آهن قراضه های جهان چه می شوند؟

مجتبی حسینی: با این همه، به نظر می رسد این حوزه از فعالیت، هرگز در ایران از سطح خُرد فراتر نرفته و به یک حوزه سرمایه گذاری سیستماتیک بدل نشده است. این در حالی است که در آمریکا، سالانه حدود 110 میلیارد دلار ارزش افزوده، تنها در همین بخش تولید می شود و در همسایگی ایران، ترکیه هم سالانه حدود 22 میلیون تن فولاد ضایعاتی وارد می کند.

***

حدود 95 درصد از فلزات تولیدی در دنیا، از جنس آهن هستند که یکی از معروف‌ ترین آلیاژ‌های این تولیدات، فولاد است. از این رو، ضایعات آهن و فولاد، که شاید از دیدگاه مردم عادی، چندان با اهمیت تلقی نمی‌ شوند، از به‌ صرفه‌ ترین و درآمدزاترین فلزات به شمار می‌ روند.

در فولاد، مقادیری کربن، آهن و دیگر مواد پیدا می شود و این در حالی است که فولاد را می توان بارها و بارها بازیافت کرد، بدون آنکه از کیفیت محصول کاسته شود. علاوه بر این، صرفه‌ جویی 75 درصدی در منابع انرژی و مصرف مواد خام با استفاده از قراضه‌ ها به طور کلی و بازیافت محصولات مختلف، مزیتی غیر قابل انکار است. همچنین یکی از کمبودهای اساسی در افزایش ظرفیت تولید فولاد در ایران و جهان، آهن قراضه است.

بازیافت فولاد و آهن قراضه در ایران و جهان

آمارها نشان می دهند که از دهه 1970 به این سو، حدود 60 درصد از تمام محصولات فولادی در آمریکای شمالی (ایالات متحده آمریکا و کانادا) بازیافت می شوند و در واقع، فولاد اصلی ترین محصول بازیافتی در این منطقه است.

جالب تر آنکه همین برآوردهای آماری نشان می دهند که تنها در آمریکا، حدود 530 هزار فرصت شغلی در بخش بازیافت فولاد وجود دارد که ارزش افزوده ای برابر با 110 میلیارد دلار (حدود 11 برابر بالاتر از صادرات نفت ایران در سال 1399) ایجاد کرده است. آمریکا همزمان بزرگ ترین صادرکننده ضایعات فولاد و آهن قراضه در جهان هم هست و بخش عمده این محصولات را به ترکیه و هند می فرستد.

ایران هم سال ها است که در این زمینه فعال است و البته، به نظر می رسد فعالیت ها در این حوزه، کافی نبوده اند. در دهه های اخیر، این پیشنهاد مطرح شده بود که ضایعات آهن و فولاد از کشورهای جنگ زده اطراف (نظیر عراق، افغانستان و سوریه) به ایران وارد شوند و با بازیافت مجدد آنها، ارزش افزوده ای ایجاد شود که هم برای ایران و هم برای همین کشورها مفید واقع می شود. با این همه، به نظر می رسد مشکلات سیاسی و مواردی نظیر تحریم ها و موانع جا به جایی مالی در سطح شبکه بانکی، این حوزه را هم بی نصیب نگذاشته است.

بزرگ ترین واردکنندگان فولاد و آهن ضایعاتی

اما کدام کشورها بیشترین میزان فولاد و آهن ضایعاتی را وارد می کنند؟ «ترکیه»، قهرمان این داستان است. این کشور، در سال های 2019 و 2020 میلادی، بزرگ ترین واردکننده محصولات فولادی به قصد بازیافت بوده است.

داده های سایت «استاتیستا» (statista) نشان می دهند که ترکیه در سال 2020 میلادی، حدود 22.4 میلیون تن فولاد ضایعاتی وارد کرده و از این نظر، با اختلاف بسیار زیادی در صدر است. دومین کشور در این فهرست، «هند» است که در همان زمان، حدود 5.3 میلیون تن فولاد ضایعاتی وارد کرده است.

«ایالات متحده آمریکا» با 4.5 میلیون تن، «کره جنوبی» با 4.4 میلیون تن و «تایوان» با 3.6 میلیون تن هم در جایگاه های بعدی قرار دارند. این در حالی است که 28 کشور در «اتحادیه اروپا» در سال 2020 میلادی، بر روی هم در مجموع حدود 2.1 میلیون تن فولاد ضایعاتی وارد کرده اند.