محمدبن سلمان؛ جانشینی نامطمئن و نامشروع!
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
آفتاب یزد: یک کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با آفتاب یزد به طعنه میگوید:«ترامپ از زمان روی کار آمدن فقط یک حرف درست زده است!» قناد باشی تاکید میکند:« در عربستان شناسی و پی بردن به عمق نفوذ بن سلمان در ارکان قدرت در این کشور همان بس که رئیس جمهور ایالات متحده ی امریکا به صراحت گفت؛ فقط 15 روز بدون ما دوام خواهید آورد! و این یعنی بزرگترین فروشنده ی نفت دنیا و بزرگترین خریدار اسلحه ی دنیا بدون حامیان بینالمللی، دوامی 15 روزه میتواند برای خود متصور باشد و این همه ی آینده ی سیاسی عربستان و بن سلمان را پیش روی ما قرار میدهد که بدانیم و باور کنیم با یک حکومت طرف نیستیم بلکه با یک ماشین خرید اسلحه و برباددادنِ دلارهای نفتی سر و کار داریم.» > بیماری ملک سلمان و حرف و حدیثهای همیشگی! سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی که بعد از همهگیر شدنویروس کرونا خود را در جزیرهای در دریای سرخ قرنطینه کرده است، برای انجام برخی آزمایشها در نتیجه وجود التهاب در کیسه صفرا وارد بیمارستان شد. این در حالی است که هنوز هیچ بیانیهای در خصوص اوضاع جسمی ملک سلمان ۸۴ ساله از بیمارستان تخصصی ملک فیصل در ریاض یا شخصیتهای سیاسی این کشور منتشر نشده تا اوضاع جسمی پادشاه عربستان را تشریح کند. ملک سلمان طی چندین ماه گذشته ریاست شورای وزیران را از طریق فضای مجازی دنبال کرده و دیدارهای مستقیم خود را به دایرهای بسیار محدود از مسئولان و شخصیتهای سعودی منحصر کرده بود. مسئولان دولتی عربستان سعودی بعد از انتقال ملک سلمان به بیمارستان سفر مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق به این کشور را به تعویق انداختند، شخصیتهای سعودی تعویق این سفر را به اهمیت این دیدار مرتبط دانستند، این در حالی است که معلوم نبود در صورت عدم انتقال ملک سلمان به بیمارستان نیز الکاظمی در نتیجه تدابیر بهداشتی موجود، راهی دربار سعودی و دیدار با پادشاه عربستان میشد. گرچه رسانههای سعودی تلاش دارند اوضاع جسمی پادشاه عربستان را خوب نشان دهند و مسئولان این کشور در سکوت رسانهای فرو رفتهاند اما برخی فعالان رسانهای تردیدهایی را در خصوص به تعویق انداختن سفر نخستوزیر عراق به عربستان مطرح کردهاند. در حالی که گمانهزنیها در خصوص مرگ احتمالی شاه عربستان با درج اخبار وفات وی در برخی سایتهای اجتماعی تقویت شده بود، شبکه خبری بیبی سی گزارشهایی در خصوص زندگینامه پادشاه عربستان را بر روی خروجی خود قرار داد. روندی که معمولا در رسانهها بعد از مرگ یک شخصیت سیاسی معروف یا به قدرت رسیدن وی انجام میشود. با این وجود ناوگان تبلیغات رسانهای و فضای مجازی زیر نظر محمد بن سلمان در سایتهای مختلف از مردم این کشور خواسته است تا برای سلامتی سلمان بن عبدالعزیز دعا کنند. آنچه که گمانه زنیها در خصوص اوضاع نابسامان جسمی ملک سلمان را تقویت کرده، فعالیتهای اخیر رسانهای و امنیتی جهت خارج کردن کامل رقبای قدیمی محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از رقابت تاج و تخت پادشاهی است. منابع سعودی در گفتگو با پایگاه خبری الجزیره تاکید دارند که مشاوران محمد بن سلمان تلاش دارند روند اتهامزنی به محمد بن نایف و سعد الجبری را قبل از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا که نوامبر آینده برگزار میشود، تکمیل کنند؛ زیرا از شکست احتمالی دونالد ترامپ رئیسجمهور کنونی آمریکا که بزرگترین حامی بن سلمان به شمار میرود نگران هستند. آنها معتقدند که جو بایدن نامزد دموکرات و رقیب احتمالی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، مانند ترامپ موضعی کاملا مثبت به محمد بن سلمان ندارد و وعده داده فروش تسلیحات به عربستان سعودی را متوقف کند و ریاض هزینههای قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی آمریکایی در سال ۲۰۱۸ را بپذیرد. > سناریوهای سه گانه تحلیلگران مسائل سیاسی سناریوهای متعددی در این زمینه مطرح میکنند. اولین سناریو این است که ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی در حال حاضر از دنیا رفته و مقامات رسمی عربستان تا زمان انجام ترتیبات لازم جهت به قدرت رسیدن محمد بن سلمان این خبر را مخفی کردهاند. هر چند با شرکت پادشاه سعودی در نشست هیئت وزیران از بیمارستان، این سناریو را فعلا باید کنار گذاشت. سناریوی دوم حاکی از وخامت اوضاع جسمی پادشاه عربستان دارد. به این ترتیب میتوان شتابزدگی رسانههای سعودی در اتهامزنی به رقبای احتمالی محمد بن سلمان برای رسیدن به تخت پادشاهی را توجیه کرد. این سناریو دور از ذهن نیست، چرا که تاثیر پذیری بورس عربستان از این اتفاقات نشاندهنده آمادگی افکار عمومی سعودیها برای مواجهه احتمالی با این اتفاق است. سناریوی سومی که برخی از مخالفان سعودی مطرح میکنند، این است که کشاندن ملکسلمان به بیمارستان بخشی از روند انتقال قدرت است و فارغ از بیماری یا عدم بیماری وی، این اتفاق رویکردی برنامه ریزی شده قبل از انجام انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا است. محمود رفعت یکی از منتقدان سعودی و وکیل و کارشناس حقوق بینالملل معتقد است که انتقال ملک سلمان به بیمارستان نمایشی برای تسریع در پادشاهی محمد بن سلمان قبل از برگزاری انتخابات آینده آمریکا است. وی در توییتر اعلام کرد که بن سلمان به خوبی میداند که در صورت ریاستجمهوری جو بایدن در آمریکا رسیدن وی به پادشاهی عربستان غیرممکن است. > محمد بن سلمان سوزن بانی ناشی و نامطمئن! دکتر جعفر قنادباشی در ادامه ی گفتگوی خود با آفتاب یزد ضمن تاکید بر ناشی و نامطمئن بودنِ محمدبن سلمان با توجه بهریل گذاریهای انجام گرفته در عربستان تاکید میکند:« مجموعه تغییرات و اصلاحات ولیعهدِ جوان سعودی، آن چنان که باید و شاید نتوانست به استحکام جایگاه وی برای تکیه زدن بر اریکه ی قدرت، کارساز باشد به خصوص تغییرات و اصلاحاتی که ریشهدر مذهب و اعتقادات داشت و تنها توانست بخشی از جوانان را به آن چه آرزو میکردند برساند اما در نقطه ی مقابل، بخشهای مهمی از پایگاه اجتماعی که میتوانست یاری رسانِ بن سلمان باشد را دچار تردید و عصبانیت کرد.» قناد باشی میافزاید:«مشروعیت یک نظام سیاسی به عوامل گوناگونی بستگی دارد که میتوان به قدرت نظامی با تکیه بر ارتش و استحکامات نظامی، پایگاه اجتماعی، جایگاه حزبی، هژمونی شخصیتی و مواردی از این دست اشاره کرد که در مورد بن سلمان و کل نظام پادشاهیِ عربستان ـ تقریباً ـ هیچکدام صدق نمیکند.» این کارشناس مسائل بینالمللی میگوید:«اساساً نظامی که اینک عهده دار اداره ی عربستان است، مشروعیت خود را نه از مردم و جامعه ی عربستان که از نیروها و قدرتهای بیگانه به دست آورده! پس به این آسانی نمیتوان طبق تعاریف سیاستِ بینالملل، چارچوبهای رایج را در مورد حکام عربستان متصور بود.» وی ادامه میدهد:« مضاف بر این ماجرا، ارتش و قدرت نظامی عربستان با وجود خریدهای چندصد میلیارددلاری سلاح از بسیاری از کشورهای جهان در نبرد با یمنیها، نه تنها از منظر زیرساختی نابود شد که به شدت تحلیل رفت. نکته ی حائز اهمیت دیگر این که، به دلیل نوع حکومت، عملاً نمیتوان پشتیبانیهای حزبی برای پادشاه و قدرت حاکمه را به عنوان یک موضوع قابل اعتنا در نظر گرفت.» > مسیر کاملا هموار نیست! «حسین عسکری» مشاور وزیر دارایی (۱۹۷۸ میلادی) و مشاور پادشاه عربستان (ملک عبدالله) بوده و از او به عنوان معمار اقتصاد عربستان نیز یاد میکنند. وی استاد تجارت بینالملل و امور بینالمللی دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا و رئیس موسسه تحقیقات و مدیریت جهانی و رئیس پیشین دپارتمان تجارت بینالملل دانشگاه جرج واشنگتن بوده است. زمینه تخصصی و بحثهای او در دانشگاه جرج واشنگتن بر اقتصاد، توسعه سیاسی و انسانی در خاورمیانه، اختلافات و جنگها در خاورمیانه، اقتصاد سیاسی نفت و اقتصاد اسلامی متمرکز است. وقتی از او میپرسند:««محمد بن سلمان» با قدرت گرفتن، مخالفان خود در رسیدن به پادشاهی را به شیوههای مختلف به حاشیه راند و حتی به زندانی و مجازات کردن آنها هم روی آورد از جمله «محمد بن نایف» و «ولید بن طلال». بر این اساس راه را برای به قدرت رسیدن خود هموار کرد. آیا مسیر کاملاً برای رسیدن او به قدرت هموار است؟» پاسخ میدهد: من باور ندارم. «محمد بن سلمان» رضایت و توافق خاندان آلسعود برای جانشینی تاج و تخت را از بین برد. ملک سلمان هیچ اقدامی انجام نداد زمانی که پسرش، ولیعهد «محمد بن نایف» را در بازداشت خانگی قرار داد و وی را تحت شکنجه قرار داد تا قبول کند از قدرت کنار بکشد. «محمد بن سلمان» به نوبه خود بسیاری از اعضای ارشد خانواده خود و سایر سعودیهای مشهور خارج از خانواده خود را برای گرفتن پول دستگیر کرده و سپس آنها را آزاد کرد. وی بسیاری از مخالفان را دستگیر و تحت شکنجه قرار داده است. برجستهترین مخالف وی «جمال خاشقجی» بود که به دستور وی در ترکیه به قتل رسید. حکومت ظالمانه او دچار عذاب میشود. او در هر گوشه پادشاهی دشمنانی برای خود به وجود آورده است. مهمتر از همه، القاعده - دشمن خطرناک و مهلک آلسعود، فقط منتظر زمان و فرصت مناسب است. > اصرار برای پادشاه شدن در زمانه ی جمهوری خواهان! حسین عسگری در مواجهه با این سوال که:«با بستری شدن پادشاه عربستان در بیمارستان، به نظر میرسد محمد بن سلمان در صدد است تا قبل از پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا خود را به عنوان پادشاه مطرح کند. چرا از نظر زمانی محمد بن سلمان اصرار دارد پیش از پایان ریاست جمهوری ترامپ قدرت خود را تثبیت کند؟» میگوید:«ابتدا من ستونهای حکومت آلسعود را به شما یادآوری کنم- هماهنگی خانوادگی، حمایت و پشتیبانی ایالات متحده به اشکال مختلف، مقدار زیادی پول نقد به دست آمده از فروش نفت برای خرید پشتیبانی داخلی و نقش اندک در مسائل منطقهای. باید گفت دولت ترامپ از ظلم داخلی و جنایات وی در خارج از عربستان سعودی حمایت کرده است. برجستهترین آنها قتل وحشیانه جمال خاشقجی و جنایات محمد بن سلمان در یمن است. اما همانطور که شما به خوبی میدانید چه پادشاه باشد یا نباشد، محمد بن سلمان حاکم بالفعل پادشاهی از زمانی که به عنوان ولیعهد منصوب شده است، میباشد. ملک سلمان در ساکت نگه داشتن دشمنان خود در ۲۰ هزار عضو قبیله آلسعود تلاش کرده است و باید گفت آلسعود واقعاً یک قبیله هستند نه یک خانواده. معتقدم وقتی ملک سلمان فوت کند، خصومت قبیلهای به سرعت رشد خواهد کرد؛ در ابتدا به صورت پنهانی اما بعد آشکارتر. محمد بن سلمان از این واقعیت میترسد. اما در حال حاضر او ترامپ-کوشنر را در پشت خود دارد و احساس امنیت میکند. اما وقتی سلمان درگذشت و ترامپ دیگر رئیس جمهور نبود، همه چیز میتواند از کنترل خارج شود. محمد بن سلمان در قبیله خود جایگاهی ندارد و با حمایت از آمریکا و برقراری ارتباط صمیمانه با واشنگتن مورد تنفر قرار گرفته است. از طرفی دیگر عربستان سعودی دیگر لبریز از پول نقد برای خرید وفاداری و پشتیبانی داخلی نیست. دشمنان منطقهای وی تا حدودی تحت کنترل بودهاند و القاعده در حال پر و بال گرفتن است. او میخواهد موقعیت خود را محکمتر کند؛ زمانی که پدرش هنوز زنده است و ترامپ در قدرت است.» > بن سلمان قطعا بر تخت پادشاهی خواهد نشست! جعفر قناد باشی در پایان این گفتگو با تاکید بر این که ساختارهای قدرت در عربستان بسیار خاص است و دیگر نمیتوان به این موضوع اندیشید که ممکن است شخصی دیگر جایگزین محمد بن سلمان شود میگوید:« جانشین ملک سلمان، قطعاً محمد بن سلمان است اما این که دوران موفقی بتوان برای او متصور بود را در دونگاه میتوان تحلیل کرد؛ نخست: کوتاه مدت که قطعاً موفقیتهایی در نظر خواهد داشت اما در بلند مدت نه عربستان که بسیاری از کشورهای منطقه ی خلیج فارس که تحت سیستم پادشاهی هستند آماده ی فروپاشی و تغییر عمیق ساختارها خواهند بود که عربستان سعودی و مسیری که بن سلمان پیموده، نامزد نخست این فروپاشی است!» قناد باشی البته به این موضوع نیز اشاره دارد که احتمالاً آینده ی عربستان به رفتارهای بن سلمان و تغییر نگاه آمریکا به این کشور بستگی تام دارد!
دیدگاه تان را بنویسید