نگاه تحلیلگر/ گفتوگوی «نامهنیوز» با محمدرضا یزدیزاده
اقتصاد کشور رها شده است/ دست سیاسیها در کار است
یک کارشناس اقتصادی گفت: من معتقدم اقتصاد هماکنون در شرایطی بسیار خطیر قرار دارد و باور دارم با ادامه این روند، خیلی زودتر از پایان سال قیمت دلار به ۲۰۰ هزار تومان خواهد رسید.
گروه اقتصاد نامهنیوز: وضعیت بازار ارز ملتهب است و نرخ دلار و دیگر ارزهای خارجی به طرزی نامتعارف بالا رفته است. چنین شرایطی بسیاری را نگران کرده است که آینده اقتصاد کشور چه خواهد شد؟
محمدرضا یزدیزاده، کارشناس اقتصادی، درباره این موضوع به «نامهنیوز» گفت: «واقعیت این است که در دوره وزارت آقای همتی اشتباه بزرگی رخ داد؛ آنکه سازوکار جدیدی برای نرخ مبادله ایجاد کردند و تعیین نرخ را به صادرکنندگان واگذار کردند. این کار در عمل به اقتصاد کشور لطمهای جدی وارد کرد زیرا تنها به تعداد محدودی از صادرکنندگان گفته شد که خودشان نرخ سود را تعیین کنند. چنین تصمیمی آشکارا در تضاد با منافع ملی بود و قدرت تعیین نرخ را به گروهی خاص واگذار کرد. زمانی که فاصله بازار آزاد را افزایش میدهید، در مرحله بعد فشار ایجاد میشود و سپس با مهندسی مصنوعی، تالار دوم شکل میگیرد؛ بهگونهای که یک نرخ مثلا ۱۰۰ تومان و نرخ دیگر ۱۳۰ تومان تعیین میشود. این وضعیت اساسا بازار ارز نیست. ارز وسیله مبادلات خارجی است و کالایی است که تقاضای آن از محل واردات شکل میگیرد اما حالا بازاری ایجاد شده که ربطی به واردات ندارد. آیا واردات کشور جهش کرده است؟ خیر. بنابراین این شرایط ارتباطی با ارز ندارد. ارز را بهعنوان دارایی بینام تعریف کردهاند؛ یعنی موتوری برای افزایش قیمت. وقتی بیتکوین به ۹۲ هزار تومان میرسد، اگر صبح اعلام شود که سیستمهای نظارتی دولتها کنترلی ندارند، قیمت آن میتواند تا یک میلیون هم بالا برود. شما به ارز و طلا نیز امتیاز دارایی بینام دادهاید و در نتیجه، تقاضاهای غیرعادی و فزایندهای ایجاد کردهاید».
او ادامه داد: «در معاملات قاچاق هیچگاه از ریال استفاده نمیشود، زیرا ریال تحت نظارت است. برای رشوه دادن، فرار مالیاتی یا حتی تأمین مالی فعالیتهای تروریستی، نیاز به دارایی بینام وجود دارد. این شرایط یعنی عرضه محدود و تقاضای نامحدود. چنین بازاری وضعیت حساسی ایجاد میکند و نتیجه آن فساد در اقتصاد است. سیاست مالی و مدیریت اقتصادی بر این اصل استوار است که در اقتصاد تنها یک ابزار وجود دارد و آن پولی است که تحت کنترل دولت است؛ زیرا فقط در این صورت میتوان اقتصاد را کنترل کرد. وقتی دارایی بینام به رسمیت شناخته میشود، به آن امتیاز داده میشود و حتی از مالیات معاف میشود، در واقع پذیرفتهایم که اقتصاد نباید وجود داشته باشد و مسیر نابودی را انتخاب کردهایم».
این کارشناس اقتصادی همچنین بیان کرد: «سیاست و اقتصاد در کشور ما سالهاست از هم جدا نیستند و واقعیت این است که برخی سیاسیون، اقتصاد را تعیین میکنند و همهچیز در دست آنهاست. وقتی اعلام میکنند که قیمت مواد اولیه باید در بورس کالا عرضه شود، برای کالاهایی که محدودیت دارند مزایده برگزار میکنند. عرضهکنندگان قدرت تعیین قیمت ندارند. اما در بازار عادی، مثلا برای خرید لوازم برقی، به بازاری مانند لالهزار میروید و در یک فضای رقابتی خرید میکنید. بورس کالا چنین نیست؛ چند شرکت محدود وجود دارند که کالا را با قیمت جهانی عرضه میکنند و ما ناچاریم حتی ۳۰ درصد بالاتر از قیمت جهانی بپردازیم. با این وضعیت چگونه انتظار دارید تولید ادامه پیدا کند؟»
یزدیزاده در پایان گفت: «من معتقدم اقتصاد هماکنون در شرایطی بسیار خطیر قرار دارد و باور دارم با ادامه این روند، خیلی زودتر از پایان سال قیمت دلار به ۲۰۰ هزار تومان خواهد رسید. اقتصاد ما رها شده است و کارآمد نیست».
دیدگاه تان را بنویسید