کد خبر: 621768
تاریخ انتشار :

آیت الله مدرسی:

براساس کدام قانون می گویند دلایل ردصلاحیت ما را اعلام کنید؟

آیت الله مدرسی یزدی از فقهای شورای نگهبان، مهمان خبرفوری بود و در گفتگویی، به بررسی مسائل انتخاباتی پرداخت.

براساس کدام قانون می گویند دلایل ردصلاحیت ما را اعلام کنید؟
پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

با اعلام بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، منتقدان شورای نگهبان، این شورا را متهم کردند که در تایید صلاحیتها، ملاحظات سیاسی را بیش از مسائل قانونی مورد توجه قرار داده است.

این نقدها پس از آنکه رهبر انقلاب نیز درباره جفا به برخی نامزدها سخن گفتند، بیشتر شد، اما شورای نگهبان حاضر به پذیرش این انتقادها نشد.

در همین رابطه با آیت الله مدرسی یزدی عضو فقهای شورای نگهبان به گفتگو نشستیم. او در این گفتگو با دفاع از عملکرد شورای نگهبان در بررسی صلاحیتها، منتقدان را متهم کرد که انتظاراتی فراقانونی از این شورا دارند.

مشروح گفتگو را در ادامه بخوانید 

***

امسال در رابطه با ویژگی های رئیس جمهور، شورای نگهبان به نوعی تفسیری را ارائه کرده است که در مورد آن صحبت های متفاوتی شده و حتی برخی از آن تفسیر انتقداتی را داشتند؛ لطفا در مورد ابعاد آن کاملتر توضیح بدهید؟

ابتدا عرض میکنم آنچه که منتشر و اعلام شد تفسیر نبود؛ تفسیر یکسری خصوصیاتی را دارد که بعنوان تفسیر ارائه می گردد و به نص قانون اساسی قدرت خود قانون اساسی دارد و هیچ تفاوتی را ندارد. این یک نظریه است که طبق قوانین قانون اساسی ارائه شده است و منشا آن در قانون اساسی اصل 115 شروطی را ذکر شده است که از میان رجال سیاسی و مذهبی ایرانی الاصل و تابع ایران، دارای امانت، مدیر و مدبر و تقریبا 10 یا 11 اصل گفته شده است . بعضی از آنها مفاهیم عام است، برای اینکه دقیق و مشخص شود توضیحاتی داده شده است مثلا رجال سیاسی و مذهبی چه کسانی هستند؟ ولی قانون اساسی می گوید از میان رجال مذهبی وسیاسی باید انتخاب شود و منظور هرفردی که سیاسی یا مذهبی است؛ نمی باشد و باید خصوصیات و برجستگی های بالایی را در این زمینه داشته باشد. منظور از مدیر و مدبر کسی است که بتواند کشور را بخوبی اداره کند. منظور از تدبیر این است که کشور را با این همسایگان و موقعیت جغرافیائی و با این بدخواهان کینه توز بتواند همه اینها را مدیرت و تدبیر کند. انسانی که معتقد به جمهوری اسلامی باشد و باتقوا و امانتدار باشد و از قدرت سوء استفاده نکند. ملتزم به قانون اساسی باشد و قانون اساسی را وسیله به امیالش نکند و نردبانی برای رسیدن به اهداف شخصی خود نکند. این موارد شروط بسیار مهمی است و احراز آن در افراد ساده نیست، ممکن بعضی از افراد داشته باشند ولی شورای نگهبان باید به این قضایا برسد و احراز کند و در قانون اساسی اصل 110 محرز شده است و شورای نگبان باید این صلاحیت ها را تایید کند. این عوامل ومعیارهاای که در اصل 115 ذکر شده است را تایید کند یعنی آنها را احراز کرده است و شهادت می دهد که اینها موجود هستند. بنابراین چون گفتیم یک مقدار دارای مراتب هستند و از لحاظ کمی چیزی ارائه نشده بود و افرادی هنگام ثبت نام می آمدند باید یک شناسنانه و چند تا عکس که می خواهیم رئیس جمهور شویم و زمانی از آنها سوال میشد که چقدر سواد دارید ؟ میگفتند تا ششم ابتدائی خواندم و تحقیقات و ... دارم.

چرا جلوی این افرادی که صلاحیت انتخابات و ثبت نام را ندارند؛ گرفته نمی شود؟  زمان ثبت نام ها یک نوع نمایشی است که هر دوره داریم که بخشی از آن باعث تاسف و گاهی باعث تمسخر می گردد؟

مخصوصا معاندین و رسانه های معاندین و لشکرهای سایبری شون زمینه سوژه را پیدا می کردند و بعضی رسانه های داخلی که هم خط آنها هستند، هم خط آنها هستند و اصلا اصل انتخابات را زیر سوال می بردند. از سالها قبل این در هنگام ثبت نام انتخابات معضلی در قانون انتخابات بود و معمولا مجلس شورای اسلامی در گذشته اقداماتی را فی الجمله انجام داده بود و از آنجا که روش آن زمان انجام داده بودند با قانون اساسی سازگار نبود و به شورای نگهبان می آمد و شورای نگهبان میکفت که حل این مشکلات با قانون اساسی سازگاری ندارد، پس بنابراین باید اصلاح شود، در نتیجه بدست تعویق می افتاد و تا زمانی که مسئله انتخابات در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و قبل از ان در دستور مجمع مصلحت تشخیص نظام نیز قرار گرفته بود و سیاستهای کلی انتخابات براساس اصل بند یک 110 قانون اساسی دراختیار رهبری است که با مشورت مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ می فرمایند. مجمع تشخیص مصلحت در این زمینه کار کرد و خدمت مقام معظم رهبری ارائه دادند و ایشان برحسبی که صلاح دانستند سیاستهای کلی انتخابات را ابلاغ فرمودند. از جمله این بود که معیارهای رجل سیاسی و مذهبی توسط شورای نگهبان برسی و اعلام گردد. شورای نگهبان در دفعات قبل این معیارها را بررسی کرده بود یک آئین نامه داخلی داشت. مجلس جدید شورای اسلامی نسبت به مجاس گذشته تحرک بیشتری را داشت و تمایل داشت در این زمینه خدماتی را ارائه بدهد. در همان سیاستهای انتخاباتی باز آقا مطالب اضافی را به نحو قانونی فرمودند که این مشکلات ذکر شده را بررسی کنند. مجلس شورای اسلامی در مدت زمان قابل توجهی کمیسیون های مربوطه تلاش کردند و قانون انتخابات ریاست جمهوری را تکمیل و اصلاح کردند. این قانون طبق قائده در شورای نگهبان آمد و پس از بررسی متوجه شدیم که هرچند قانون خوبی است و بعضی از این مشکلات را برطرف می کند ولی یکسری برنامه ایی را دارد که با قانون اساسی منافات دارد و بعضی از اختیارات داده شده بر شورای نگهبان و طبق قانون اساسی آنها را محدود میکند. طبیعی است شورای نگهبان ملاحظه مصالح خاصی را نمی کند و وظیفه اش تطبیق قوانین با شرع و قانون اساسی است و ما ایراد گرفتیم و پس از چندبار برگرداندن ایردها به مجلس شورای اسلامی آنها تلاش کردند و با فقها و حقوقدانهای شورای نگهبان مشورت کردند و در نتیجه قانونی را به شورای نگهبان ارائه دادند که قابل تصویب بود.

عمده آن بود که با ذکر یک تبصره گفتند آنچه را که ما اینجا ذکر کردیم نه بعنوان تغییر اختیارات قانونی شورای نگهبان باشد بلکه همانهایی که خود شورای نگهبان در آئین نامه گفته است ما آنها را آوردیم و یک مقدار هم جزئی تر کردیم ولی در عین حال تصویب و تایید صلاحیت شوراها مال شورای نگهبان است و بغیر از او کسی نمی تواند دخیل باشد. پیش بینی شده است که اگر کسی شکایتی برای مدرک تحصیلی دارد می تواند شکایت خود را تحویل بدهد و به طور ویژه بررسی گردد. از نظر شورای نگهبان این قانون مصوب که ابتدای مجلس تایید شد و مگر اینکه این مصوبهای مجلس برخلاف ابلاغیه مقام معظم رهبری باشد و همانطور در مجمع تشخیص مصلحت نظام هیاتی به فرمان مقام معظم رهبری تشکیل شده است که برمصوبهای مجلس نظارت میکند و تشخیص می دهد آیا این مصوبها موافقت دارد با سیاستها مخالفت دارد، منطبق است یا نیست؟ زمانی که این هیات نظارت می کند دیگر نوبت شورای نگهبان نمی رسد. آن هیات نظارت شورای نگهبان بررسی کرد و نظریه اش این بود که این چنین مصوبه ای با سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری که فرمودند شورای نگهبان این کار را بکند، سازگاری ندارد. شورای نگهبان از لحاظ قانون اساسی که صرف نظر از اصل بند یک 110 قانون اساسی مشکلی نداشت ولی از لحاظ سیاستها به تشخیص آنها اعلام کردند که خلاف سیاستهای ابلاغی است و به طبع دیگر نمی توانست قانونیت داشته باشد و آنها همانطور که ظاهر فرمان مقام معظم رهبری آن مصوبه و بعضی دیگر از نکات مصوبه در این آئین نامه ادراج کردند و آن آئین نامه را طبق فرمان مقام معظم رهبری اعلان کردند و مصوبه کاملا قانونی است زیرا طبق اصل بند یک 110 قانون اساسی سیاستهای کلی انتخابات باید از طرف مقام معظم رهبری اعلام گردد و اختیار ذاتی شورای نگهبان در تایید صلاحیت ها این است و به وزارت کشور اعلام شد که کمتر از اینها باشد ما بعنوان ثبت نام نمی پذیریم  ودر تمام مراحل به نصح قانون شورای نگهبان ناظر است. اگر احیانا هم کسی ثبت نام کرد و این ثبت نام قانونی نیست هرچند اگر کسی هم نیت داشت و ثبت نام نشد باز بعنوان یک شکایت می پذیریم.

این اختلاف نظر روی بررسی ها هم تاثیری گذاشت؟ چون دولت و وزارت کشور ثبت نام ها را براساس نظرات خود انجام دادند؟

عملا نمی دانیم چه کاری کردند ولی آنچه که در شورای نگهبان اتفاق افتاد ثبت نامهای قانونی است و اگر آن ملاک ها را نداشتند یعنی زیر کارشناسی ارشد مدرک داشتند یا اینکه سابقه اجرائی نداشتند و ... یا تابعیت ایرانی نداشتند و یا ایرانی الاصل نبودند اگر اینها نبودند ثبت نام را قانونی حساب نمی کردیم. کسانی که ثبت نام قانونی داشتند بررسی شدند و بر اساس معیارها و احیانا اگر کسی احتمال می داد که اعضای از بیرون که ولو شرایط ثبت نام را نداشته ولی قابلیتها را داشته است آن فرد نیز مدنظر بوده است.

کاندیدهایی که ثبت نام کردند تاکنون کاندیدای خانم نداشتیم و این سوال بود که این رجل سیاسی و مذهبی فقط مردان می توانند رئیس جمهور بشوند؟

خانمها نیز ثبت نام کردند ولی زمانی که آقایان را وقتی بررسی کردند کسی ندیده است که سخنگوی شورای نگهبان قبلا برای اینها ذکر کرده است که سابقه داشته باشد شرایط را داشته باشد.

پس منعی وجود ندارد که اگر خانمی شرایط را داشته باشد می تواند تائید صلاحیت شود؟ بخاطر جنسیت که خانمها رد نمی شوند؟

یکسری شرایطی که آنجا هست ما بررسی میکنیم و اگر واجد شرایط بودند که میتوانند. خانمها به نظر اکثریت باید بیشترین شرایط را داشته باشند و نظر اکثریت ابلاغ می گردد.

همیشه در زمان انتخابات ریاست جمهوری یکی از موضوعاتی که مطرح میگردد کاندیدا تئوری نظامیان است که این سالهای اخیر و بخصوص در امسال کاندیهای نظامی در زمان ثبت نام تعدد پیدا کردند، یک بحث جدیدی که مطرح شد که اصلا شورای نگهبان کاندیدهای نظامی را چطور میخواهد تایید کند؟ چرا اگر آنها نظامی هستند که طبیعتا در سیاست نباید دخالت کنند و اگر سیاسی هستند که خوب به دلایلی نمی توانند نظامی باشند؛ این یک تناقض است که کاندیدای نظلمی را اصلا نباید  در عرصه انتخابات ببینیم؛ نظر شما درباره این شبهه ای که مطرح شد چیست؟

در ماده اصل 115 قانون اساسی کجا گفته است که کاندیدا نباید نظامی باشد؟ اما از لحاظ مصلحتی شایسته نیست که کسی که الان در نیروهای مسلح مشغول است، ثبت نام کند و بطور جدی مورد بررسی قرار گرفته باشد.

یکی از موضوعاتی که حتما از شما سوال شده است در مورد اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری 1400 است؛ در فضای سیاسی این موضوع را مطرح میکنند که شورای نگهبان مشارکت حداکثری را محدود کرد با نتایج رد صلاحیت ها و اجازه حضور همه سلایق را نداد؛ پاسخ شما به این موضوعی که مطرح میشود چیست؟ میگفتند کاندیدای اصلی جریان اصلاحات را حضور پیدا نکردند و تایید نشدند؟

این دو حرف است ؛ یکی کاندیدای اصلی جریان و یا محدودیت یک جریان . یک نفر را پیدا کنیم که شرایط قانونی را داشته باشد و شورای نگهبان قانون را زیر پا بگذارد و روی هوس و یا سلیقه ای فرد را تایید صلاحیت نکند. اینکه همینطوری بگوییم که رسانه حرفی را بزند. شورای نگهبان فقط آنچه را که مدنظرش قرار می دهد، قانون است. هرکسی مصداق اصل 115 قانون اساسی باشد بلاشک و بدون هیچ تردید و یا حداقل صلاحیت را داشته باشد، احراز کنیم و تایید می گردد. بنابراین هرکسی ثبت نام کرده باشد و احراز شده باشد که معیارها را دارد با تمام قوا تلاش کردیم که بعنوان نامزد انتخابات معرفی گردد. اگر قرار است کسی ایراد بگیرد از آن طرف ایراد بگیرد که شما معیارها را درست تطبیق نکردید.البته نظرات مختلف است و کسی فرض کنیم تایید صلاحیت شده است ممکن هر 12 نفر به او رای نداده باشند. بعضی از رسانه ها دلشان می خواهد از آن طرف بگویند چون آن کسی که مورد نظرشان است تایید نشده است. مردم از دروه های قبل همیشه این سوال را دارند که چرا فلانی را تایید نکرده اید؟ در جواب میگوییم که اکثریت این نظر را دادند و تو اقلیتی هستی که میگویید این فرد صلاحیت را ندارد. بنابراین خیلی از این حرفها رسانه ای است و گروهی که دارای قدرت رسانه هستند و از پشت صحنه آنها اطلاعی نداریم. حرفهایی است که هیچکدام معیار قانونی و دینی و اخلاقی ندارد و شورای نگهبان افراد متقی و متدین و دلسوز جامعه و نظام هستند، شورای نگهبان کاملا مستقل و با معیارهای قانونی و ضوابط صددرصد قانونی و شرعی تصمیم میگیرد و همانطور که مراجع تقلید یک اخلاف نظرهایی را دارند. یک افرادی هستند به این قضایا دامن می زنند و با چه اغراضی فرق می کند، بعضی ها اغراض فاسدی را دارند و یا آلت دست دیگران می گردند که آن افراد پشت پرده هستند. یک عده همیشه در جامعه هستند و مردم همیشه بصیرت دارند و باید به این بصیرت و آگاهی خود بیفزایند و جریانهای صحیح را بین آنها بشناسند و محکم به آن اتصال داشته باشند و خداوند آنها را یاری خواهد کرد.

دو نفر از کاندیدهایی که صلاحیت شان تایید نشد درخواست کردند که شورای نگهبان دلایل ردصلاحیتشان را بصورت رسمی و شفاف اعلام کند تا مردم قضاوت کنند؛ آیا شورای نگهبان این اقدام را انجام خواهد داد؟

افرادی که می گویند دلایل عدم احراز صلاحیت ما را اعلام کنید براساس کدام ماده قانونی این درخواست را دارند؟ کدام اصل قانون اساسی و یا قوانین انتخابات ریاست جمهوری گفته است. مسئله این است که هرکسی نامزد شد نباید ادعا کند. گاهی حتی کسانی که رئیس جمهور می شوند فکر می کنند قانون اساسی  تابع این افراد است. می گویند من چند میلیون رای دادم و ... جمهوری اسلامی از ابتدا مبتلای به این قضیه بود. شاید برخی هایشان یک دور قانون اساسی را درست نخوانده باشند. آنها قسم خورده اند به قانون اساسی ملتزم باشند؛ چقدر این قانون اساسی را زیرپا گذاشتند؟ واقعا این قسم ها کفاره ندارد؟ برخلاف آن عمل کردن خلاف شرع نیست؟ افراد غیرموثق را برکرسی قدرت می نشانند و دست افرادی را بدون رعایت نظارت باز می گذارند و همه اینها مسئولیت دارد. از خدا می خواهیم که فردی را انتخاب کند تا تمام شرایط قانون اساسی را داشته باشد و در مقام عمل حتی بعنوان رسیدن به قدرت ملتزم باشد.

روایتی از یکی از اعضای شورای نگهبان نقل شد در مورد رد صلاحیتهای یکی از اعضا و جزئیات آن سوال برای افکار عمومی به وجود آورد، بوسیله عضو شورای نگهبان بصورت عمومی هم منتشر شد ؛ شما جزئیات آن روایت را تائید می کنید و به همان ترتیب بوده است و یا نه نکات دیگری است که بیان نشده است؟

اولا قاعده کلی را بگویم در این 17 سالی که در شورای نگهبان بوده ام ندیدم که مطالب شورای نگهبان به طور صحیح و کامل منتقل شود. آنچه که در رسانه ها است حدس ها و گمانه زنی ها و تلفیقی از گزارش های رسمی و گمانه زنی هاست بنابراین معمولا این گزارش ها درست نیست. من مجاز نیستم مطالب را بیرون بیان کنم چون گفتارهای ابتدایی است که بررسی می شود و حاصلش نتیجه ای است که اعلام می شود. فرض کنید چیزی هم از گزارش ها درز کرد اینکه من بیایم و بگویم درست است با درست نیست؛ اشتباه است. نتیجه نهایی که اعلام می شود برآیند جلسات و تحقیقات متعدد و تبادل افکار است، بقیه اش مقدمات است و ارزش حقوقی و قانونی ندارند البته ارزش رسانه ای دارد که جار و جنجال به پا اندازند و این کار درستی نیست.

یکی از موضوعاتی که همیشه پر بحث مرتبط با شورای نگهبان نظارت استصوابی است؛ اما یکی از نکات مهمی که درباره آن گفته می شود و در این انتخابات به آن اشاره شده است و در فضای سیاسی و رسانه ای به آن پرداخته شد این بود که در آن نوع نظارت تماما به اسناد و مدارک تکیه نمیشود و سلیقه اعضای شورای نگهبان هم دخیل میشود در نظارت استصوابی؛ این موضوع را تایید می کنید؟

اینکه می پرسید سلیقه افراد در تایید صلاحیت ها اعمال می شود یعنی چه؟ مقصود این است که فهم او دخالت می کند؟ خوب طبیعی است که فهم او می کند ماشین که نیست. هر قاضی، مدیر و یا نماینده مجلس هم همین طور است. اما منظور از سلایق اگر تمایلات شخصی است که خوب اگر اینطور باشد انسان قابلی نیست و نمی تواند عضو شورای نگهبان باشد.

به تعبیر دیگر عنوان کردند که یک مقدار سختگیری این دوران بیشتر بوده است و بعضی گفته اند دست و دلباز رد صلاحیت کردند؟

اگر مقصود این است که کسی واجد شرایط قانونی بوده و در عین حال رد شده، قطعا اشتباه است. اگر هم مقصود این است کسانی که قابلیت نداشتند احراز شده اند اینطور نبوده واکثریت صلاحیت افراد را احراز کرده اند.  دست و دلبازی و تنگ نظری و امثال این حرفها در شورای نگهبان جا ندارد. شورای نگهبان چهل  و خورده ای سال تجربه دارد و هر دوره تجربه اش را به کار می برد و این تجربه تکامل پیدا می کند. ثمرات این تجربه می تواند در تایید صلاحیت های ریاست جمهوری اثرگذار باشد.

در طول برگزاری انتخابات نظارت شورای نگهبان همچنان ادامه دارد؛ این بدان معناست که مثلا از روز اول مناظرات اگر به دلیل اظهارنظری از سمت کاندیداها شورای نگهبان به این جمع بندی برسد که صلاحیتش را رد کند و از دور انتخابات کنار خواهد رفت؟

شخصی که تایید صلاحیت شده است ولی هنوز رئیس جمهور نشده است، نامزد محسوب می شود و شورای نگهبان باید صلاحیت او را احراز کند. اگر در اظهار نظر کاندایدایی کاشف شود که او فاقد برخی از شرایط بوده است و شورای نگهبان در تایید صلاحیت او اشتباه کرده است یا الان تحت تاثیر هوس قدرت قرار گرفته است بله او می تواند رد صلاحیت شود. اگر اکثریت شورای نگهبان به این نتیجه برسند وظیقه قانونی اش همین است.

آیا کسی تا بحال به شما در شورای نگهبان توصیه کرده است واکنش شما چه بوده است؟ واکنش اعضای شورای نگهبان درباره آن توصیه برای تایید صلاحیت یا رد صلاحیت ها چه بوده است؟

توصیه به حق ممکن کرده باشند که جزو حق چیز دیگری را مدنظر نگیرید. جز خدا و قانون و هیچ چیز دیگری را مدنظر نگیرید و این توصیه ها را زیاد کردیم. اما اینکه فکر کنید که توصیه ای به ناحق بکنید که در صحن شورای نگهبان کسی جرات نمیکند. در خصوصی افراد هم فرق می کنند و گاهی فردی ردصلاحیت شده است که توصیه میکنند که مجدد بررسی کنند. اگر احتمال دهیم چیزی از دست ما خارج شده است برای احتیاط دوباره پرونده را بررسی میکنیم. اگر واقعا اشتباهی است اصلاح می کنیم.

توصیه ای که مصلحت است فلانی صلاحیت گردد و یا از این موارد تاکنون نبوده است؟

یادم نمی آید که آدم قابل اعتنائی که نسبت به من چنین چیزی بگویند ، فایده ای ندارد.

معاون حقوق ریاست جمهوری در سال 98 اگر خاطرتان باشد؛ گفتند که پیشنویس لایحه رفراندوم درباره نظارت استصوابی تهیه شده است و می خواهد این به جریان بیفتد؛ نتیجه اش چه شد؟ نظر شما دراین باره چیست؟

باید راهکارش از طریق قانون اساسی باشد و در غیر اینصورت هرکسی چیزی باب دلش نبود و چیزی که مهمترین دستاورد قانون اساسی است؛ یعنی نظارت استصوابی نبودن یعنی مسخره همه عقلای عالم شدن است. چطور می توان این انتخابات را برگزار کرد؟ اعضای شورای نگهبان با بی طرفی بررسی کنند.

در مرحله ثبت نام محدودیت اعمال نمی گردد؟ چون خیلی درخواست دادندکه این نمایش هرساله برای انتخابات تمام گردد؛ بعضی ها فقط می خواهند در مرحله ثبت نام دیده بشوند؟

مصوبه شورای نگهبان در راستای اجرای کلی انتخابات همین است. ما کسانی را که خلاف قانون ثبت نام کردند معتبر ندانستیم.

شما در استان خراسان رضوی در انتخابات میان دوره ای مجلس خبرگان کاندیدا شده اید؛ دراین باره توضیحاتی را بفرمائید؟

همین طور که در هر انتخاباتی تقاضا داریم تا مردم در آن انتخابات شرکت کنند و تلاش کنند بهترین اتخابات باشدو از افراد واجد شرایط تقاضا داریم که خودشان را در معرض انتخابات بگذارند؛ واقعا کسی شایسته انتخابات است و نه از روی هوی و هوس و روی معیارها دارد تقاضا داریم تا در انتخابات شرکت کند.

فرزندان شما اکنون کجا هستند؟

پیش خودمان هستند و هیچ کجا نرفتند.


 

دیدگاه تان را بنویسید

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    پیشنهاد ما

    دیگر رسانه ها