چرا ترکیه تبدیل به عامل مهم انتخابات هلند شد؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، انتخابات هلند با پیروزی قاطع جریان راست افراطی به پایان رسید و سیاستمداری بالاترین رای مردم این کشور ثروتمند را به دست آورده که به عنوان دشمن درجه یک ترکیه شناخته می شود!

پیروزی راست افراطی در هلند، نشان داد که علاوه بر اسلام هراسی، ضدیت با ترکیه نیز می تواند برای برخی از سیاستمداران افراطی یک عامل مهم در مسیر پیروزی باشد.

خیرت ویلدرس سیاستمدار جنجالی راست افراطی هلند، رهبری است که رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه او را به عنوان یک مقام «اسلام ستیز» معرفی می کنند. اما واقعیت ماجرا این است که خود ویلدرس ترجیح می دهد بیش از هر چیزی، به عنوان ترکیه ستیز و مخالف پیوستن ترکیه به اروپا شناخته شود.

او که قبلاً بارها به ارزش های اسلامی حمله کرده، پس از پیروزی، اندکی از مواضع پیشین خود فاصله گرفته و اعلام کرد: اسلام مساله ما نیست و به اولویت های دیگری می پردازیم.

ضدیت ویلدرس با ترکیه در حدی است که حاضر شده بنری در دست بگیرد که به زبان ترکی بر روی آن نوشته شده :«دور بمان! این سرزمین مال ماست».

نقطه تلاقی عجیب ترکیه و هلند

به جرات می توان گفت، هیچگاه در تاریخ انتخابات هلند، موضوع ترکیه تا این اندازه برجسته نشده است. چرا که از یک سو یک سیاستمدار راست افراطی مهاجرستیز و ترکیه ستیز برای کسب قدرت به میدان آمد و در سوی دیگر، یک زن مهاجر به عنوان رقیب مطرح شد که اتفاقاً اهل ترکیه است، اما آنکارا به هیچ وجه دوست نداشت او به قدرت برسد!

دیلان یشیل گز از دوران کودکی به هلند رفته اما او اصالتاً دختر یک خانواده کرد علوی اهل درسیم است که پدر چپگرای او به عنوان فعال جنبش چپ کارگری، در دروان کودتای کنعان اورن به هلند گریخته است.

یشیل گز تلاش کرده خود را از طرح مباحث ترکی و کردی دور نگه دارد تا بتواند شرایط خود را با فرهنگ و بستر سیاسی هلند انطباق دهد. اما در هر حال، ترکیه دوست نداشت از یشیل گز قهرمان کردی علوی ساخته شود.

حزب یشیل گز در انتخابات هلند تعداد قابل توجهی از کرسی های خود را از دست داد و به جایگاه سوم رسید. اما بعید نیست به عنوان یک شریک قدرتمند به دولت کوالیسوین ویلدرس  بپیوندد.

بنابراین انتخابات هلند برای ترکیه اهمیت ویژه ای پیدا کرد و حالا باید دید با رشد گفتمان سیاسی ملی گرایی در هلند و چند کشور اروپایی دیگر، آیا ترکیه می تواند باز هم با اروپاییان به توافق و تعامل برسد؟ خط اصلی سیاسی ویلدرس، که حزب آزادی را در سال 2006 تأسیس کرد، مبتنی بر احساسات ضد مهاجرتی و شکستن نفوذ فزاینده مسلمانان در اروپا است.

یکی از دلایل اصلی که ویلدرس، در سال 2004 حزب آزادی و دموکراسی را رها کرده و حزب خود را تأسیس کرد، این بود که حزب سابق وی از عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا حمایت کرد.

پیشرفت ترکیه در مذاکرات اتحادیه اروپا با جمعیت زیاد و هویت مسلمان، در دستور کار بسیاری از سیاستمداران راست افراطی اروپایی از جمله ویلدرس قرار گرفت و حتی در میان موضوعات مورد بحث در انتخابات پارلمان اروپا در سال 2009 قرار گرفت.

ویلدرس در مصاحبه ای که در سال 2009 با شبکه NTV ترکیه انجام داد، آشکارا گفت: «فکر می کنم ترکیه تنها می تواند همسایه خوبی برای اتحادیه اروپا باشد، اما عضویت کامل هرگز محقق نخواهد شد. همسایه خوب بودن و اعضای یک خانواده بودن، یکسان نیستند. به همین دلیل است که می‌خواهم ترکیه همسایه خوب اروپا باشد، اما هرگز تا 200 میلیون سال دیگر نمی‌خواهم به عنوان یک کشور اسلامی به عضویت اتحادیه اروپا درآید و این حق من است که عقیده ام را بگویم.»

از آن تاریخ به بعد، این سیاستمدار راست افراطی هلندی و ضداسلامی به سیاست خود علیه روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا ادامه داد و از سوی دیگر شروع به انتقاد از حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) به ویژه رهبر آن رجب طیب اردوغان کرد.

ویلدرس در سال 2012 با سفر عبدالله گل رئیس جمهور وقت هلند به دعوت ملکه بئاتریکس به مناسبت چهارصدمین سالگرد روابط ترکیه و هلند مخالفت و خاطرنشان کرد که هیچ چیزی برای جشن گرفتن بین دو کشور وجود ندارد. اما در هر حال این سفر سر گرفت ولی وزارت کشور ترکیه با صدور یک بیانیه، اعلام کرد که ویلدرس حق ندارد به ترکیه سفر کند.

ترکیه و تناقض ملی گرایی

پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا، اتفاق مهمی است که می تواند سرنوشت اقتصادی ترکیه را تغییر دهد.

بدون شک، رشد فزاینده ملی گرایی در برخی کشورهای اروپایی، یکی از عوامل مهم بازماندن ترکیه از عضویت در این باشگاه مهم مالی و فرهنگی است و قاعدتاً مقامات دولت ترکیه، مواضع سفت و سختی علیه ملی گرایان راست افراطی اروپایی دارند و آنها را به احیای مجدد فاشیسم و نازیسم متهم می کنند.

اما تناقض جالب اینجاست که در خود ترکیه نیز، گفتمان ملی گرایی و تحرک سیاسی و اجتماعی جریانات راست افراطی و پان ترک در چند سال اخیر چند برابر شده است! آن هم با حمایت حزبی که خود را دموکرات میانه رو و شیدای پیوستن به اروپا نشان می داد.

در چند سال گذشته، اردوغان برای تشکیل کابینه ناچار شده از دولت باغچلی رهبر حزب راست افراطی حرکت ملی گرای م.ه.پ کمک بگیرد و این مساله باعث شده که گفتمان ملی گرایی تند آتشین در ترکیه شانس بیشتری برای ترویج و استیلا داشته باشد.

در عین حال گفتمان ملی گرای تند ضدمهاجران با سردمداری امید اوزداغ رهبر حزب ظفر و مرال آکشنر رهبر حزب خوب، در حال قدرت نمایی هستند.

هلند، ترکیه و اتحادیه اروپا

بدون تردید، اتخاذ تصمیمات مهم و حساسی همچون افزودن عضو جدید به اتحادیه اروپا، یک موضوع جمعی است و کل کشورهای اروپایی و به ویژه پارلمان اتحادیه در این روند نقش مهمی بر عهده دارد. اما در عین حال، مخالفت تک کشورها هم، موضوع بی اهمیتی نیست. شواهد نشان می دهد که حتی سیاستمداران چپ و لیبرال هلند نیز دل خوشی از ترکیه و اردوغان ندارند و با پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا مخالف هستند.

مراد یتکین از مفسرین سیاسی مشهور ترکیه، بر این باور است که پیروزی راست ها در ایتالیا و هلند و احتمال قدرت گرفتن آنان در فرانسه، در کنار بی اعتنایی آلمان به ترکیه، موضوعات سیاسی و اجتماعی بسیار مهمی هستند که دولت اردوغان نمی تواند از کنار آنها به سادگی بگذرد. چرا که در چنین حال و هوایی، نه تنها پیوستن ترکیه به اتحادیه، بلکه حتی بازگشت به مذاکرات روند الحاق، برنامه ای رویایی و دور از دسترس است.

در پایان باید گفت، اظهارات مقامات ترکیه و به ویژه اردوغان در مورد سران اروپایی و به موازات آن، میل زاید الوصف جوانان ترکیه برای مهاجرت به کشورهای اروپایی، شرایطی به وجود آورده که جریانات راست افراطی، نسبت به افزایش جمعیت مهاجرین ترک در این قاره نگران شده اند و سیاست مهاجرستیزی با محوریت حساسیت بالا نسبت به شهروندان ترکیه، مورد استقبال بخشی از جوامع اروپایی قرار می گیرد.