چه کسی چهل سال پیش «کرونا» را پیش‌بینی کرد؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :

ویروس کرونا که این روز‌ها به داغ‌ترین سوژه خبری جهان تبدیل شده، بیش از ۴۰ سال پیش موضوع یک رمان علمی- تخیلی بوده است! رمان « چشمان تاریکی » (The Eyes of Darkness) که در سال ۱۹۸۱ توسط «دین کونتز» - نویسنده امریکایی- نوشته شده، درباره یک ویروس مرگبار به نام «ووهان-۴۰۰» است که به عنوان یک سلاح بیولوژیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته شباهت ویروس جدید کرونا با آنچه در این رمان قدیمی درباره آن نوشته شده، تنها به خاستگاه آن که شهر «ووهان» چین است، محدود نمی‌شود.

دین کونتز یکی از نویسندگان پرکار معاصر است که ۱۰۵ رمان را به رشته تحریر درآورده و درمجموع، ۴۵۰ میلیون نسخه از کتاب‌های او در سراسر جهان به فروش رفته است. از میان این تعداد رمان، رمانِ تقریباً فراموش‌شده «چشمان تاریکی» اکنون پس از گذشت حدود ۴۰ سال از زمان انتشار، دوباره به واسطه شیوع ویروس جدید کرونا بر سر زبان‌ها افتاده است. دلیل آن هم روشن است: این رمان با دقتی باورنکردنی شیوع ویروس کرونا از شهر ووهان چین را چهار دهه قبل پیش‌بینی کرده است.

موضوع این رمان درباره مادری است که فرزندش به طرز مرموزی ناپدید شده و پس از مدتی از شهر ووهان چین (منشأ ویروس جدید کرونا) سر در می‌آورد. مادر پسر برای یافتن او به ووهان می‌رود و در آنجا در جریان یک سلاح بیولوژیک (ویروس مصنوعی) جدید و خطرناک به نام «ووهان-۴۰۰» قرار می‌گیرد که در آزمایشگاه ساخته شده و افراد زیادی را مبتلا کرده است. در رمان چشمان تاریکی، هر فردی که ویروس ووهان-۴۰۰ وارد بدن او شود، بیشتر از ۲۴ ساعت زنده نمی‌ماند؛ چراکه بخشی از مغز را که وظیفه کنترل اعمال ارادی بدن از جمله نفس کشیدن را برعهده دارد، نابود می‌کند.

نکته جالب‌تر آنکه بر اساس تصویرِ تأییدنشده‌ای که از یکی از بخش‌های این کتاب در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، دین کونتز در رمان علمی- تخیلی «چشمان تاریکی» از نوع تکامل‌یافته‌تری از ویروس ووهان-۴۰۰ سخن گفته که چندین دهه بعد (حدود سال ۲۰۲۰ میلادی) باعث بیماری وحشتناکی با علائم آنفلوآنزا خواهد شد! طبق این تصویر ادعایی، کونتز در این رمان می‌گوید که این بیماری تنفسی جدید به‌سرعت در سراسر جهان همه‌گیر شده و در برابر تمام درمان‌های شناخته‌شده مقاومت خواهد کرد.

اما در رد نظریه پیشگویی این کتاب باید به این نکته مهم هم اشاره کرد که وقتی این کتاب در سال ۱۹۸۱ چاپ شد، سلاح بیولوژیک خیالی نامش «گورکی-۴۰۰» و ساخت آزمایشگاهی در روسیه بود. تصویری که از کتاب و صفحاتش در شبکه‌های اجتماعی در گردش است متعلق به چاپ سال ۲۰۰۸ این کتاب است. ظاهرا بعد از جنگ سرد، نویسنده برای جذاب‌تر کردن داستان برای مخاطبان امروزی، این تغییرات را اعمال کرده است.

در تصویر دیگری که ادعا می‌شود خبر از شیوع بیماری همه‌گیرِ بدون درمانی می‌دهد که ریه‌ها را مبتلا می‌کند، اساسا در این کتاب نیست.

بلاگ ترکیه‌ای Yalansavar این موضوع را بررسی کرده متوجه شده که این صفحه بخشی از کتاب «End of Days» که طبق نوشته روی جلدش درباره «پیش‌بینی‌ها و پیشگویی‌ها درباره پایان جهان» است. نویسنده آن سیلویا براون است که در سال ۲۰۱۳ درگذشت و مدعی داشتن توانایی‌های ماورایی از جمله پیش‌گویی آینده بود.

نویسنده در کتابش به شیوع بیماری‌ شبیه ذات‌الریه در سال ۲۰۲۰ اشاره کرده است اما جزییات بیشتری درباره آن نگفته است. هرچند، به گفته نویسنده سایت Yalansavar، بعد از شیوع ویروس کرونای سارس در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳، پیش‌بینی شیوع یک بیماری‌ ریوی دیگر چندان نیاز به قدرت‌های ماورایی ندارد. علاوه بر این‌ها کتاب براون پر است از به اصطلاح پیشگویی‌هایی که تحقق نیافتند. او در این کتاب پیش‌بینی‌ کرده بود که در سال ۲۰۱۵، عمل جراحی فقط با لیزر انجام می‌شود و نابینایی با نصب تراشه‌هایی در مغز درمان می‌شود. دو پیش‌بینی‌ تحقق نیافته.

البته با وجود این شباهت‌های خیره‌کننده، میان ووهان-۴۰۰ و ویروس جدید کرونا تفاوت‌هایی نیز وجود دارد؛ از جمله اینکه ووهان-۴۰۰ یک ویروس انسان‌ساز بوده که در آزمایشگاه‌های بیولوژیک ساخته شده، اما ویروس کرونا اینگونه نیست. تفاوت دوم مربوط به میزان مرگبار بودن این دو ویروس است؛ درحالی‌که میزان مرگ و میر بین افراد مبتلا به ووهان-۴۰۰ در رمان «چشمان تاریکی» صد درصد است، تاکنون تنها ۲ درصد از مبتلایان به ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند.

در کتاب «چشمان تاریکی» از سلاح بیولوژیکی به نام «ووهان-۴۰۰» نام برده شده که در آزمایشگاهی در شهر ووهان چین ساخته شده است. ظاهرا برخی از این به ظاهر پیشگویی شگفت‌زده شده‌اند. اما واقعیت این است که

اول، ویروس COVID-19 در آزمایشگاه ساخته نشده است، بلکه نوع تازه‌ای از ویروس کرونا است که در سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۱۲ باعث شیوع بیماری‌های سارس و مرس در چین و خاورمیانه شده بود و تقریبا هیچ شباهتی با ویروس آزمایشگاهی کتاب ندارد. دوم، در داستان اولیه در سال ۱۹۸۱ هیچ اسمی از چین نیست. برعکس ویروس در روسیه ساخته شده و اسم آن گورکی ۴۰۰ است. داستان در بازنویسی‌های سال‌های بعد از جنگ سرد تغییر کرده و چین به جای روسیه و ووهان به جای گورکی نشسته است. دلیل این کار احتمالا جذاب کردن داستان برای خوانندگان جوانی است که درکی از جنگ سرد میان روسیه و ایالات متحده آمریکا ندارند، دلیل دیگر هم احتمالا تجربه شیوع سارس در سال ۲۰۰۲ در چین و سپس سراسر دنیا است. با این وصف تغییر موقعیت مکانی و اسامی داستان برای باورپذیر کردن آن برای مخاطب منطقی به نظر می‌رسد.

سوم، اساسا شیوع یک ویروس فراگیر، یکی از سناریوهای جذاب آخرالزمانی برای رمان‌‌های علمی-تخیلی است. اینکه یک نویسنده چهل سال پیش داستانی به این مضمون نوشته باشد، چندان موضوع عجیبی نیست.

چهارم، آن چیزی که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد دو تصویر از صفحات کتاب را دارد که دومی اصلا متعلق به کتاب چشمان تاریکی نیست، بلکه از یک کتاب دیگر با موضوع پیشگویی‌ آینده است. خیال‌تان راحت بسیاری از پیشگویی‌های نویسنده کتاب محقق نشده‌اند.

با این اوصاف فکت‌نامه ضمن تایید وجود کتابی با عنوان «چشمان تاریکی» که در آن به سلاح بیولوژیک به نام ووهان-۴۰۰ اشاره می‌شود، به خوانندگان اطمینان می‌دهد این کتاب یک رمان علمی تخیلی عامه‌پسند است و مطلقا ربطی به ویروس کرونا COVID-19 ندارد.

در رمان کونتز، «ووهان-۴۰۰» یک سلاح ساخته دست بشر است. حال آنکه تا الان هیچ دلیل موجه علمی در تایید این که ویروس کرونای جدید آزمایشگاهی است وجود ندارد. تا کنون هیچ سازمان، نهاد تخصصی یا دانشمند معتبری این گمانه را درباره COVID-19 مطرح نکرده است. در کتاب، نرخ مرگ و میر ناشی از ویروس «ووهان-۴۰۰» ۱۰۰٪ است. در حالی که در حال حاضر این نرخ درباره ویروس جدید کرونا تقریبا ۲٪ است. «ووهان-۴۰۰» خیالی، در مقایسه با COVID-19 با دوره نهفتگی ۲ تا ۱۴ روز، دوره نهفتگی بسیار کوتاهی (حدودا چهار ساعت) دارد.