خروج از NPT فقط یک شعار است

گروه سیاست نامه‌نیوز: وضعیت در حوزه سیاست خارجی بسیار مبهم است. از یک سو مکانیزم ماشه در حال اجرایی شدن و به تبع آن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل در حال بازگشت است و از سوی دیگر همچنان نگرانی در خصوص وقوع جنگی دوباره وجود دارد.

ابوالقاسم دلفی، تحلیلگر حوزه سیاست خارجی، در تحلیل شرایط کنونی به «نامه‌نیوز» گفت: «نشست اخیر سازمان شانگهای با دوره‌های پیشین تفاوت‌هایی داشت زیرا در چین برگزار شد و این کشور به دلیل شرایط خاصی که با ایالات متحده دارد، تلاش کرد با جلب همراهی کشورهای مختلف، الگویی تازه از نظم جهانی ارائه دهد. چین علاوه بر اعضای اصلی شانگهای، شماری دیگر از کشورها را نیز دعوت کرد. همچنین برگزاری رزمایش نظامی این کشور را می‌توان پیامی آشکار از سوی پکن به آمریکا برای نمایش قدرتش دانست. اما باید میان نگاه چین به این نشست و انتظارات ایران تفاوت قائل شد؛ این دو لزوما همسو و هم‌جهت نیستند. انتظار ایران پس از جنگ ۱۲ روزه که خسارات و تلفات زیادی بر کشور تحمیل کرد و فرماندهان نظامی و دانشمندان هسته‌ای ترور شدند، آن بود که ضعف‌ها برطرف شود. بر همین اساس در سیاست خارجی، نگاه به شرق تقویت شد و به موازات مسیر گفت‌وگو با غرب بسته فرض شد».

او ادامه داد: «واقعیت این است که اروپایی‌ها تلاش می‌کنند ایران را تحت فشار قرار دهند تا به راه‌حل‌های آنان تن دهد و از ابزار اسنپ‌بک یا همان مکانیزم ماشه نیز برای تحمیل خواسته‌هایشان بهره می‌برند. مذاکرات با آمریکا نیز نتیجه ملموسی نداشت و نتوانست شرایط شکننده را تغییر دهد. در این میان، اسرائیل نیز با ادامه مذاکرات ایران و آمریکا مخالفت بود و با حمله به ایران، عملا مسیر گفت‌وگوها را تغییر داد. متأسفانه ایران هم مذاکرات را قطع کرد؛ در حالی که ادامه گفت‌وگو با آمریکا شاید می‌توانست نتایج را طور دیگری رقم بزند».

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی همچنین بیان کرد: «اکنون ایران و آمریکا هر دو ملاحظاتی دارند که مانع از آغاز مذاکرات جدید شده است. از سوی دیگر، اروپایی‌ها برای جلوگیری از فعال‌شدن اسفند بک سه شرط تعیین کرده‌اند. در صورت نادیده‌گرفتن این شروط، اسنپ‌بک فعال خواهد شد و تحریم‌های هسته‌ای بازخواهد گشت؛ در نتیجه ایران بار دیگر ذیل بند هفت منشور ملل متحد قرار خواهد گرفت. برخلاف اظهارات برخی مسئولان داخلی که می‌گویند فعال‌شدن مکانیزم ماشه تأثیری نخواهد داشت، در واقع این امر می‌تواند فاجعه‌بار باشد. گزینه‌هایی مانند خروج از NPT یا بستن تنگه هرمز نیز بیش از آنکه عملی باشد، جنبه شعاری دارد و تنها هزینه‌های سنگین بر کشور تحمیل می‌کند. حتی خروج از NPT نیز تعهدات دوجانبه ایران با کشورها را از میان نخواهد برد. چنین شعارهایی بیشتر ناشی از تندروی و ناآگاهی است».

دلفی در پایان گفت: «اگر ایران تا اواخر سپتامبر و اوایل اکتبر نتواند درباره شروط سه‌گانه اروپا تصمیم‌گیری کند و به توافق برسد، شرایط بسیار سختی در انتظار خواهد بود. در این وضعیت یا باید همین شرایط را پذیرفت یا با تقویت روابط استراتژیک با روسیه و چین به سمت نگاه به شرق حرکت کرد؛ هرچند تجربه نشان داده است که این کشورها نیز در بزنگاه‌ها حمایتی واقعی از ایران نمی‌کنند و پیش از هر چیز به فکر منافع خود هستند و به هیچ وجه نباید دل به حمایت روسیه و چین بست. در نهایت، آنچه از نشست شانگهای و تحرکات چین و روسیه انتظار می‌رود، چندان واقعی نیست؛ این کشورها اگر توان حل مشکلی را داشتند، ابتدا مسائل خود را با آمریکا حل می‌کردند. بنابراین ایران باید در ماه آینده درباره شروط اروپا تصمیمی جدی بگیرد، وگرنه چشم‌انداز روشنی در پیش نخواهد بود و حتی قطعنامه‌های حمایتی روسیه نیز کمکی به تهران نخواهد کرد».