سرزمین 9 هزار ساله تاریخ، تمدن ، حماسه و ایثار

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

به گزارش نامه به نقل از مهر، شهرستان دهلران در 220 کیلومتری جنوبغربی استان ایلام قرار گرفته است وبا بیش از 6817 کیلومتر مربع و بزرگترین شهرستان استان از لحاظ وسعت است.

کوههای این شهرستان شامل جبال حمرین ، سیاه کوه ، کبیرکوه ، دینارکوه و اناران می باشند. دهلران مانند بین النهرین کوچکی در وسط رودخانه میمه در غرب و رودخانه دویرج در شرق قرار گرفته است.

این شهرستان دارای بیش از 225 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق است.

سابقه تاریخی

با توجه به مطالعات و کاوشهای باستان شناسی که پیش از اپیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و عمدتا از طرف باستان شناسان خارجی در تپه های باستانی علی کش ، موسیان ، سبز ، خزینه ، فرخ آباد ، چغاسفید و ... صورت گرفته پیشینه تاریخی در این حوزه مهم فرهنگی به هزاره های هفتم پیش از میلاد می رسد .

شهرت عمده این مطالعات در تپه علی کش با نه هزار سال قدمت می باشد تا جایی که به عقیده کاوشگر آن پروفسور فرانک هول در علی کش برای اولین بار به کشت دانه های گیاهی مانند گندم و جو پرداخته شده و ... در دوران تاریخی هم دهلران با توجه به اینکه در همسایگی خوزستان و در آغوش بین النهرین قرار گرفته بدون شک مسکونی بوده بخصوص در دوران ساسانی که وجود دژها ( قلعه شیاخ ، انجیر ، سرقلا و ... ) و برخی شهرهای تاریخی مثل شهر ساسانی - اسلامی کلاته و کنه رو به حیات درخشان خود ادامه داده است . در دوران اسلامی هم با توجه به تعدد امامزاده ها بخصوص امامزاده 700 ساله سیدابراهیم موجودیت تاریخی خود را به اثبات رسانده است.

جاذبه های طبیعی

چشمه های آبگرم

بصورت چشمه های بزرگ وکوچک ازاعماق زمین می جوشند و با دمای حدود50 درجه سانتیگراد و دبی آب بین 400 تا 500لیتردرثانیه متغییراست که باتوجه به نوع خاک شنی-رسی زمین های پائین دست قبل ازرسیدن به شهر دهلران به زمین نفوذمی کند.

ویژگی های شاخص این چشمه وجودگوگرد با بوی تند میباشدکه خود دلیل برغنی بودن آنها از سولفات ها است ضمن اینکه درطول روز نوع آب به اشکال مختلف تغییررنگ می دهد.

این آبها معمولاً جهت درمان بیماری های پوستی ودردهای مفاصل واستخوان مورداستفاده قرارمی گیرند درهمین راستا شهرداری دهلران اقدام به احداث تأسیسات شناواستخرسرپوشیده درپائین دست چشمه ها نموده است.راه دسترسی به چشمه ها 5/2کیلومتری شمال شهردهلران بصورت جاده اسفالته است.

غار خفاش

این غاردر چهار کیلومتری شمال شهردهلران دردامنه ارتفاعات سیاه کوه و 400 متری غرب تنگ موسوم به تنگ تاپووداخل دره ای باارتفاع 600 مترازسطح دریاواقع شده که دهانه آن باشعاع حدود15متر به سمت جنوب قرارگرفته بطوریکه دورنمای آن ازشهردهلران قابل مشاهده است.

طول غارحدود160 متر و درقسمت داخل دارای دهلیزهای بزرگ وکوچک است حفره های داخل غارناشی ازحل شدن موادآهکی وگچی است.

ستونهای داخل که حالت قندیل دارندبرخی درسقف وبرخی درکف آن وجود دارند که نظر هر بازدیدکننده ای را به خود جلب می نماید، ساختمان خاک آن دارای موادآلی مربوط به فضولات خفاشها است که نوعی کود از آن تولید ودر برخی مصارف کشاورزی کاربرد فراوانی دارد.

بنابر بر آوردهای اولیه جمعیت خفاش ها بیش از 30 هزار قطعه فرارتربوده که بصورت دائمی درون غارزیست می کنندالبته برخی ازآنها موقتاً مهاجرت های فصلی دارند براساس نظریه باستانشناسان این غار در گذشته های دور محل اسکان و سکونتگاه افرادغارنشین بوده است.

راه دسترسی به آن از شمال جاده اسفالته چشمه قیر با طی نمودن حدودی ک کیلومترراه مالرواست.

چشمه قیر

در5/7 کیلومتری شمال شرقی دهلران و در دامنه کوه سیاه کوه چشمه قیر طبیعی بصورت حوضچه طبیعی سیاه رنگی با دبی آب 4- 3 لیتردرثانیه می دهند قرار گرفته وازطریق راه خروجی ازحوضچه جداشده وآب گوگرد دار و قیر درآن جریان می یابد.

بمنظورجلوگیری ازورود دام یا حیوانات وحشی اطراف چشمه قیر بوسیله حفاظت محیط زیست حصارکشی شده است.

سفره زیرزمینی چشمه های قیردرحدود80 هکتاربرآورد می شود و در دوران قبل ازانقلاب انگلیسی ها به فکر بهره برداری از این مجموعه ومنابع عظیم نفتی اطراف آن افتاده واقدام به ساخت تأسیسات ساختمانی و مراحل مقدماتی بمنظور ریل گذاری قطار در طراف چشمه قیر نموده که به دلیل شرایط جنگ جهانی دوم موضوع منتفی می شود.

شاید همین باغهای زیبا و آب و هوای معتدل سبب شد که والیان مقتدر ایلام هم در این شهر سنگ نوشته ای از خود به یادگار بگذارند .

آثار تاریخی شاخص تاریخی شهر میمه ، چک دوستعلی ، بقایای آتشکده ای ، قلعه موسوم به سرقلا ، قبرستان تاریخی هکلان ، محوطه تاریخی بمکلان ، محوطه تونه ، سنگ نوشته والیان و ... می باشند

نمای این شهر توریستی در فصل بهار و تابستان مناسب گردشگری و جایی مناسبی برای مسافران می باشد . مراکز اقامتی و خدماتی در این شهر توریستی موجود است.

این تپه باستانی و 9هزار ساله در 19 کیلومتری شرق شهر دهلران ، در میان اراضی کشاورزی و در شش کیلومتری شهر توریستی موسیان واقع شده . در سال 1961 میلادی ( 1340 خورشیدی ) توسط باستان شناس برجسته پروفسور فرانک هول کاوش شد . و سه دوره فرهنگی بزمرده 7500 -6500 ق م ، علی کش 6750 تا 6000 ق م و محمد جعفر 6000تا 5600 ق م در آن مشخص شده است . کاوشگر آن اعتقاد دارد یکی از اولین مکانهای که در آن به کشت و اهلی کردن دانه های گیاهی پرداخته شده این تپه می باشد . دارای راه دسترسی آسفالته و شوسه مناسب است.

قلعه شاخ - شیاخ

این قلعه در 15 کیلومتری شرق شهر پهله و نزدیک روستای سرکمر از توابع بخش زرین آباد قرار گرفته است.

با توجه به مصالح بکار برده شده در ساخت آن ( قلوه سنگ و ملات گچ ) ، پلان و نقشه و مقایسه با سایر آثار دوره مربوط به اواخردوران ساسانی واوایل دوره اسلامی بوده که ازشمال به ارتفاعات تخت پیران ازشرق وغرب به مسیل رودهای نسبتاً کم آب ختم میشود0دارای کاربری نظامی-مسکونی بوده ،بنای قلعه برروی تپه ای ماهوری ساخته شده وباروی قلعه بشکل طولی ازشمال بطرف جنوب کشیده شده است.

مصالح ساخت بناراقلوه سنگ وملات گچ نیم کوب(دستی)تشکیل داده ،ضخامت دیواربن 150-190سانتیمتر و ارتفاع باقیمانده بارو درسالمترین بخشها حدود شش متر است این قلعه دارای وسعتی در حدود 400در900 متراست.

در شمال این قلعه کانال آبرسانی وجود دارد که معماران برای استفاده آب ساکنان قلعه با استفاده از شیب طبیعی زمین آب تنگه را به داخل قلعه سرازیر کرده اند . دیوارهای قطور و کانال آبرسانی از ویژگیهای منحصر بقرد این بنای بزرگ است.

امامزاده سید ابراهیم

در بخش زرین آباد در 8 کیلومتری شرق شهر پهله و در نزدیکی روستای بردی ، دارای راه دسترسی آسفالته و با قدمتی 700 سال پذیرای دوستداران خاندان عصمت و طهارت است.

داشتن گنبد دو پوسته از ویژگیهای منحصر بفرد این بنای عزیز است. دارای امکانات اقامتی است و فرزند بلافصل امام باقر ( ع ).

شهرستان دهلران با داشتن بیش از 225 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق در زمان جنگ تحمیلی چندین بار توسط دشمن بعثی اشغال شد .

عین خوش ، چیلات , عین منصور ، بیات ، شرهانی ، موسیان و... شاهد دلاوریهای رزمندگان اسلام می باشند .در این بین منطقه عملیاتی شرهانی به عنوان مشهد شهیدان خاکی مقدس دارد ، در 60 کیلومتری شرق دهلران . این اثر بجای مانده از دوران جنگ توسط میراث فرهنگی در فهرست آثار معنی کشور ثبت شده است که بدلیل بقایای استحکامات و تجهیزات دوران جنگ ، سیم خاردار ، کانالها و سنگرهای جنگی میادین مین و یادمان معراج شهداء یکی از مهمترین مناطق گردشگری جنگ و بازدیدکنندگان راهیان نور کشور بشمار می رود.