راهنمای جامع حمل و نقل جاده‌ای و شرایط کاری رانندگان حرفه‌ای

حمل‌ و نقل زمینی و جاده‌ای یکی از پرکاربردترین شیوه‌های انتقال کالا در سطح ملی و بین‌المللی به شمار می‌رود. این روش به دلیل قابلیت دسترسی بالا، انعطاف‌پذیری مناسب و امکان جابجایی انواع مختلف بار و محموله‌، به‌ویژه در مسیرهای کوتاه و متوسط، مورد توجه قرار دارد. در این شیوه حمل ‌و نقل، از وسایلی مانند کامیون، تریلر و وانت برای انتقال بار استفاده می‌شود که در مقایسه با روش‌های دیگر نظیر حمل‌ و نقل هوایی یا دریایی، از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است. در مطلب پیش‌رو به‌طور کامل در مورد این روش حمل و الزامات و قوانین انجام آن می‌پردازیم. 

فرآیند حمل و نقل جاده ای شامل چه مراحلی است؟

فرآیند حمل و نقل جاده ای و باربری در مسیر زمینی شامل مراحل مختلفی است که هرکدام به جهت تضمین انتقال ایمن و سریع کالا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. دقت و مدیریت صحیح هرکدام از مراحل، نقشی کلیدی در موفقیت حمل‌ و نقل دارد. مراحل اصلی در فرآیند حمل بار و کالا در مسیر جاده‌ای عبارتند از:

• برنامه‌ریزی مسیر و رزرو وسیله نقلیه: در این مرحله، وسیله نقلیه‌ای متناسب با نوع و حجم بار انتخاب شده و مسیر حرکت تعیین می‌شود. برنامه‌ریزی دقیق و زمان‌بندی مناسب می‌تواند از بروز تأخیر و هزینه‌های ناخواسته جلوگیری کند.
• آماده‌سازی و بسته‌بندی کالا: پیش از ارسال، کالاها باید به‌گونه‌ای بسته‌بندی شوند که در طول مسیر دچار آسیب نشوند. بسته‌بندی اصولی نه‌تنها از سلامت بار محافظت می‌کند، بلکه فرآیند بارگیری و تخلیه را نیز تسهیل می‌نماید.
• بارگیری در مبدا و تخلیه در مقصد: این مرحله شامل انتقال فیزیکی کالا به داخل وسیله نقلیه در مبدأ و تخلیه آن در محل نهایی است. انجام صحیح این عملیات نقش مهمی در جلوگیری از آسیب‌های احتمالی و حفظ کیفیت بار دارد.
• جابه‌جایی زمینی یا حمل در مسیر جاده‌ای: در این بخش، کالا با استفاده از وسایل نقلیه‌ای مانند تریلر یا کامیون در جاده‌ها منتقل می‌شود. انتخاب مسیر مناسب، مدیریت زمان حرکت و نظارت مستمر بر شرایط حمل، تضمین‌کننده تحویل دقیق و به‌موقع بار خواهد بود. 

الزامات رانندگان برای حمل و نقل در مسیر جاده‌ای

پیش از صحبت در مورد مزایا و معایب شغل رانندگی، به‌ویژه رانندگان حمل بار در مسیر جاده‌ای، باید از الزامات و قوانین این فرآیند مطلع باشید که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تایید وضعیت فنی خودروها و ناوگان حمل‌ و نقل و دریافت کد رهگیری توسط رانندگان اشاره کرد. مواردی که دریافت و در اختیار داشتن آن‌ها برای حمل و نقل جاده ای الزامی است، عبارتند از:

• کارت هوشمند

کارت هوشمند رانندگی، مجوزی الکترونیکی است که از سوی سازمان راهداری برای رانندگان فعال در حمل‌ونقل بین‌شهری بار و مسافر صادر می‌شود و از سال ۱۳۸۹ جایگزین دفترچه کار سنتی شده است. از طریق استعلام کارت هوشمند راننده و اطلاعات ذخیره‌شده در آن، امکان شناسایی دقیق رانندگان، جلوگیری از صدور کارت‌های جعلی، تسهیل صدور بارنامه، ثبت تخلفات، نوبت‌دهی در پایانه‌ها و ایجاد گردش کار آنلاین را فراهم می‌کند. به‌کارگیری این سیستم هوشمند، علاوه بر افزایش شفافیت و امنیت، موجب تسریع در فرآیندهای اداری و بهبود مدیریت ناوگان حمل‌ونقل در مسیر جاده‌ای کشور شده است.

• گواهینامه پایه یک

رانندگانی که قصد حمل بار در مسیر جاده‌ای را دارند، باید از گواهینامه پایه یک نیز برخوردار باشند. گواهینامه پایه یکم، اجازه رانندگی با وسایل نقلیه سنگین مانند تریلی، کامیون و کشنده را صادر می‌کند. برای دریافت این گواهینامه، داشتن حداقل سن قانونی، گذراندن دوره‌های تخصصی و موفقیت در آزمون‌های عملی و نظری الزامی است.

همچنین در مواردی که راننده قصد حمل بارهای خاص مانند مواد خطرناک یا محموله‌های فوق‌سنگین را دارد، باید مجوزها و گواهی‌نامه‌های تخصصی‌تری نیز دریافت کند که مستلزم شرکت در دوره‌های آموزشی ویژه است. این اقدامات در راستای افزایش ایمنی، کاهش ریسک‌های جاده‌ای و ارتقای سطح مهارت رانندگان انجام می‌شود.

• کد رهگیری سباف

از  دیگر مواردی که دریافت آن برای متقاضیان حمل بار و مسافری در مسیر جاده‌ای الزامی است، می‌توان به کد رهگیری سباف اشاره کرد. کد رهگیری جایگزین لیست‌های قدیمی و کاغذی مرتبط با بررسی وضعیت فنی خودروهای حمل و نقل است که توسط سامانه سباف (سامانه یکپارچه بازدید فنی وسایل نقلیه) و از سمت سازمان راهداری صادر می‌شود.

کد رهگیری، شناسه‌ای است که پس از ثبت و تایید اطلاعات مربوط به بازدید فنی ناوگان‌های باری و مسافری صادر می‌شود و شرط اصلی برای صدور بارنامه به شمار می‌رود. در صورتی که ناوگان در بازرسی فنی فاقد شرایط ایمنی و سلامت لازم تشخیص داده شود، نه‌تنها کد رهگیری صادر نمی‌گردد، بلکه صدور بارنامه و صورت‌وضعیت نیز منتفی خواهد بود.

دریافت این کد مستلزم تایید وضعیت فنی خودروها است و رانندگان به منظور دریافت این تاییدیه باید مدارک مربوط به سلامت خودروی خود را از طریق ابزارهایی مانند آسان چک و خوداظهاری به مدیران فنی و شرکت‌ها ارائه کنند.

• کارت سلامت

کارت سلامت رانندگان از دیگر مدارکی است که دریافت آن برای رانندگان متقاضی رفت و آمد در مسیر جاده‌ای، به جهت حمل بار الزامی است. صدور این کار در راستای افزایش ایمنی جاده‌ها و حفظ سلامت جسمی و روانی رانندگان وسایل نقلیه سنگین انجام می‌شود. این کارت که از طریق مراکز تخصصی مانند مراکز طب کار صادر می‌شود، تایید می‌کند که راننده از نظر وضعیت بدنی و روانی توانایی لازم برای رانندگی طولانی‌مدت را دارد.

با توجه به اینکه رانندگان به‌طور مداوم در معرض نشستن‌های طولانی، ارتعاشات وسیله نقلیه و کم‌تحرکی هستند، احتمال بروز بیماری‌های قلبی، عضلانی و اسکلتی در آن‌ها افزایش می‌یابد. بنابراین، سخت‌گیری در صدور این کارت نه‌تنها سلامت خود راننده را تضمین می‌کند، بلکه از بروز حوادث رانندگی و تهدید ایمنی سایر کاربران جاده نیز جلوگیری خواهد کرد. 

سخن پایانی

حمل‌ونقل جاده‌ای به عنوان یکی از ارکان اساسی زنجیره تامین و جابه‌جایی کالا، نقشی حیاتی در اقتصاد و زندگی روزمره ایفا می‌کند. انجام صحیح و ایمن این فرآیند مستلزم رعایت الزامات قانونی، برخورداری رانندگان از گواهینامه‌های معتبر، کارت سلامت و کارت هوشمند و همچنین پایبندی به استانداردهای فنی ناوگان و دریافت کد رهگیری سباف است. توجه به این الزامات، نه‌تنها سلامت رانندگان و امنیت جاده‌ها را تضمین می‌کند، بلکه موجب بهبود کیفیت خدمات حمل‌ونقل و کاهش مخاطرات ناشی از سوانح رانندگی خواهد شد.

انتهای رپورتاژ آگهی