حسن روحانی در آستانه انتقال قدرت یا زمین سوخته؟

حسن روحانی ۸ سالی را رییس‌جمهوری ایران بوده و هست که دست‌کم نیمه دومش از دشوارترین دوران طی نیم قرن اخیر بوده؛ به‌نحوی که بعضا این دوره را با جنگی که دولت بعث صدام حسین با پشتیبانی قدرت‌های جهانی ۸ سال تمام بر ایران و ایرانیان تحمیل کرد. روحانی را برخی ناظران به دلیل همین یک نکته یعنی شرایط خاص و پیچیده‌ای که او با آن مواجه بود، رییس‌جمهور  و مدیری توانمند ارزیابی می‌کنند. سیاستمدار و دیپلماتی کارکشته که پس از حدود ۲۰ سال سابقه نمایندگی و سال‌ها فعالیت در راس دستگاه‌های امنیتی و نظامی و سیاسی جمهوری همان نخستین‌بار که اقبالش را برای تصدی دومین مقام اجرایی مملکت، به رای و نظر ملت گذاشت، کامروا از میدان خارج شد و دولت دومش را با آرایی بیشتر از دوره نخست آغاز کرد و حالا در شرایطی دوران حضورش را در کاخ ریاست‌جمهوری به پایان می‌رساند که همچون تمام این سال‌ها و بی‌اغراق شدیدتر از تمام این سال‌ها هدف انتقاد و هجمه‌های سیاسی - رسانه‌ای رقباست. روحانی اما همچنان بر مشی اعتدالی خود اصرار دارد و کار را در این روزهای پایانی پیش می‌برد. 

به گزارش روزنامه اعتماد، روحانی اما کنار این صفات و ویژگی‌های مثبت که هرکدام می‌تواند عامل برتری هر سیاستمداری باشد، ویژگی‌های منفی و ناپسندی هم داشته و دارد. صفاتی که بعضا‌ به اخلاقیات شخصی او مربوط است اما به باور طیفی از ناظران برخی از همین ویژگی‌های فردی و اخلاقی همان‌طورکه می‌تواند بر عملکرد هر سیاستمداری اثرگذار باشد، عملکرد حسن روحانی را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است.

آنان می‌گویند حسن روحانی سیاستمداری مغرور و متکبر است که حتی بعضا از اینکه به وزرایش وقت ملاقات بدهد، دریغ می‌کند؛ نکته‌ای که دست‌کم در مقطعی موضوع بحث جدی‌ترین منتقدان و مخالفان سیاسی و رسانه‌ای روحانی بود و آنان با انگشت گذاشتن بر این ویژگی اخلاقی ناخوشایند، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم او و دولتش را هدف حملات‌شان قرار می‌دادند. آنچه اما با پایان رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ و در راستای پیشبرد روند انتقال قدرت رقم خورد، هیچ نشانی از اینکه با سیاستمداری مغرور طرفیم، نداشت.

حسن روحانی به عنوان رییس قوه مجریه، در حالی که کاندیدای پیروز انتخابات در آن زمان هنوز همزمان رییس قوه قضاییه نیز بود، درحالی هنوز ساعتی از اعلام نتایج نگذشته، در دفتر ابراهیم رییسی حاضر شد و ضمن تبریک به او، از همان لحظه روند انتقال قدرت را کلید زد که محمدباقر قالیباف به عنوان رییس دیگر قوه از قوای سه‌گانه هنوز فرصت حضور در دفتر رییس‌جمهوری منتخب را به دست نیاورده و بیراه نیست حتی اگر بگوییم در میان مقامات ارشد نظام، اولین مقامی که به رییسی تبریک گفت و با او دیدار کرد، کسی نبود جز رییس‌جمهوری مستقر.

این اقدام روحانی البته ابتدای امر به عنوان رفتاری تبلیغاتی برای پیشبرد امور دولت دوازدهم در روزهای پایانی و با حداقل دردسر سیاسی تفسیر شد اما ادامه این رفتار منطقی و مبتنی بر احترام به قانون ازجانب روحانی از جمله دعوت از رییسی برای حضور در دفتر رییس‌جمهوری که کمتر از یک ماه دیگر دفتر کار رییسی خواهد بود و همچنین دستور صریح و موکد به وزرا مبنی بر همکاری تام و تمام با رییس‌جمهوری منتخب به ‌منظور پیشبرد امور مربوط به انتقال قدرت که تا هم‌اکنون ادامه دارد، نشان داد که خبری از نمایش و احیانا شعبده سیاسی نیست و حسن روحانی که ۸ سال پیش در قامت یک حقوقدان وارد گود رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم شد و پیروز و کامروا زمین رقابت را ترک کرد، همچنان خود را مقید به قانون می‌داند و تشخصی که با این رفتار معقول و منطقی و توام با احترام به «قانون» و «رای ملت» در رفتار و سکناتش دیده می‌شود، بارها بیش از کارشکنی‌های جزیی و احتمالی در مسیر انتقال قدرت، برای او، آینده سیاسی‌اش و البته دولت فعلی تحت مدیریتش که هم‌اکنون روزهای پایانی را سپری می‌کند، عایدی و افزوده خواهد داشت. چنان‌که طی روزهای گذشته شاهد بودیم که به ‌جز رییس‌جمهور و معاون اول، ۲۱ نفر از وزرا، معاونان و روسای سازمان‌های مختلف دولت با رییس‌جمهوری منتخب دیدار داشته‌اند.

همچنین محمود واعظی رییس دفتر رییس‌جمهوری با اشاره به دستور روحانی برای همکاری دولت با رییس‌جمهور منتخب، اظهار کرده است که «رییس‌جمهوری دستور داده انتقال قدرت آرام داشته باشیم و از طرف دیگر همه اطلاعات خود را در اختیار آقای رییسی قرار دهیم. می‌خواهیم طوری عمل کنیم وقتی رییس‌جمهور منتخب، دولت را تحویل گرفت به اندازه ما اطلاعات داشته باشد. می‌خواهیم همکاری داشته باشیم چون سال ۹۲ کسی با ما همکاری نکرد و ما خود در پی این وزیر و آن وزیر می‌رفتیم و اطلاعات می‌گرفتیم.»

این رفتار حسن روحانی اما برخلاف انتظار مانع از روند تخریب علیه دولت او نشد و درحالی که طی این سال‌ها، هر روز چند چهره اصولگرا به بهانه‌های مختلف به دولت او می‌تاختند، این روزهای اخیر نیز این روند ادامه داشته و جالب آنکه حالا این روند تخریبی آن‌طورکه برخی منابع خبری گزارش داده‌اند، وارد مرحله و فازی تازه نیز شده است. آن‌طورکه خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی آورده، درحالی‌که قطعی برق از دلایل حملات به دولت طی روزهای گذشته بوده، برخی رسانه‌های مخالف دولت، این‌بار عملکرد رضا اردکانیان، وزیر نیرو را محور حملات و به‌زعم ایرنا «شایعه‌سازی» قرار داده‌اند.

بر این اساس، در حالی که برخی مخالفان دولت مدعی شدند که وزیر نیرو به این دلیل که خانواده و فرزندانش در خارج از ایران زندگی می‌کنند، از شرایط مردم بی‌خبر بوده و چون خود در یکی از هتل‌های گرانقیمت تهران ساکن است، شرایط دشوار زندگی شهروندان، چندان برای او اهمیت ندارد و تلاشی هم برای بهبود این اوضاع نمی‌کند. شایعه‌ای که آن‌طور که ایرنا گزارش داده، «با تصاویری بی‌ربط در شبکه‌های اجتماعی نشر و بازنشر شد و درحالی از سوی برخی افراد سیاسی و رسانه‌ای مورد تحلیل قرار گرفت که اساس آن شایعه و در راستای تخریب وزیر و تضعیف دولت بود.» این رفتار عجیب منتقدان دولت اما درحالی که با انتقاد اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری و محمود واعظی و علیرضا معزی از دفتر رییس‌جمهوری روبرو شد، واکنش انتقادی برخی کنشگران سیاسی ازجمله جواد امام و حسین انصاری‌راد نیز برانگیخت.

در چنین شرایطی اما دیروز اسدالله بادامچیان، دبیر کل حزب موتلفه اسلامی که در پایان نشست دبیران این تشکل سیاسی اصولگرا صحبت می‌کرد، گفته است: «دولت آقای روحانی در روزهای پایانی خود قرار دارد که ضرورت دارد در این پایان کار، با یکی، دو اقدام رضایت‌آور به مردم احترام بگذارد.» آن‌طور‌که ایسنا از قول بادامچیان منتشر کرده، این فعال سیاسی اصولگرا همچنین گفته است: «اکنون تورم، گرانی، قطع برق، موضوع بورس، کاهش دوباره اررش پول ملی، نرسیدن نهاده‌های دامی به دامداران و موارد متعدد دیگر نارضایتی‌های مردم را افزایش داده است که برخی، این موضوعات را از مصادیق اخلال و اختلال می‌دانند.»

همزمان مرتضی آقاتهرانی، رییس شورای مرکزی جبهه پایداری و رییس کمیسیون فرهنگی مجلس یازدهم نیز در سخنانی که خبرگزاری مهر منتشر کرد، از جنبه‌ای دیگر به دولت تاخت. آقاتهرانی که پیرو بسیاری از منتقدان این ۸ سال حسن روحانی، او را به کم‌کاری متهم کرده و مدعی است که او حاضر به حضور در جمع مردم و شنیدن دردشان نیست، گفته است: «میراث دولت روحانی برای دولت آینده، یک زمین سوخته است و برای رفع مشکلات باید نیروهای جهادی در دولت به کار گرفته شوند و به سهم‌خواهی‌ها توجه نشود.»

این اشاره به «زمین سوخته‌‌ای» که برخی اصولگرایان و مخالفان دولت روحانی مدعی هستند که تحویل دولت سیزدهم خواهد شد اما در عین حال سوژه‌ گزارش خبرآنلاین نیز قرار گرفته و این پایگاه خبری نزدیک به دولت در گزارشی این تعبیر را «اسم رمز جدید برای حمله به دولت» خوانده و با اشاره به تلاش روحانی برای انتقال آرام قدرت به رییسی، آورده است: «این همکاری درحالی انجام می‌شود که هجمه تندروها به دولت با اسم رمز «واگذاری زمین سوخته به دولت بعد» شدت گرفته است. اخیرا سیدمحمود نبویان ازجمله اعضای ارشد جبهه پایداری تهران در مجلس یازدهم در گفت‌وگویی اعلام کرده که «یک دولت مقروض و سرزمین سوخته به آقای رییسی تحویل شده است.»

ادعایی که می‌توان آن را در راستای بالا نرفتن توقعات از دولت سیزدهم تحلیل کرد و ازقضا وقتی جالب‌تر می‌شود که می‌بینیم بلافاصله پس از انتشار آن سخنان نبویان، همین تعبیر، این‌بار از قول یک عضو دیگر پایداری مطرح و به عنوان تیتر یک در پیشانی وبسایت خبرگزاری مهر قرار می‌گیرد. حال اینکه این رویه تا کجا ادامه خواهد داشت، نیاز به تحمل و تامل بیشتری دارد اما آنچه مسلم است واکنش اصولگرایان به رفتار معقول رییس‌جمهوری، واکنشی درخور نبوده است.