مصر و مشکل تروریسم

سید عبدالامیر نبوی: انفجار دیروز قاهره که مقابل سفارت ایتالیا صورت گرفت، حلقه‌ای از زنجیره اقدام‌های تروریستی در آن کشور است که در ماه‌های گذشته شدت گرفته است. افزایش این گونه اقدام‌ها، هرچند بی‌ارتباط با تحولات خاورمیانه عربی بویژه لیبی، سوریه و عراق نیست، همزمان نشان می‌دهد سیاست مشت آهنین حکومت مصر کارآیی چندانی نداشته است. دولتمردان مصری در یک‌سال گذشته کوشیده‌اند با ارتقای اقدام‌های امنیتی کنترل خود را بر اوضاع شکننده سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور تقویت کنند. در این میان، شرایط در شبه‌جزیره سینا پس از اعلام وفاداری گروه انصار بیت‌المقدس به داعش حساس‌تر شده و رهبران گروه از تأسیس شعبه‌ای از خلافت در ولایت سینا سخن می‌گویند. اعضای این گروه بتدریج دامنه فعالیت‌های خود را گسترش داده، علاوه بر منطقه سینا بمب‌گذاری‌هایی را در پایتخت طراحی و اجرا کرده‌اند. این گروه در هفته گذشته هم توانست حملات غافلگیرکننده‌ای را علیه نیروهای ارتش در منطقه سینا سازماندهی کند. روشن است که زنجیره اقدام‌های تروریستی می‌تواند هم منزلت و توانایی امنیت‌بخشی نهادهای حکومتی را زیر سؤال ببرد و هم به درآمدهای اقتصادی کشور آسیب بزند و این دقیقاً اتفاقی است که پیشتر در تونس رخ داد. اگرچه دستگاه امنیتی مصر همواره اعضا و هواداران اخوان‌المسلمین را در بروز چنین حوادثی متهم می‌کند و وعده تشدید سرکوب می‌دهد، به نظر می‌رسد سیاست سرکوب گسترده مخالفان همچنان ناتوان از برقراری امنیت است. دلیل این امر، نه تنها تداوم و رشد اقدام‌های تروریستی در ماه‌های گذشته است، بلکه انتقاد عمومی از روش برخورد ارتش و دستگاه‌های امنیتی با این مسأله نیز افزایش یافته است. به نظر می‌رسد حکومت مصر همچنان بر استمرار سیاست پیشین خود در رویارویی با مخالفان اصرار خواهد ورزید، اما واقعیت‌های جامعه مصر و تجربه تاریخی منطقه نشان می‌دهد چاره‌ای جز اصلاح نهادها، سیاست‌ها و الگوهای کهنه‌شده از یک‌سو و توجه به ظرفیت اسلام‌گرایان میانه‌رو از سوی دیگر نیست. درست است که اخوان برای کسب دیگرباره اقبال عمومی باید ابتدا تحول درونی سرنوشت‌سازی را تجربه کند، اما نحوه سیاست‌ورزی نخبگان حاکم می‌تواند این روند را تسریع و تسهیل نماید. به نظر می‌رسد تا آن زمان گروه های رادیکال منطقه از این وضعیت سود خواهند جست.