برجام به پایان راه خود رسیده است

گروه سیاست خارجی نامه نیوز : برخی منابع خبری، از ابهام در روند برگزاری دور جدید مذاکرات وین خبر می دهند. برخی منابع خبری در غرب نیز تاکید کرده اند که اختلافات میان طرفین به اندازه ای جدی است که امکان احیای توافق هسته ای طی روزهای آتی وجود  نخواهد داشت و باید در انتظار تغییر دولت در ایران و برگزاری دور جدید مذاکرات ماند. در این میان، مقامات آمریکایی و اروپایی در صدد ارائه سیگنالهای نادرستی به افکار عمومی جهان هستند. آنها به گونه ای برخورد می کنند که گویا تاخیر به وجود آمده در پروسه احیای توافق هسته ای، معلول کارشکنی ایران است! این در حالیست که اصرار واشنگتن بر عدم ارائه تضمین در خصوص توافق هسته ای ( در صورت احیای برجام) و امتناع آمریکا از رفع تحریمهای مغایر با سند توافق ،اصلی ترین علت ایجاد بن بست در مسیر مذاکرات می باشد. 

ما تصمیم خود را گرفته ایم! 

در چنین شرایطی مقامات آمریکایی ترجیح می دهند توپ را به زمین ایران انداخته و خود را آماده بازگشت به توافق هسته ای قلمداد کنند! این در حالیست که در جریان مذاکرات وین به ایران ، روسیه و چین و حتی بازیگران اروپایی اثبات شد که دولت بایدن قصد ندارد بازگشت واقعی به برجام و رفع تحریمهای ضد ایرانی را در دستور کار قرار دهد. سخنگوی وزارت امور خارجۀ آمریکا با تاکید بر اینکه آمریکا تصمیمات خود را در بارۀ نتایج بدست آمده در دور ششم مذاکرات وین اتخاذ کرده و آمادۀ است هر هنگام لازم شود به پایتخت اتریش بازگردد، تلویحا به تردیدهای موجود در تهران اشاره کرد و گفت واشینگتن در انتظار اخذ تصمیمات ایران است. آخرین نشست دور ششم گفتگوها در وین در روز یکشنبه ۳۰ خرداد برگزار شد و هیئت‌های نمایندگی برای مشورت به کشورهای خود بازگشتند. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجۀ آمریکا اخیرا در یک کنفرانس مطبوعاتی با تاکید بر آمادگی هیئت مذاکره کنندۀ آمریکا برای بازگشت به وین، ابراز امیدواری کرد که دور هفتم گفتگوها به منظور احیای برجام بتواند «در زمان مناسب» برگزار شود.

پرایس در این خصوص خطاب به خبرنگاران آمریکایی تاکید کرده است :

" هیئت آمریکائی نتایج دور ششم گفتگوها را به آگاهی مقامات کشور واز جمله آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، رسانده و مشورت‌های لازم را در این باره تمام شده است.هیات آمریکایی( به صورت غیرمستقیم) در مباحث شرکت دارد، به انجام امور مهم در وزارت [امور خارجه] سرگرم است، اما هر هنگام که دور هفتم گفتگوها آغاز شود، آماده بازگشتن به وین خواهد بود."

خیز کنگره علیه برجام 

همگام با کارشکنی دولت دموکرات بایدن در مسیر بازگشت به برجام، اعضای کنگره نیز خود را برای "دفرمه کردن رسمی برجام" آماده کرده اند. سناتور دموکرات ایالت مریلند، بنجامین کاردیناعلام کرد که در کنگرۀ آمریکا تقریباً اتفاق نظر وجود دارد که «الزامات ایران چنانکه در توافق اتمی ۲۰۱۵ با این کشور آمده باید تقویت شود» زیرا بگفتۀ او «شرایط از آن هنگام تا کنون تغییر کرده است و پاسخ مناسب می‌طلبد».

چنانچه رادیو فرانسه گزارش داده است، او در این زمینه از یکسو به بندهای موسوم به «غروب آفتاب» و یا «بندهای زوال پذیر» اشاره کرد که بر اساس آنها، محدودیت‌های برقرار شده برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از دورۀ تعیین شده، برداشته می‌شود. بسیاری از نمایندگان کنگرۀ آمریکا خواستار دائمی کردن محدودیت‌ها در این زمینه هستند!سناتور بنجامین کاردین، که این هفته همراه با شمار دیگری از نمایندگان کنگرۀ آمریکا از وین پایتخت اتریش دیدن می‌کرد، علاوه بر دورۀ زوال تعهدات ایران در زمینۀ هسته‌ای، خواستار محدود ساختن برنامۀ موشکی کشورمان و برخی محدودیتهای منطقه ای شد. 

راجر ویکر، سناتور جمهوری خواه ایالت میسی سی پی، نیز که در این هیئت پارلمانی با مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد، بر «مخالفت» خود با توافق وین تاکید نمود و گفت همکاران او در کنگرۀ آمریکا نسبت به رعایت این توافق از سوی ایران «بدبین» هستند! بر اساس ادعای این سناتور آمریکایی، اقدامات جمهوری اسلامی ایران در این زمینه و از جمله آخرین تصمیم کشورمان  به تولید اورانیوم فلزی غنی شده در سطح ۲۰ درصد، این بدبینی را تقویت می کند! این در حالیست که جمهوری اسلامی ایران برای تامین نیازها و پیش نیازهای دستیابی خود به انرژی صلح آمیز هسته ای، آن هم در حالی که توافق برجام در عمل متوقف شده است، نیاز ندارد از کسی اجازه بگیرد. 

آنچه آمریکایی ها کتمان می کنند

در این معادله، آمریکایی ها به صورت عامدانه دست به پنهانسازی و کتمان برخی حقایق مسلم زده اند. بارها تاکید شده است که به دلیل خروج یکجانبه آمریکا از برجام، این حق مسلم جمهوری اسلامی ایران و حتی دیگر اعضای کمیته مشترک برجام است از واشنگتن جهت بقا در توافق، تضمین بگیرند. در مقابل، کاخ سفید و تروییکای اروپایی  سعی دارند با استناد به "استقلال دولتها در تصمیم گیری" ، خروج احتمالی دوباره واشنگتن از این توافق را توجیه کنند اما در اینجا کسی در خصوص " اختیار یا عدم اختیار دولتها" و "حق تصمیم گیری آنها" سخنی به میان نمی آورد! آنچه در این میان اصالت دارد، لزوم " پرداخت هزینه های خروج از برجام" در صورت تکرار این مسئله توسط آمریکاست. به عبارت بهتر، قطعا در این خصوص باید هزینه ها و تبعاتی از سوی کمیته مشترک برجام و حتی شورای امنیت سازمان ملل متحد پیش بینی شود که متعاقب آن، دولت فعلی یا بعدی آمریکا در صورت تکرار رفتار ترامپ در قبال توافق هسته ای با سخت ترین هزینه های ممکن مواجه شود. این هزینه ها می تواند  شامل " پرداخت جریمه مالی سنگین به ایران" و برخی موارد دیگر می باشد. این موارد، باید به صورت کمی محاسبه شده و به تایید نهادهای بین المللی برسد. به عبارت بهتر، باید مشخص شود که هزینه های خروج احتمالی دوباره آمریکا از توافق هسته ای چه بوده ، چگونه محاسبه می شود و چگونه عوارض و تبعات ناشی از این موضوع را جبران می کند. با این حال، طرح این دغدغه در مذاکرات وین، بایدن و همراهانش را آشفته ساخته است! این آشفتگی به وضوح نشان می دهد که دولت آمریکا اساسا قصد ندارد به تعهدات خود در ذیل برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد پایبند باشد.