رمزگشایی از مواضع اخیر ریابکوف / آیا مسکو طرح توافق  تازه ای در وین ارائه می دهد ؟/ اعلام ناامیدی روسها نسبت به حفظ برجام 

نامه نیوز: اظهارات اخیر معاون وزیر امور خارجه روسیه و مذاکره کننده اصلی این کشور در امور مربوط به توافق هسته ای با ایران ، از ابعاد مختلفی قابل تامل است! سرگی ریابکوف در این خصوص می گوید :

"طرفین تلاش خود برای حفظ توافقنامه هسته‌ای با ایران را انجام می دهند، ولی در مجموع این قطار رفته است. البته باگذشت زمان ممکن است امکانات دیگری به وجود آید، ولی آنها مسلماً در شکل‌های مختلف و با روش‌های دیگری خواهد بود."

اصلی ترین پیام سخنان اخیر ریابکوف، ناامیدی روسها از احیای توافق هسته ای با ایران است. کاخ کرملین معتقد است که با توجه به شرایط ایجاد شده پس از خروج ترامپ از توافق هسته ای و ناکامی تروییکای اروپایی و اتحادیه اروپا در تامین منافع ایران و متعاقبا آغاز گامهای کاهنده تعهدات برجامی کشورمان، دیگر نمی توان سخن از "احیای برجام" به میان اورد. با این حال نکته اصلی اینجاست که ریابکوف نیز به صورت غیر مستقیم، آدرس یک "توافق جدید" را به مخاطبان سخنان خود مخابره کرده است. او معتقد است که این موضوع باید با اتکا و استناد به روشها و اشکال جدید( به غیر از شیوه فعلی) صورت گیرد. همچنین استفاده "ریابکوف" از واژه "گذشت زمان" نشان می دهد که مسکو انتظار ندارد که چنین تحولی در آینده ای نزدیک رخ دهد.

اظهارات ریابکوف، در آستانه برگزاری مذاکرات هسته ای اخیر در وین ، با استقبال کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و انگلیس مواجه نخواهد شد! این اظهارات در حالی مطرح می شود که فرانسه سعی می کند را حداقل در ظاهر به عنوان یک بازیگر "میانجی" بر سر حل بحران برجام مورد شناسایی نظام بین الملل قرار دهد. حدود یک ماه قبل ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه در سفر خود به امارات متحده عربی اظهار داشت :

" می‌خواهیم مذاکرات عمیقی با ایران انجام دهیم که نه تنها برنامه هسته‌ای ایران، بلکه مسائل امنیتی منطقه‌ای را شامل ‌شود. ما می‌خواهیم دیپلماسی را در اولویت قرار دهیم."

مقامات روسی، بارها تاکید کرده اند که خروج ایالات متحده آمریکا و دولت ترامپ از توافق هسته ای با ایران و ناتوانی و عدم اراده کافی مقامات اروپایی ، منتج به از بین رفتن امکان احیای توافق هسته ای با ایران شده است. اما ماجرا به این نقطه ختم نمی شود! ریابکوف در 18 آبان ماه امسال و پس از دیدار با سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرده بود:

"روسیه پیشنهاداتی دارد که این امکان را به اقدامات دیپلماسی می دهد تا اوضاع کنونی پیرامون توافق هسته‌ای را حل و فصل کند، باید این امکان را به دیپلماسی داد. نظریاتی در این باره وجود دارد که کم هم نیستند. و در صورت وجود اراده سیاسی لازم، می‌توانند تحقق یابند."

ریابکوف و مقامات روسی معتقدند که تاکنون درکی در میان همه طرفین باقی ماننده در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک بوجود نیامده است که چگونه می توان لگاریتمی برای اقدامات آتی ترسیم کرد تا به همه طرفین، از جمله ایران، این اجازه را بدهد که تا بالاخره بتواند به نتایج مورد انتظار در عرصه اقتصادی در چارچوب توافقات دست یابد و از سوی دیگر، اجرای برجام در شرایط تحریک‌های سخت و اعمال فشارها از جانب آمریکا، قابل تحقق باشد.

به نظر می رسد مقامات روسی سعی دارند در نشست وین، حضور فعالانه ای داشته باشند. احتمالا سرگی ریابکوف که به نمایندگی از روسیه در نشست کمیته مشترک برجام( اعضای 1+4) حاضر می شود،در صدد تشریح راهکار تازه ای برای مدیریت شرایط موجود برآید. با این حال به نظر می رسد تروییکای اروپایی همچنان در صدد تکمیل مسیر مشترک خود و ایالات متحده در قبال "انعقاد توافق جدید فرابرجامی" با ایران باشند. مقامات فرانسوی با اصرار بر روی موضوعاتی مانند "اعمال محدودیتهای فرازمانی در قبال برنامه هسته ای ایران " ، " مذاکره بر سر مسائل منطقه ای " و " لزوم تحدید برنامه موشکی ایران "، آدرس و نشانه توافقی جدید و "عبور کامل از برجام" را به نظام بین الملل مخابره کرده اند. نکته حائز اهمیت اینکه مقامات آمریکایی نیز با این رویکرد فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی کاملا موافق و همگام هستند.

البته هنوز مشخص نیست که ریابکوف و دیگر مقامات روسی، تا قبل از برگزاری نشست اخیر در وین ، این موضوع ( طرح پیشنهادی خود) را خطاب به مقامات اروپایی مطرح کرده اند یا خیر! با این حال به نظر می رسد این موضوع به اطلاع کشور چین به عنوان اصلی ترین شریک راهبردی مسکو رسیده است. از این رو مقامات چینی نیز احتمالا در مذاکرات امروز در وین در جریان کامل پیشنهادات ریابکوف بوده و از آنها حمایت می کنند. در هر حال، باید در پایان نشست و بر اساس نوع موضع گیری طرفهای شرکت کننده در نشست ایران و اعضای 1+4، نسبت به وزن و جایگاه و از همه مهم تر، جزئیات احتمالی طرح پیشنهادی روسیه اگاه شد.