اینها نتیجه نهایی تست را معلوم می‌کنند. اولی به معنای «مثبت» و تأیید وضعیت حاملگی، دومی به معنای «منفی» و رد احتمال بارداری؛ جان کلام در این مقاله همین است. اما اگر دوست دارید دراین‌باره بیشتر بدانید، در این راهنما پاسخ سؤالات‌‌تان را می‌دهیم، مثلا اینکه تست مثبت و منفی بارداری چه‌ زمانی کاذب است! همراه ما باشید.

هورمون HCG و ارتباط آن با بارداری

شاید بدانید که هورمون HCG‌ (مخفف عبارت Human Chorionic Gonadotropin) یکی از اصلی‌ترین هورمون‌های بارداری است که جفت برای تغذیه تخمک بارورشده و حمایت از رشد جنین در رحم مادر تولید می‌کند. این هورمون به‌شکل انفجاری در روزها و هفته‌های اول بارداری در بدن بیشتر و بیشتر می‌شود و تا هفته‌ یازدهم به اوج می‌رسد. در ادامه و با نزدیک‌شدن به هفته‌های آخر بارداری، میزان هورمون HCG رفته‌رفته در بدن کاهش خواهد یافت. اساس آزمایش‌های ادرار و خون برای تشخیص بارداری اندازه‌گیری این هورمون است.

آزمایش بتا HCG برای تشخیص بارداری

آزمایش خون بارداری سطح هورمون HCG را به‌عنوان یک شاخص مطمئن اندازه می‌گیرد و براساس میزان این هورمون در خون، نتیجه را اعلام می‌کند. این تست درصورت عقب‌افتادن پریودی یا برای ارزیابی اثربخشی درمان ناباروری کاربرد دارد و اگر ۱۱ روز بعداز لقاح انجام شود، ارزیابی دقیق‌تری خواهد داشت.

معمولا جواب آزمایش بتا در قالب یک پاسخ تک‌کلمه‌ای مثبت (POSITIVE) یا منفی (NEGATIVE) اعلام می‌شود، اما بد نیست از اعداد و ارقام مربوط به سطح این هورمون در بدن نیز سر در بیاورید.

نتیجه مثبت آزمایش خون بارداری

افزایش سطح هورمون hCG معمولا نشانه واضحی از بارداری است و اگر در آزمایش‌های بعدی میزان آن رو به افزایش باشد، بارداری تأیید می‌شود. اگر سطح hCG بیشتر از محدوده نرمال غیربارداری باشد، پاسخ «POSITIVE» را روی برگه خواهید دید.

• در اکثر آزمایشگاه‌ها مقدار هورمون hCG بیشتر از ۲۵ (mIU/ml) پاسخ مثبت تلقی می‌شود و بارداری را تأیید می‌کند.

نتیجه مثبت کاذب تست بارداری

تولید هورمون HCG در شرایط غیربارداری منجر به نتایج مثبت کاذب آزمایش خون بارداری می‌شود یعنی باردار نیستید، اما نتیجه تست چیز دیگری می‌گوید! علتش می‌تواند بارداری شیمیایی (اتصال موقت تخمک بارورشده به دیواره رحم)، کیست‌های تخمدان، مصرف داروهای ناباروری و برخی داروهای دیگر باشد.

نتیجه منفی آزمایش خون بارداری

نتیجه تست بتا زمانی منفی است که سطح هورمون HCG پایین و در محدوده طبیعی غیربارداری باشد. در‌این‌صورت احتمال بارداری رد می‌شود اما اگر عقب‌افتادن پریود ادامه‌دار باشد، بهتر است دوباره تکرار شود. اگر سطح hCG در محدوده نرمال غیربارداری باشد، پاسخ «NEGATIVE» را روی برگه خواهید دید.

• در اکثر آزمایشگاه‌ها مقدار هورمون hCG کمتر از ۵ (mIU/ml) پاسخ منفی تلقی می‌شود و بارداری را رد می‌کند.

نتیجه منفی کاذب تست بارداری

گاهی اوقات علی‌رغم وقوع بارداری نتیجه تست منفی است. پزشکان به این جواب منفی کاذب می‌گویند. اگر زمان آزمایش قبل‌از آن باشد که بدن به‌قدر کافی هورمون HCG تولید کند یا در زمان آزمایش ادرار بیش‌ازحد رقیق باشد، فرد از اختلالات هورمونی رنج ببرد یا بارداری خارج رحمی اتفاق بیفتد، نتیجه آزمایش منفی کاذب خواهد بود.

نتیجه مشکوک تست بارداری

زمانی که سطح هورمون hCG در ناحیه خاکستری قرار می‌گیرد، جواب تست نه مثبت و نه منفی، بلکه مشکوک و نیازمند بررسی دوباره است. در این شرایط احتمالا زمان آزمایش مناسب نبوده، یک بیماری بر سطح هورمون تأثیر گذاشته یا بارداری بیوشیمیایی (سقط جنین بسیار زودرس) رخ داده است.

• در اکثر آزمایشگاه‌ها مقدار هورمون hCG بین ۵ تا ۲۵ (mIU/ml) پاسخ مشکوک تلقی می‌شود و تأیید یا رد بارداری نیازمند بررسی دوباره است.

مقدار مرجع هورمون HCG

هورمون HCG در دوره‌های مختلف با توجه به وضعیت بدن افت‌و‌خیز دارد. در جدول زیر مقادیر مرجع این هورمون را در زنان غیرباردار، مردان سالم و هفته‌های مختلف بارداری آورده‌ایم.

تفسیر دقیق تست بارداری

افزایش و کاهش مقدار هورمون HCG در بدن معنی خاصی دارد که در ادامه می‌خوانید.

تفسیر سطوح بالای HCG

علت افزایش سطح هورمون HCG در آزمایش خون بارداری یکی از این موارد است.

• رشد طبیعی جنین در طول بارداری (به‌خصوص سه‌ماهه نخست)؛

• حاملگی چندقلو؛

• بارداری مولار که ناشی از رشد یک بافت غیرطبیعی به جای جنین در رحم است؛

• ابتلا به بیماری‌های تروفوبلاستیک بارداری که هورمون HCG تولید می‌کنند؛

• ابتلا به سیروز، زخم معده یا بیماری‌‌های التهابی روده مثل کرون و کولیت اولسراتیو که سطح HCG را بالا می‌برند؛

• مصرف داروهای حاوی HCG که عمدتا برای درمان ناباروری کاربرد دارند.

تفسیر سطوح پایین HCG

علت کاهش سطح هورمون HCG در آزمایش خون بارداری یکی از این موارد است:

• اشتباهی در محاسبات سن بارداری رخ داده و تاریخ لقاح دقیق محاسبه نشده باشد؛

• جنین به‌تازگی سقط شده و جفت نیازی به تولید هورمون hCG برای حمایت از رشد نداشته باشد؛

• حاملگی خارج از رحم رخ داده و تخمک بارورشده در خارج از رحم کاشته شود؛

• تخمک بارورشده شروع به تقسیم کند و جنین پوچ شکل بگیرد؛

• تومورهای سلول زایا (خوش‌خیم یا بدخیم) در بدن ظاهر شوند.

بهترین بازه زمانی برای تست بارداری

برای آنکه نتایج آزمایش خون بارداری دقیق و قابل‌استناد باشد، بهتر است این آزمایش را به ۲ الی ۳ روز بعداز شروع چرخه موکول کنید. نتیجه این تست در روزهای قبل‌از دوره و حتی اولین روز عقب‌افتادن پریود دقیق و قابل‌اطمینان نیست. بهتر است این تست را صبح زود بدهید، زمانی که غلظت ادرار در بیشترین حالت ممکن است. همچنین تا قبل‌از نمونه‌گیری آب زیادی نوش جان نکنید تا ناخواسته موجب رقیق‌شدن ادرار نشود. با همه اینها، نمی‌توان روز و ساعت دقیقی برای تست بارداری اعلام کرد و اگر نتایج به‌نظر مشکوک باشد، با تکرار آزمایش و سونوگرافی می‌توان از وضعیت بارداری مطلع شد.

کلام آخر

نتیجه تست بارداری از این دو حالت خارج نیست: مثبت یا منفی؛ اما هر مثبتی به‌ معنای بارداری و هر منفی‌ای به معنای باردارنبودن نیست! برای شنیدن یک جواب دقیق، قطعی و مطمئن، تست خون بارداری در منزل را با دکترساینا تجربه کنید.