«نامه نیوز» گزارش می‌دهد
قطعنامه علیه ایران؛ برجام در لبه پرتگاه سناریوهای متضاد
پس از ارائه قطعنامه ضدایرانی به شورای حکام، تهران و واشنگتن بار دیگر در مسقط بر سر میز مذاکرات غیرمستقیم می‌نشینند؛ چشم‌ها به واکنش ایران و احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه دوخته شده است.
گروه سیاست - آمریکا و اروپا قعطنامه ضد ایرانی خود را به شورای حکام ارائه کرده‌اند و این نهاد بین‌المللی درحالی برای بررسی این قطعنامه ضد ایرانی آماده می‌شود که قرار است دور جدید مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، با میانجی‌گری عمان، روز یکشنبه، ۲۵ خرداد در مسقط برگزار شود. بگذریم از اینکه برخی منابع آمریکایی زمان آغاز دور بعدی را پنجشنبه این هفته اعلام کرده‌اند و همین اختلاف در زمان حاکی از وجود اختلافات، شکاف‌ها و ناهماهنگی‌های جدی است.
مواضع متضاد در آستانه گفتگوها
پنجشنبه یا یکشنبه؛ این مذاکرات درحالی از سر گرفته می‌شود که ایران بارها بر حفظ حق غنی‌سازی در خاک خود تأکید کرده و پیشنهادهای آمریکا را فاقد توازن و غیرقابل قبول دانسته است. رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس، گزارش اخیر آژانس را فاقد پایه حقوقی دانسته و قطعنامه پیشنهادی غرب را دارای انگیزه‌های سیاسی توصیف کرده است.
در مقابل، دولت آمریکا و سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای حکام ارائه کرده‌اند که در آن، ایران به «عدم پایبندی به تعهداتش» متهم شده است. بر اساس این پیش‌نویس، از تهران خواسته شده تا به سرعت نقض تعهدات خود را جبران کرده و همکاری کامل با آژانس را از سر بگیرد.
حرف حساب آژانس چیست؟
یکی از مسائل چالش ساز در آستانه دور تازه گفت‌وگوها مواضع رافائل گروسی و گزارش اخیر آژانس است که ضمن ابراز «تأسف عمیق» نسبت به عدم همکاری تهران، ایران را متهم به پاسخ ندادن به سوالات فنی، پاک‌سازی سایت‌های اعلام‌نشده و پنهان‌کاری درباره مواد هسته‌ای کشف‌شده در گذشته کرده است.
به باور تحلیلگران این گزارش می‌تواند زمینه‌ساز افزایش فشارهای بین‌المللی و حتی فعال شدن مکانیسم ماشه باشد.
سناریوهای پیش رو
در این شرایط سوال جدی این است که مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا به کدام سو خواهد رفت. طبق پیش‌بینی کارشناسان این مذاکرات با چند سناریو احتمالی مواجه است.
1. توافق حداقلی سیاسی: توافق حداقلی سیاسی محتمل‌ترین گزینه است. در این سناریو ایران و آمریکا به توافقی موقت برای کاهش تنش‌ها دست خواهند یافت اما خبری از لغو کامل تحریم‌ها نیست و نظارت‌های محدود آژانس هم ادامه خواهد یافت.
2. شکست مذاکرات و تشدید بحران: سناریو بدبینانه که رویکرد آژانس و اروپایی‌ها آن را تقویت می‌کند تصویب قطعنامه در شورای حکام، فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت است. وضعیتی که قطعا با پاسخ تند و قاطع ایران از جمله خروج احتمالی از NPT همراه خواهد شد.
3. توافق کامل و پایدار: در شرایط کنونی کمترین احتمال با پذیرش مدل کنسرسیوم منطقه‌ای برای تأمین سوخت و بازگشت ایران به برخی تعهدات در برابر لغو تدریجی تحریم‌ها است. این اما مطلوب‌ترین گزینه است و طرفین برای دستیابی به آن تلاش می‌کنند..
4. خروج از مسیر دیپلماتیک: بدترین گزینه اما این است که در صورت عدم ثمربخشی مذاکرات، طرفین اقدامات تحریک کننده‌ای انجام دهند و در نهایت احتمال تقابل نظامی با اسرائیل یا آمریکا در منطقه افزایش یابد.
جمع‌بندی
آینده مذاکرات در گرو تصمیمات حساس هفته آینده است. قطعنامه ضدایرانی، هشدارهای تهران، و نقش‌آفرینی عمان همگی نشان می‌دهند که مسیر دیپلماسی به نقطه‌ای حساس رسیده است. آیا تهران و واشنگتن به تفاهمی برای نجات برجام دست خواهند یافت یا جهان باید خود را برای مرحله‌ای پرتنش‌تر در پرونده هسته‌ای ایران آماده کند؟
دیدگاه تان را بنویسید