در گفت‌وگوهای امیرعبداللهیان در نیویورک چه گذشت؟

هر چند طی ماههای اخیر خطوط کلی سیاست دولت سیزدهم درباره مذاکرات هسته ای مشخص شده بود با این حال اظهارات امیرعبداللهیان تصویر دقیقتر و روشنتری از دیدگاه دولت سیزدهم درباره برجام ارائه کرد.  مذاکراتی که چندین سال بخش زیادی از ظرفیتهای دستگاه دیپلماسی را به خود اختصاص داده بود.

وزیر امور خارجه در چهار روز حضور خود در نیویورک به بیش از ۴۰ نفر از مقام‌های کشورهای حاضر در مجمع عمومی سازمان ملل دیدار و گفت و گو و تبادل‌نظر کرد. طبعا بخش زیادی از گفت و گوهای امیرعبداللهیان درباره روابط دوجانبه و مسائل مختلف و عمده اظهارنظرها درباره مذاکرات هسته‌ای در دیدار وزیران خارجه کشورهای عضو برجام بوده است.  

در این چارچوب، وزیر امور خارجه در دیدار با هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان با تاکید بر اهمیت و ضرورت نتیجه محور بودن مذاکرات وین گفت: انتظار برحق ملت ایران آن است که مزایای اقتصادی برجام که به دلیل بدعهدی طرف‌های مقابل تاکنون محقق نشده‌ است،  این بار تضمین شود. آمریکا باید بداند، همه بده بستان‌ها یکبار در مذاکرات برجام انجام شد و مذاکرات وین نه برای توافقی جدید بلکه برای اطمینان از بازگشت کامل و تضمین شده آمریکا به تعهدات خودش ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ است. متاسفانه آنچه در سیاست‌های دولت فعلی آمریکا می بینیم ادامه روند و رویکرد دولت ترامپ در اعمال تحریم‌های غیرقانونی است.  

امیرعبداللهیان با تاکید بر اینکه دولت ایران وظیفه‌ای قطعی در اجرای بی کم و کاست مصوبه مجلس دارد، بهانه‌های مختلف اروپا برای عمل نکردن به تعهدات خود را غیرقابل قبول خواند و افزود: طرف مقابل باید با انعطاف لازم و درک شرایط جدید ناشی از شروع کار دولت سیزدهم به وین بیاید.  

وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه سیاست قطعی دولت جدید گره نزدن اقتصاد داخلی به برجام است، آمادگی تهران برای طراحی روابط مستقل از برجام را اعلام کرد.  

وزیر خارجه آلمان هم در این دیدار کشورش را متعهد به برجام عنوان کرد و گفت:  آلمان تمام تلاشهای خود را برای حفظ و احیای برجام انجام می‌دهد.  ماس با استقبال از توافق ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی و سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس به تهران، بر ضرورت تلاش همه طرفها برای موفقیت مذاکرات وین تاکید کرد.

ماس با اشاره به اینکه اراده برلین بر ارتقای همه جانبه روابط است، وضعیت پایین‌تر از انتظار روابط تجاری و اقتصادی فعلی دو کشور را ناشی از شرایطی دانست که برخی از آنها در اختیار دو کشور نبوده است.

امیر عبدالهیان همچنین در دیدار با همتای سوییسی خود هم با تبیین مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره گفت و گوهای وین گفت: متاسفانه آمریکایی‌ها در مذاکرات هسته ای صادقانه برخورد نکرده و نمی‌کنند. واشنگتن چاره ای جز تجدیدنظر در رویکرد و رفتار خود ندارد. ضروری است آمریکا و طرفهای اروپایی انعطاف لازم را نشان دهند تا مذاکرات آتی نتایج ملموس داشته باشد.

وزیر امور خارجه همچنین در دیدار با همتای اتریشی با تاکید بر اراده تهران برای تعریف متوازن روابط با اروپا گفت: مناسبات اروپا با ایران نباید تابعی از نوع رفتار و نگرش غیرسازنده آمریکا به ایران باشد.

وزیر امورخارجه اتریش هم در دیدار با امیرعبداللهیان گفت: اتریش علاقه مند است چون گذشته میزبان مذاکرات هسته ای در وین باشد. ‌ فرصت خوبی برای احیاء برجام پیش آمده است و باید همگی مراقبت کنیم این پنجره بسته نشود.

به گفته این دیپلمات اتریشی همکاری خوب و نزدیک میان ایران و آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای مانع از سو استفاده برخی بازیگران برای تخریب روند مذاکرات می شود.

دیدار و گفت و گو با جوسب بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم از نشستهای مهم وزیر امور خارجه بود. امیر عبدالهیان وزیر امور خارجه در این ملاقات، دولت سیزدهم را در چارچوب اصول، عملگرا و در پی نتیجه عملی در مذاکرات توصیف کرد و افزود: همانطور که قبلا گفته شده است، ما با جدیت در حال بررسی سوابق مذاکراتی هستیم و دولت جدید مذاکرات را از سر خواهد گرفت.

وی خاطرنشان کرد: ملاک ما عمل طرفهای مقابل است و نه اظهار نظر آنها. دولت جدید در حال مرور و مطالعه پرونده مذاکرات انجام شده است. نه اتلاف وقت می کند، نه رفتار غیرسازنده آمریکا را می‌پذیرد و نه کشور را معطل وعده‌های توخالی سابقه‌دار خواهد کرد.

امیرعبداللهیان تاکید کرد: متاسفانه رفتار و سیاستهای دولت بایدن تاکنون در رابطه با ایران و برجام غیرسازنده بوده است. بایدن با وجود آنکه به صورت زبانی از سیاستهای ترامپ انتقاد کرده اما در عمل در قبال ایران همان سیاست‌ها را دنبال می‌کند.

وزیر خارجه در ادامه با قدردانی از تلاش‌های  بورل برای پیگیری روند مذاکرات، افزود: اگر آمریکاییژها فکر می‌کنند با اعمال فشار علیه ایران نتیجه می‌گیرند صد در صد اشتباه می‌کنند. مردم ایران نشان داده‌اند به فشار و تهدید پاسخ سخت می‌دهند. سه کشور اروپایی بجای فشار به آمریکای ناقض برجام برای بازگشت به تعهداتش، مدام خواستار تعجیل ایران به انجام مذاکرات هستند. همه طرف‌ها باید بدانند، برجام باید برای ایران نتایج ملموس داشته باشد و در عمل، برداشتن تحریم‌های غیرقانونی را ببینیم.

وی تصریح کرد: همه طرفها باید عملا با برداشتن گام‌های محکم پایبندی خود را به برجام ثابت کنند. این وضعیت غیرقابل قبول است که آمریکا از یک طرف گاهی حرفهای مثبت می‌زند و از طرف دیگر تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال می‌کند.  

امیرعبداللهیان خاطرنشان کرد: اگر دیگران به تعهدات خودشان برگردند و راستی آزمایی شود ما هم آمادگی داریم اقدامات جبرانی خود را متوقف کنیم. این کار سختی نیست که آمریکایی‌ها به تعهدات خود بر اساس برجام عمل کند و سه کشور اروپایی به بی عملی خود پایان دهند.

جوسپ بورل هم در این دیدار ضمن مرور اقدامات اتحادیه اروپا برای احیای برجام اظهار کرد: موفقیت برجام نه تنها برای ایران و ۴+۱ بلکه برای منطقه و جهان بسیار مهم است. شکست برجام و مذاکرات برای هیچ طرفی خوب نیست. اتحادیه اروپا همواره از سیاست و اقدام مخرب ترامپ در خروج از برجام انتقاد کرده و در این باره شفاف بوده است ولی تصمیم دولت جدید آمریکا فصل نوینی برای حفظ و احیاء برجام ایجاد کرده است.
بورل ضمن ارائه گزارشی از پیشرفت‌ها و چالش‌ها در وین یادآور شد: مسوولیت آمریکا نسبت به ایجاد وضعیت فعلی روشن است اما در عین حال همه طرف‌ها باید کمک کنند تا به نتیجه مرضی الطرفین برسیم. قدم اول در این راستا تعیین زمان نشست وین است.  مسئول ارشد اتحادیه اروپا در ادامه خواستار اقدامات اعتماد ساز از سوی همه طرف‌ها شد.

یکی دیگر از دیدارهای وزیر امور خارجه که در آن درباره برجام بحث شد، دیدار با سایمون کاونی وزیر خارجه ایرلند بود. وزیر خارجه ایرلند با ابراز خرسندی از سابقه اعلام آمادگی کشورش برای ایفای نقش تسهیل‌گر در اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، گفت که ایرلند در حال حاضر هم آمادگی دارد تا هر اقدامی برای حفظ و احیای برجام لازم باشد، انجام دهد. کاونی با اشاره به دو بعد هسته‌ای و رفع تحریم در برجام، بر تعهد کشورش بر این ابعاد تأکید و از اقدامات ترامپ که به شرایط فعلی منجر شده، ابراز تأسف کرد.

امیرعبداللهیان هم در این دیدار گفت که دولت جدید ایران به بنیان مذاکرات وین پایبند است، اما اکنون در حال مرور دقیق و با سرعت گفت‌وگوهای انجام‌گرفته است. رییس دستگاه دیپلماسی با یادآوری و ابراز تأسف از نقض کامل تعهدات از سوی آمریکا و بی‌عملی اروپا، تأکید کرد که دستیابی به نتیجه‌ای منطقی مستلزم تغییر رویکرد آمریکا و اروپا است.

وزیر امور خارجه همچنین در دیدار الیزابت تراس وزیر خارجه جدید انگلیس اظهار کرد: ایران در برجام حرف‌ها و وعده‌های زیادی شنیده، اما عملی ندیده است.  متأسفانه انگلیس هم جزیی از این بی‌عملی بوده و این رویکرد باید تغییر کند.

وی افزود: دولت آمریکا با سکوت و همراهی اروپا، همچنان به اعمال تحریم‌های غیرقانونی خود ادامه می‌دهد و همزمان ادعای بازگشت به برجام را دارد. این تناقض آشکاری است که به دقت از سوی مردم ایران مشاهده می‌شود. برای دولت فعلی ایران معیار و سنجه، اقدام و عمل قابل اندازه‌گیری از سوی طرف‌های مقابل در برجام است و حرف ملاک نخواهد بود.

الیزابت تراس هم در این دیدار با اشاره به توافق هسته‌ای، عنوان کرد که برجام، در حال حاضر موضوع اصلی توجه همه طرف‌ها به زمان آغاز فرآیند گفت‌وگوها است.