پرونده تسهیلات‌دهی سال 93 بسته شد/ اعطای وام‌های کاغذی

به گزارش نامه نیوز، این رقم در حالی در سال گذشته به بخش‌های مختلف اقتصادی پرداخت شده است که مبلغ 291 هزار و 927 میلیارد تومان آن مربوط به 11 ماه نخست بوده که بر این اساس به طور متوسط ماهانه رقم 26 هزار و 538 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است. آمارهای بانک مرکزی بیانگر آن است که در اسفندماه مبلغ تسهیلات پرداختی به بخش‌های مختلف اقتصادی افزایش 49 هزار و 487 میلیارد تومانی را تجربه کرده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد این افزایش تسهیلات پرداختی دو دلیل اصلی دارد. نخستین موضوع دستورالعمل بانک مرکزی به بانک‌ها مبنی بر حمایت از واحد‌های تولیدی در راستای خروج غیر‌تورمی از رکود بوده است. دومین موضوع که عامل اصلی افزایش تسهیلات در اسفندماه سال گذشته بوده تاکتیک بانک‌ها برای جلوگیری از اختلاف آماری در ترازنامه بودجه است. با توجه به این که نسبت تسهیلات غیر‌جاری به تسهیلات جاری رقم بالایی است و باعث اختلاف آماری در تراز سالانه بانک‌ها می‌شود، با این تاکتیک بانک‌ها با استفاده از تمدید زمان بازپرداخت تسهیلات غیر‌جاری و رایزنی با صاحبان تسهیلات از برهم خوردن تناسب در ترازنامه سالانه خود جلوگیری می‌کنند که این موضوع باعث می‌شود آمار تسهیلات پرداختی در اسفندماه افزایش یابد. بانک مرکزی در گزارشی عملکرد تسهیلات پرداختی بانک‌ها در سال 1393 را مورد بررسی قرار داده است که نتایج به دست آمده از این گزارش نشان می‌دهد تسهیلات پرداختی بانک‌ها طی 12 ماه سال 1393 به بخش‌های اقتصادی 341 هزار و 415 میلیارد تومان بوده است که در مقایسه با 12 ماه سال 1392 مبلغ 105 هزار میلیارد تومان معادل 5/ 44 درصد افزایش یافته است. نتایج به دست آمده از گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که از میان 341 هزار و 415 میلیارد تومان تسهیلات پرداختی به بخش‌های مختلف اقتصادی، رقم 25 هزار و 583 میلیارد تومان مربوط به بخش کشاورزی بوده و 5/ 7 درصد از رقم کل تسهیلات را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که در سال 1392 رقم 22 هزار و 234 میلیارد تومان به بخش کشاورزی تسهیلات داده شده بود. همچنین در سال گذشته رقم 106 هزار و 492 میلیارد تومان معادل 2/ 31 درصد از کل تسهیلات، به بخش صنعت و معدن اختصاص یافته است. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد سیستم بانکی در سال 92 رقم 70 هزار و 603 میلیارد تومان به بخش صنعت و معدن تسهیلات داده بود. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در سال گذشته 7/ 12 درصد کل تسهیلات ارائه شده مربوط به بخش بازرگانی بوده است. به طوری که این بخش در سال 93 رقم 43 هزار و 307 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده که 12 هزار و 765 میلیارد تومان بیشتر از تسهیلات دریافتی در سال 92 بوده است؛ اما بیشترین میزان تسهیلات پرداختی در سال 93 مربوط به بخش خدمات بوده است. به طوری که 6/ 36 درصد از کل تسهیلات پرداختی به فعالیت‌های اقتصادی که رقمی معادل 124 هزار و 804 میلیارد تومان بوده است به این بخش اختصاص یافته است. بخش خدمات در سال 1392 رقمی معادل 83 هزار و 819 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده بود. علاوه بر این کمترین میزان تسهیلات پرداختی در سال 1393 مربوط به بخش متفرقه با رقم 777 میلیارد تومان بوده است. این بخش در سال 1392 رقمی معادل 317 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده بود. گزارش بانک مرکزی بیانگر آن است که سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در کلیه بخش‌های اقتصادی طی 12 ماه سال 1393 مبلغ 207 هزار میلیارد تومان معادل 7/ 60 درصد کل تسهیلات پرداختی است. همچنین از 314 هزار و 415 میلیارد تومان تسهیلات پرداختی به بخش‌های مختلف اقتصادی رقمی معادل 36 هزار و 807 میلیارد تومان مربوط به ایجاد فعالیت اقتصادی بوده است که 8/ 10 درصد کل تسهیلات را شامل می‌شود. علاوه بر این کمترین هدف تسهیلات دریافتی از سوی بخش‌های مختلف اقتصادی مربوط به بخش تعمیر می‌شود. بخش‌های مختلف اقتصادی به منظور انجام تعمیرات در سال 1393 مبلغ 7 هزار و 134 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند که معادل 1/ 2 درصد کل تسهیلات دریافتی از نظام بانکی است. افزایش 5/ 86 درصدی تسهیلات در اسفند آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد کل تسهیلات پرداختی در 11 ماه نخست سال 1393 رقمی معادل 291 هزار و 927 میلیارد تومان بوده است و در اسفندماه با افزایش 49 هزار و 484 میلیارد تومانی به رقم 341 هزار و 415 میلیارد تومان رسیده است. بررسی آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد به طور متوسط در 11 ماه نخست سال گذشته در هر ماه رقمی معادل 26 هزار و 538 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است، اما در اسفندماه مبلغ 49 هزار و 484 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده است. این موضوع نشان می‌دهد در اسفندماه تسهیلات پرداختی به بخش‌های مختلف اقتصادی در مقایسه با متوسط تسهیلات ماه‌های گذشته 5/ 86 درصد افزایش یافته است. بررسی آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی بیانگر آن است که در حالی که بخش مسکن و ساختمان در 11 ماه نخست سال گذشته به طور متوسط در هر ماه 3 هزار و 79 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده بود در اسفندماه مبلغ 6 هزار و 638 میلیارد تومان تسهیلات به این بخش از سوی سیستم بانکی پرداخت شده است. این موضوع نشان‌دهنده افزایش 115 درصدی تسهیلات پرداختی به بخش مذکور در اسفندماه است. علاوه بر این بخش کشاورزی که در 11 ماه نخست سال گذشته به طور متوسط ماهانه به‌مبلغ یک هزار و 962 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده بود در اسفندماه مبلغ 4 هزار میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده افزایش 104 درصدی تسهیلات به بخش کشاورزی در اسفندماه سال گذشته است. همچنین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد در 11 ماه نخست سال گذشته به‌طور متوسط در هر ماه به بخش صنعت و معدن مبلغ 8 هزار و 251 میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده بود که این میزان در اسفندماه به 15 هزار و 722 میلیارد تومان رسیده که نشان‌دهنده افزایش 90 درصدی تسهیلات در این بخش است. علاوه‌بر این میزان تسهیلات پرداختی از سوی سیستم بانکی کشور به بخش خدمات در اسفندماه با افزایش 83 درصدی به 17 هزار و 864 میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که تسهیلات پرداختی به بخش خدمات در 11 ماه نخست سال گذشته به طور متوسط ماهانه 9 هزار و 721 میلیارد تومان بوده است. بر اساس آمارهای بانک مرکزی بخش بازرگانی که در 11 ماه نخست سال گذشته به طور متوسط ماهانه مبلغ 3 هزار و 464 میلیارد تومان دریافت کرده بود، در اسفندماه سال گذشته مبلغ 5 هزار و 196 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده است. دو دلیل افزایش تسهیلات در اسفند در حالی که بر اساس آمارهای بانک مرکزی میزان تسهیلات پرداختی به بخش‌های مختلف افزایش 5/ 85 درصدی را تجربه کرده است، این سوال مطرح می‌شود که چه اتفاقی رخ داده است که در ماه پایانی سال پرداخت تسهیلات افزایش یافته است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد افزایش تسهیلات پرداختی در آخرین ماه سال گذشته دو دلیل اصلی دارد؛ نخستین موضوع به دستورالعمل بانک مرکزی به سیستم بانکی در مورد همکاری با دولت برای مقابله با خروج غیر‌تورمی از رکود و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی برمی‌گردد که 20 اسفندماه سال گذشته ابلاغ شده است. بر اساس این دستورالعمل پرداخت تسهیلات به بخش‌های مختلف اقتصادی با دارا بودن شرایط خاص در اولویت نظام بانکی قرار گرفته است. از جمله این شرایط می‌توان به «واحد‌های تولیدی که تسهیلات دریافتی قبلی را در محل موضوع قرارداد تسهیلات اعطایی مصرف کرده‌اند»، «واحد‌های تولیدی که تعدیل نیرو نداشته و یا در صورت تعدیل نیرو، دریافت تسهیلات جدید این امکان را برای آنها فراهم می‌کند که شرایط بازگشت نیروهای تعدیل شده را فراهم کند» و « واحد‌های تولیدی که به دلیل عدم وصول مطالبات خود از دستگاه‌های اجرایی دولتی، شرکت‌های دولتی وابسته به دولت، نتوانسته‌اند تعهدات خود را در قبال شبکه بانکی کشور ایفا کنند» اشاره کرد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد عامل اصلی افزایش تسهیلات در اسفندماه سال گذشته تاکتیک بانک‌ها برای جلوگیری از اختلاف آماری در ترازنامه بودجه خود است و در سال‌های گذشته نیز این موضوع تکرار شده است به طوری که بانک‌ها در اسفندماه ترازنامه سالانه خود را تنظیم می‌کنند و به طور طبیعی نسبت تسهیلات غیر‌جاری(مطالبات معوق، مطالبات مشکوک‌الوصول و مطالبات سوخت‌شده) به تسهیلات جاری بالا است. در این شرایط بانک‌ها با اقدامات و رایزنی با صاحبان این تسهیلات به آنها برای پرداخت مطالبات خود زمان می‌دهند و به این ترتیب تسهیلات غیر‌جاری به تسهیلات جاری تبدیل می‌شود. با این تاکتیک بانک‌ها با استفاده از تسهیلات کاغذی از برهم خوردن تناسب در ترازنامه سالانه خود جلوگیری می‌کنند که این موضوع باعث می‌شود آمار تسهیلات پرداختی در اسفندماه افزایش یابد؛ موضوعی که در نهایت منجر به تزریق منابع مالی به اقتصاد نمی‌شود و تجربه سال‌های گذشته نشان داده رقم تسهیلات پرداختی به بخش‌های مختلف اقتصادی در ماه‌های نخست سال آینده کاهش یافته است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد