاه‌مدت نگاه نکنیم، می‌توانیم درآمد 40هزار میلیارد تومانی ناشی از افزایش قیمت بنزین را صرف اشتغال‌زایی کنیم، ممکن است بتوانیم تا یک میلیون فرصت شغلی ایجاد کنیم. درآمد این یک میلیون شاغل قطعا از رقم یارانه 100هزارتومانی یا 300هزار تومانی بیشتر است و امکانات و فرصت‌های بیشتری فراهم خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید