نگاه تحلیلگر/ گفت‌وگوی «نامه‌نیوز» با کیومرث یزدان‌پناه
چرایی عدم حضور ایران، حماس و اسرائیل در نشست شرم‌الشیخ
یک تحلیلگر مسائل سیاست خارجی گفت:توافق مربوط به غزه، در صورت نهایی و امضا شدن، می‌تواند تأثیری عمیق بر آینده غرب آسیا و حتی معادلات جهانی بر جای بگذارد.
گروه سیاست نامه‌نیوز: نشست شرم‌الشیخ در شرایطی برگزار می‌شود که ایران، حماس و اسرائیل در آن حضور ندارند و این وضعیت باعث شده است که این پرسش به وجود آید که آیا واقعا نتیجه این نشست می‌تواند باعث پایان دیگری در غزه شود؟
کیومرث یزدان‌پناه، استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر مسائل سیاست خارجی، درباره این موضوع به «نامه‌نیوز» گفت: «واقعیت این است که هیچ صلحی در جهان پایدار نیست. هر توافق صلح، وابسته به نوع قرارداد و شرایطی است که طرفین درگیری تعیین می‌کنند و معمولا منازعات با حضور میانجی‌ها حل‌و‌فصل می‌شود. در تاریخ معاصر نیز نمونه‌های فراوانی از این روند را دیده‌ایم. این مسئله درباره جنگ دو ساله اسرائیل با گروه‌های مقاومت نیز صدق می‌کند؛ بنابراین نمی‌توان گفت که لزوما نتیجه نشست شرم‌الشیخ صلح پایدار است. موضوع دوم، مسئله امضای رسمی توافق است. حماس در فرآیند صلح نقشی ندارد و در آینده سیاسی فلسطین نیز جایگاهی برای آن در نظر گرفته نشده است. در ماه‌های اخیر نشست‌های متعددی میان بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار شده است اما در نهایت، هر بار یک اتفاق یا تحریک کوچک موجب از سرگیری درگیری‌های خونین شده است. قدرت‌های اروپایی، ایالات متحده و حتی برخی کشورهای عربی، نقشی برای حماس قائل نیستند. اسرائیل نیز ترجیح داده است در نشست شرم‌الشیخ حضور نداشته باشد زیرا در این خصوص همه‌چیز را به آمریکا سپرده است».
او ادامه داد: «ایران نیز با وجود دعوت رسمی، احتمالا به دلیل نداشتن نقش تعیین‌کننده در این آتش‌بس، تصمیم گرفت که در نشست اخیر حضور نداشته باشد. از سوی دیگر، با توجه به اینکه ایران یکی از حامیان اصلی گروه‌های مقاومت محسوب می‌شود، حضور نمایندگانش می‌توانست به موضع‌گیری‌های غیرمنتظره‌ای منجر شود که روند مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار دهد. در مقابل، احتمال داده می‌شود که گروه‌های فلسطینیِ متمایل به سازش، مانند تشکیلات خودگردان، در این چارچوب نقشی مشخص یافته باشند».
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: «اهمیت این مسئله از جنبه ژئوپلیتیکی بسیار زیاد است. توافق مربوط به غزه، در صورت نهایی و امضا شدن، می‌تواند تأثیری عمیق بر آینده غرب آسیا و حتی معادلات جهانی بر جای بگذارد. لازم است برای بازیگران تأثیرگذار در تغییر شرایط منطقه، نقش مشخص و تعریف‌شده‌ای در نظر گرفته شود».
یزدان‌پناه در پایان گفت: «فرآیندهای در حال شکل‌گیری، نشان می‌دهد که شاید غزه به سمت تغییرات بنیادینی پیش رود؛ به‌گونه‌ای که بازسازی گسترده و تحول در ساختار آن آغاز شود، مشابه آنچه در کشورهایی مانند سنگاپور رخ داده است. در این مدت بخش بزرگی از غزه ویران شده است و بازسازی آن با دشواری فراوان همراه خواهد بود. این در حالی است که یکی از بندهای دوازده‌گانه توافق، به موضوع بازسازی غزه اختصاص دارد. بر اساس این بند، قرار است با استقرار یک نیرو شاید یک نیروی نظامی آمریکا در غزه، کشورهای عربی سرمایه‌گذاری ۵۲ میلیارد دلاری در آن منطقه، داشته باشند و غزه بازسازی شود. حماس تلاش می‌کند با اقداماتی بتواند امتیازهایی به دست آورد، اما به نظر می‌رسد شرایط موجود برای تحقق این وضعیت مساعد نیست».
دیدگاه تان را بنویسید