منافع احتمالی ایران در جنگ اوکراین

گروه سیاست نامه نیوز - چهار روز از حمله نظامی روسیه به اوکراین گذشته و وضعیت رو به بدتر شدن است، آنقدر که برخی تصور می‌کنند یک جنگ فرسایشی در پیش باشد! امیدواریم که چنین نشود و اقدامات و واکنش‌های جهانی صلح را برگرداند. در عین این امیدواری اما لازم است که نگاه دقیقی به موقعیت داشته و فرصت‌ها و تهدیدات رویدادها و تحولات اخیر را بشناسیم. برخی معتقدند که این درگیری روسیه در اوکراین بر مذکرات برجامی که یکی از مهم‌ترین پرونده‌های باز ایران است، اثرگذار خواهد بود. برخی نیز از احتمال بهره‌مندی از بازار صادرات گاز به اروپا می‌گویند. در عین حال شاهدیم که برخی کارشناسان عضویت اوکراین در ناتو را برای ایران چالش به حساب می‌آورند و ... . موضوعات مختلفی در روزهای اخیر مطرح شده اما اغلب کارشناسان می‌گویند که تاثیرات جنگ اوکراین بر ایران و مذاکرات وین غیرمستقیم خواهد بود.

به عنوان مثال محمدجواد جمالی‌نوبندگانی کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «نامه نیوز» تاکید می‌کند: «جمهوری اسلامی از درگیری و جنگ و تنش حمایت نمی‌کند به خصوص که ما هشت سال درگیر جنگی بودیم که همین طرف‌ها دخیل در جنگ اخیر، از دشمن ما حمایت می‌کردند. ما به هیچ وجه راضی به جنگ نیستیم چون مردم، کودکان و زنان و بی‌پناهان خیلی آسیب می‌بینند.»

وی افزود: «اما اتفاقاتی وجود دارد که از جمله نتایج غیرقابل اجتناب این درگیری‌ها در صحنه سیاسی و بین‌المللی است و باید دید که آیا در این بین نتیجه مثبتی برای ما وجود دارد یا خیر؟می‌توان گفت آن کسانی که از طرف آمریکایی‌ها و غرب تحریم شده‌اند یعنی چین و روسیه و به خصوص روسیه که تحریم‌های شدیدتری علیه او اعمال شده، از نظر سیاسی برای مدیریت تحریم و مقابله با طرف مقابل که دشمن مشترک ما است، بیشتر به ما کمک می‌کنند چون اشتراک عمل و منافع دوجانبه و چندجانبه قوت می‌گیرد.»

جمالی نوبندگانی در ادامه گفت: «مساله بعدی این است که الان درگیر مذاکرات ۱+۵ هستیم و روس‌ها هم قبلا مواضع خوبی به نفع ما گرفته بودند لذا فکر می‌کنم که این موضع آنها با قوت ادامه پیدا خواهد کرد. نکته دیگر اینکه برخی در داخل کشور متاسفانه همگام با پروپاگاندی غربی‌ها می‌گویند که این یک معامله مربوط به ایران و اوکراین بوده اما مساله اوکراین از دو دهه قبل و وقتی که پوتین سر کار آمد، مطرح بوده و از همان وقت گفته که اگر ناتو بخواهد گسترش پیدا کند، واکنش خواهیم داشت. ضمن اینکه روس‌ها اعلام کرده‌اند که مساله اوکراین برای آنها مساله امنیت ملی است و ربطی به برجام ندارد. آنها حاضر شدند که این همه ریسک سیاسی و بین‌المللی را بپذیرند پس این به خاطر برجام و ایران نبوده است. آنها به خاطر منافع ملی خود و حفظ یکپارچگی روسیه که اگر ناتو مهره خود را در اوکراین می‌گذاشت موجب تجزیه فدراسیون روسیه می‌شود، دست به این کار زده‌اند.»

وی در شرح دیگر منافع احتمالی ایران در شرایط فعلی، به مسائل منطقه اشاره کرد و گفت: «یک موضوع دیگر که شاید در این بین به نفع ما باشد این است که کشورهایی که به نوعی در تخاصم با ما هستند مثل بحرین، امارات و عربستان که تکیه بسیاری به نیروهای خارجی دارند در این بحران دیدند که آمریکا و اروپا از اوکراین که به مراتب برایشان مهم‌تر بود، حمایت نظامی موثری انجام دهند و دیدیم که این موضوع مورد نقد رییس‌جمهور اوکراین هم بود. این وضعیت نخبگان و سیاسیون کشورهای منطقه را به فکر فرو می‌برد تا به سمت همگرایی با جمهوری اسلامی بروند و روابطی مثل رابطه ما با عمان، قطر و‌… ایجاد کنند. به نظر من وضعیت اوکراین موجب انعطاف بیشتر برخی کشورهای منطقه مثل عربستان نسبت به ایران خواهد بود.»

وی این نکته را نیز یادآور می‌شود که «ضمن اینکه گرفتاری که در پی این وضعیت برای مذاکره‌کنندگان مقابل ما در وین ایجاد شده، ممکن است که به نفع ما تمام شود.»