چرا موفقیت دولت چهاردهم موفقیت همه است؟

 بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار نمایندگان مجلس دوازدهم و توصیه های ایشان به مسئولان قوا و نهادهای کشور اگر چه از زوایای مختلفی قابل ارزیابی است اما از این جهت واجد اهمیت مضاعف است که همزمان شده است با آغاز به کار مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم. دولت و مجلسی که قرار است در یک مقطع ۴ ساله با همدیگر کار کنند و قاعدتا توصیه ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری در همین ابتدای راه می تواند چشم انداز نسبتا روشنی از مسیر آینده یا حداقل کیفیت مواجهه دو قوه مهم کشور را ترسیم کند.

در میان بخش های مختلف بیانات مقام معظم رهبری آنچه بیشتر به چشم آمد و از سوی تحلیل گران و کارشناسان سیاسی و در رسانه ها برجسته شد، توصیه صریح ایشان مبنی بر لزوم تعامل و همکاری مجلس با دولت جدید بود که بسیاری این بخش را به حمایت ایشان از مسعود پزشکیان و دولت چهاردهم تعبیر کردند. البته که حمایت مقام معظم رهبری از دولت ها یک سنت جا افتاده در طول بیش از ۳۰ سال گذشته است ولو اینکه هر جا لازم بوده تذکراتی را نیز به مسئولان قوه مجریه داده اند. مضاف بر اینکه بیانات و توصیه های ایشان در جلسه روز یکشنبه، ذیل یک دغدغه کلی  و همیشگی مقام معظم رهبری یعنی ضرورت همکاری قوا گنجانده می شود.

با این حال بسیاری جهت گیری و روح کلی این سخنان را حمایت از دولت چهاردهم و رئیس جمهور جدید ایران ارزیابی کردند؛ چنانکه رئیس جمهوری منتخب هم  در واکنش به انتشار بخش هایی از این بیانات در صفحه مقام معظم رهبری در شبکه ایکس، بلافاصله در همان شبکه اجتماعی ایکس حمایت رهبر فرزانه انقلاب از دولت را در کنار اعتماد مردم بزرگ ترین سرمایه برای رسیدن به موفقیت های پیش رو دانست.

رهبر معظم انقلاب در بخشی از بیانات خود تاکید کردند:« همه کمک کنند که رئیس‌جمهور منتخب بتواند وظایفی را که در قبال کشور دارد، انجام بدهد. اگر ما توانستیم جوری رفتار کنیم که رئیس‌جمهور موفّق بشود، این موفقیت همه‌ی ما است؛ اگر او در اداره‌ی کشور، در پیشبرد اقتصاد کشور، در مسائل بین‌المللی کشور، در مسائل فرهنگی کشور به موفقیت دست پیدا کند، همه‌ی ما به موفقیت دست [پیدا] کرده‌ایم؛ پیروزی او پیروزی همه‌ی ما است؛ این را باید واقعاً از بن دندان باور کنیم.»

ایشان البته ضمن توصیه به مجلس برای رأی  فوری و فوتی به کابینه رئیس جمهوری، توصیه ها و چارچوب هایی برای انتخاب اعضای کابینه و ویژگی های وزرا هم به رئیس جمهور منتخب داشتند از جمله اینکه وزرا  امین، صادق، متدین ، معتقد به جمهوری اسلامی و نظام اسلامی، مشهور به پاکدستی و صداقت، و دارای نگاه ملی و کارآمد، و نگرش مثبت و امیدوارانه به آینده باشند.

فارغ از سنت مألوف مقام معظم رهبری در حمایت از دولتها، اما آنچه از سوی رسانه ها و تحلیل گران سیاسی حمایت مقام معظم رهبری از پزشکیان و دولت اینده تعبیر شده را می توان از دو منظر ارزیابی کرد.

یکم) تعامل و همدلی، رمز عبور از چالش ها

به نظر می رسد میان آنچه مسعود پزشکیان در طول ایام تبلیغات انتخابات و حتی بعد از اعلام نتیجه انتخابات بر آن به عنوان یکی از مسایل مهم کشور تاکید داشته با آنچه دغدغه مقام معظم رهبری انقلاب در مورد همکاری قوا خوانده شد، نوعی همپوشانی و هماهنگی آشکار و عمیق وجود دارد.

رئیس جمهور منتخب بارها تاکید داشته که ریشه بسیاری از مشکلات داخلی و مختومه نشدن برخی پرونده های مهم در حوزه سیاست خارجی، عدم همکاری ملی بر سر مسایل کلان کشور است. او تا آنجا پیش رفت که حتی حل مسایل و موارد اختلافی در سیاست خارجی را هم به ضرورت اجماع سازی در داخل گره زد. بنابر این بیراه نیست که محور اساسی برنامه های رئیس جمهور منتخب در حوزه سیاست داخلی و خارجی را اتخاذ رویکرد تعاملی دانست.

پزشکیان ۲۴ تیرماه در دیدار با نمایندگان ادوار مجلس با تاکید بر اینکه مشکل ما قبل از آنکه دشمنی دشمنانی مثل آمریکا باشد، مربوط به عملکرد خودمان است، گفت: « امروز رقابت‌های انتخاباتی به پایان رسیده و زمان همدلی و وفاق ملی برای حل مشکلات و پیشرفت کشور است. اگر همه با هم همدل شویم و دست در دست یکدیگر، توانمندی‌ها و ظرفیت‌های موجود در کشور را به صحنه بیاوریم، قطعا در مسیر تحقق اهداف ترسیم شده موفق خواهیم شد.»

بنابر این به نظر می رسد رئیس جمهور منتخب ضمن اینکه برنامه اصلی خود را حرکت در مسیر اجرای سیاست های کلی ابلاغی رهبر معظم انقلاب و اسناد بالادستی نظام خوانده، اهتمامی جدی برای اجماع سازی و همکاری ملی برای عبور از مشکلات هم دارد و البته این اهتمام را می توان ذیل همان دغدغه ها یا توصیه های کلی رهبری  یعنی همکاری قوا ارزیابی کرد.

دوم) موفقیت دولت، موفقیت همه

از منظر دیگر حمایت مقام معظم رهبری از دولت چهاردهم را می توان به واقعیت های حاکم بر جامعه و نظام پیوند داد. مقام معظم رهبری از مجلس و به تبع آن از همه نهادهای کشور خواستند که به موفقیت دولت جدید کمک کنند چرا که موفقیت این دولت موفقیت همه است.

رئیس جمهوری از زمان شروع به کار، رئیس جمهور همه ایرانیان است و قاعدتا تبعات ناکامی یا موفقیت این دولت شامل همه اعم از توده مردم و نیز اجزای مختلف سیستم سیاسی خواهد بود. جامعه ایران در ۷- ۸ سال گذشته زیر تحریم های مختلف خارجی و برخی سوء مدیریت ها، لطمه خورده است. ادامه این روند و عدم طراحی ابتکار عمل های عقلانی و کارشناسانه قاعدتا آسیب پذیری جامعه را بیشتر خواهد کرد و به تدریج دامنه تاثیرات سوء این آسیب های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی چه بسا به حوزه های امنیتی هم سرایت کرده و شکاف ایجاد شده میان مردم و حاکمیت را عمیق تر خواهد کرد.

عدم شرکت ۶۰ درصد مردم در مرحله اول انتخابات ریاست جمهوری گواه روشنی بود بر این ادعا. این ضرب المثل مشهور که « ماهی را هر وقت از آب بگیرید تازه است» شاید در حوزه حکومت داری چندان مصداق نداشته باشد. اینجا هر چه در اتخاذ تصمیم های درست تاخیر افتد و نارضایتی ها عمومی تر شود، اصلاح و جبران اگر غیر ممکن نشود حتما هزینه هایش دو چندان خواهد شد.

بنابر این جمهوری اسلامی و مردم ایران امروز حتما به دولتی نیاز دارند که هم شناختی از وضعیت موجود داشته باشد و هم انگیزه و تلاش کافی برای جبران و اصلاح. زمانه زمانه مماشات و بی تفاوتی و سرگرم شدن به دعواها و جنجال های داخلی هزینه زا و فرصت سوز نیست. « کارآمدی» گویا نیاز مبرم امروز حاکمیت اعم از دولت و سایر نهادها است.  طبیعی است که رهبر معظم انقلاب در صدر نظام بیش  و پیش از همه به ضرورت کارآمد سازی بیشتر دولت و حاکمیت اهتمام داشته باشند و اساسا تمرکز ایشان بر تبیین ملاک های اعضای کابینه، حاکی از دغدغه عمیق ایشان برای کارآمدسازی دولت است. به این اعتبار است که ایشان، عبارت بسیار مهم «موفقیت دولت موفقیت همه است» را بر زبان می آورند.   

آنچه امیدواری به موفقیت دولت در این چارچوب را بیشتر می کند، همپوشانی و هماهنگی چارچوب گفتاری و مواضع رئیس جمهور منتخب با دغدغه های کلان مقام معظم رهبری است. چنانکه اشاره شد این همپوشانی در تاکید بر عبور از اختلافات داخلی و اجماع سازی تبلور دارد. به علاوه، در شاخص ها و ملاک های ارائه شده برای انتخاب وزرا و همکاران دولت از سوی پزشکیان در قالب مکانیسم شورای راهبری انتخاب وزرا نیز اشتراکات و هماهنگی های معناداری با معیارهای تبیین شده از سوی مقام معظم رهبری به چشم می آید. در این چارچوب شاخصه هایی همچون پاکدستی، داشتن نگاه ملی، کارآمدی و باور به کار کارشناسی  و اعتقاد به جمهوری اسلامی و شجاعت و دوری از گرایشات قومی و منطقه ای برجسته است. انتخاب همکاران دولت می تواند با التفات بیشتر به نظرات و ملاک های مورد اشاره مقام معظم رهبری کامل تر و آرآمدتر شود.

در نهایت باید اضافه کرد که سخنان صریح رهبر فرزانه انقلاب مصداق روشنی است از پایان یافتن دوران رقابت و شروع دوره جدید کاری در قوه مجریه. دوره ای که اقتضائات میدانی و عینی، توجه به همکاری های ملی را ضروری تر از هر زمان دیگری کرده است. از قضا مسعود پزشکیان هم پیش از این تاکید کرده بود که دوران رقابت تمام شده و حالا دوره وفاق و همکاری برای حل مشکلات و پیشرفت کشور است. امید آن که هم مجلس توصیه های رهبر فرزانه انقلاب را در عمل آویزه گوش کند و هم مسعود پزشکیان آنگونه که خود تاکید کرده، حمایت رهبری و اعتماد مردم را سرمایه اجماع سازی برای بهبود و پیشرفت کشور قرار دهد.