مسئولان نظامی در جایگاه‌های اجرایی
امتداد تعدادی از مدیران رده بالای دولت رییسی و چهره‌های شاخص مجلس شورای اسلامی که سابقه نظامی داشته یا پیش از مسوولیت جدید در مجموعه‌ای نظامی خدمت کرده‌اند را گردآوری کرده‌است.
خداحافظی یک جریان سیاسی با مناصب دولتی و جایگزینی جریانی دیگر در پست‌های اجرایی امری طبیعی ست. هر دولتی ولو با ادعای فراجناحی بودن پا به عرصه انتخابات گذاشته، پس از پیروزی حلقه اطرافیان و جناح متبوعش بوده‌اند که صندلی‌های قوه مجریه را تصاحب کردند. دولت سیزدهم به ریاست سید ابراهیم رییسی نیز از این قاعده مستثنی نیست. خرداد امسال پیش‌بینی می‌شد که پیروز احتمالی این رقابت کم‌رمق چه کسی است. پس از آنکه از دل کم‌مشارکت‌ترین انتخابات در ادوار پسا انقلاب، نام سید ابراهیم رییسی در آمد، نگاهی به حلقه اطرافیان او نشان می‌داد که احتمالا چه گروه‌هایی دست بالا را در کسب کرسیهای اجرایی خواهند داشت.
همان زمان که فهرست وزرای پیشنهادی به پارلمان رفت، یک انتخاب سیاسی مهم از سوی ابراهیم رییسی نشان داد که احتمالا به جز همه گروه‌ها و چهره‌های قابل پیش‌بینی باید منتظر حضور پررنگ لباس سبزها در سیاست بود. نه این که پیش از آن هیچ نظامی پا به عرصه اجرایی نگذاشته بود، چه آنکه بارزترین گزینه آن -محسن رضایی- سال‌ها میان انتخاب کت و شلوار ریاست‌جمهوری یا لباس سپاهی همچنان سرگردان بود اما انتخاب یک وزیر کشور تمام و کمال نظامی-سپاهی خبر از آن می‌داد که احتمالا نظامیان حضور جدی‌تری به خصوص در حوزه مدیریت استانی داشته‌باشند. پیش از حضور رییسی و حلقه نزدیکان در پاستور اما چراغ اول در مجلس روشن شده‌بود. تعداد قابل توجهی نظامی سابق اسفند ۹۸ موفق شدند، وارد بهارستان شوند که این روزها تیم نظامی رییسی در دولت پازل را تکمیل کرده‌است.
*بقای مدیران نوظهور احمدی‌نژاد
گروه دیگری که پیش‌بینی می‌شد همراه رییسی باشند، اصولگرایانی بودند که اغلب در دوران محمود احمدی‌نژاد پا به عرصه مدیریتی گذاشتند. فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ محمود احمدی‌نژاد با بهانه جوانگرایی گروهی را به بدنه مدیریت عالی کشور اضافه کرد که سابقه مدیریتی‌شان آنقدر مختصر بود، به خاطر سپردن نام‌شان مدت‌ها به طول انجامید. با این حال این گروه به سرعت در بدنه اجرایی کشور رشد کرد و صاحب منصب و جایگاه شد. پس از پایان کار محمود احمدی‌نژاد به عنوان رییس دولت، آنها که از او اعلام برائت کردند، همچنان در ساختار باقی ماندند و آنها که راه دیگری پیش گرفتند هم در ساختمان ولنجک گرد رییس سابق‌شان جمع شدند. برائت‌جویان از احمدی‌نژاد بهترین گروه برای انجام فعالیت‌های ستادی در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم بودند. آنها در ۸ سال پیش از آن کمتر در سمت‌های اجرایی قرار داشتند و بنابراین با دست باز می‌توانستند از سید ابراهیم رییسی در انتخابات حمایت کرده و ستادهای او را اداره کنند. ابراهیم رییسی برای آنها نماد محمود احمدی‌نژاد سال‌های ۸۵-۸۴ بود. کسی که «انقلابی» توصیفش می‌کردند و برای‌شان «شهید رجایی» را یادآوری می‌کرد. همان توصیف‌هایی که برای محمود احمدی‌نژاد سال‌های ابتدایی ریاست‌جمهوری هم استفاده می‌کردند تا اینکه در بر همان پاشنه نچرخید و احمدی‌نژاد رو در روی‌شان ایستاد. این گروه هم در سال ۱۳۹۶ و هم در بهار ۱۴۰۰ مشغول خدمات‌دهی ستادی برای پیروزی سید ابراهیم رییسی بودند. همین هم باعث شد که مدیران احمدی‌نژاد به مدیران رییسی تبدیل شوند. پایداری‌ها که ظهور و صعودشان در سیاست را مدیون محمود احمدی‌نژاد بودند و بعدها بخشی از آنان برای ادامه بقای سیاسی از احمدی‌نژاد رویگردان شدند به دنبال سهم‌شان از سفره انقلاب بودند. همان‌طور که برخی چهره‌های نظامی خرداد ۹۹ بر روی کرسیهای پارلمان دوره یازدهم نشستند، تعدادی از احمدی‌نژادی‌های سابق و مدیران نوظهور پیشین هم وارد دولت شدند.
گروهی که به مجلس یازدهم با برچسب «مجلس انقلابی» راه یافتند،گروه بعدی بودند. ترکیب از تندروهای پایداری و اصولگرایان انقلابی که برخی از آنها با بلندپروازی‌هایی برای دولت آتی، وارد مجلسی شدند که تنها ۴۱ درصد از واجدان شرایط در انتخابات آن مشارکت داشتند. آنها از سنگر بهارستان برای حضور سید ابراهیم رییسی در پاستور تلاش می‌کردند و مزد این تلاش هم کوچ تعدادی از آنها به بدنه اصلی دولت بود. از احسان خاندوزی و سیدجواد ساداتی‌نژاد تا امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و علیرضا زاکانی، یا در بدنه دولت یا خارج از آن به هر حال سهم خود را از جریان متبوع‌شان گرفتند.
*حلقه تهران-مشهد
گروه دیگری که پیش‌بینی می‌شد در ۴ سال ابتدایی دولت با رییسی همراه شوند، حلقه نزدیکان او در تهران و مشهد بود. نیروهایی که سابقه حضور و مدیریت در قوه قضاییه داشتند یا در مشهد و در زمان تولیت آستان قدس با سید ابراهیم رییسی همکاری می‌کردند، از دیگر چهره‌هایی بودند که در دولت سیزدهم به کار گرفته شدند. از غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی پیشین دستگاه قضا که به عنوان رییس دفتر رییس جمهوری منصوب شد تا علی نادری که از روابط عمومی قوه قضاییه به مدیریت ایرنا رسید و برخی دیگر از پست‌های دولتی در اختیار حلقه قضایی تهران قرار گرفت و برخی دیگر نیز به حلقه مشهد رسید. ارتباط خانوادگی با علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و چهره‌هایی که در زمان تولیت آستان قدس با رییسی همکاری می‌کردند هم شانس این را پیدا کردند تا برای برخی سطوح مدیریتی انتخاب شوند و همچون صولت مرتضوی از مشهد برای حضور در پاستور به تهران کوچ کنند.
اگر از حلقه عروس‌ها و دامادهایی که در دولت سیزدهم پست گرفتند، بگذریم، حلقه امام‌صادقی‌ها هم نقش موثری در دولت وقت دارند. رد پای امام صادقی‌ها در اغلب پست‌ها دیده می‌شود و از وزارت کار تا معاونت امور مجلس تا رییس سازمان بورس و معاونت وزارت امور خارجه را در دست دارند. آنقدر که حتی سوژه رسانه‌های خارج از ایران شده و حتی خبرگزاری اسپوتنیک هم در مصاحبه‌ای از باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه از جایگزینی «حلقه امام صادقی‌ها با باند نیویورکی‌ها» سوال می‌پرسد.
*چرا «نه» به نظامیان؟
البته که جایگزینی مدیران با نگاهی جریانی در اغلب دولت‌ها با شدت و ضعفی متفاوت رخ داده‌است. اگر از مدیران رانتی و هزار فامیل بگذریم که محل بحث این گزارش نیست، مدیران نظامی را می‌توان چالش تازه‌ای در فضای اجرایی کشور تلقی کرد. موضوعی که پیش از آن در جریان انتخابات مجلس و ورود برخی بازنشسته‌های نیروهای نظامی نسبت به آن هشدار داده شده‌بود. ادله برای «نه» به نظامیان کم نیست. از مفاد قانونی تا توصیه‌های بنیان‌گذار انقلاب و حتی تحلیل‌های کارشناسی. برای نمونه ماده ۲۴ قانون انتخابات ریاست جمهوری و ماده ۱۶ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی تاکید دارد که هیچ کدام از نیروهای نظامی و انتظامی حق دخالت در امور انتخابات اعم از امور اجرایی و نظارت را ندارند. علاوه بر آن ماده ۴۰ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح نیز تصریح کرده «مداخله، شرکت یا فعالیت کارکنان نیروهای مسلح در دسته بندی‌ها، مناقشه‌های سیاسی و تبلیغات انتخاباتی ممنوع بوده و جرم تلقی می شود و مرتکبین به ۶ ماه تا سه سال حبس محکوم می‌گردند.» ماده ٢٩ قانون ارتش، ماده ۱۶ قانون استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ماده ۱۶ قانون استخدام نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۴۷ اساسنامه سپاه پاسداران نیز بر این ممنوعیت تاکید می‌کند. علاوه بر این بنیان‌گذار انقلاب بر جایز نبودن ورود ارتش و سپاه و نیروی انتظامی به احزاب و مناقشات سیاسی تاکید کرده، از آنها خواسته تا از بازی‌های سیاسی دور باشند و ورود نظامیان به سیاست را «فسادزا» توصیف کرده‌است. منتقدان ورود نیروهای نظامی به عرصه سیاسی علاوه بر موانع قانونی آن، معتقدند که تجربه تاریخی نشان داده که پیامد‌های منفی حضور نظامیان در مناصب اجرایی همواره بیش از مزیت‌های آن بوده‌است. همچنین تعمیم نگاه امنیتی و نظامی در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی از سوی نیروهای نظامی که لباس رزم را از تن در آورده‌اند-خواسته یا با اندکی خوشبینی ناخواسته و ناشی از سال‌ها نظامی‌گری- تهدید و تحدید فضای سیاسی به حساب می‌آید. غلبه نگاه سخت‌افزاری بر نرم‌افزاری و نادیده انگاشتن ظرایف کار اجرایی نیز از معایب جدی غلبه نظامیان بر حوزه اجرا ست و بیم آن وجود دارد که سیاست‌گذاری‌ّها در حوزه‌های غیرامنیتی و غیرنظامی به سمت امنیتی و انتظامی شدن پیش رود. در واقع غلبه نگاه نظامی، مدیران نظامی به دلیل سال‌ها حضور در سمت‌های غیراجرایی می‌تواند به غلبه نگاه نظامی‌گری در امور اجرایی منجر شود. جالب این جا ست هنوز زمان زیادی از روی کار آمدن سردار وحیدی و انتخاب استانداران نگذشته اما آنها مسوولیت همین مقدار انتصاب را هم نمی‌پذیرند چه آنکه اخیرا محمدباقر خرمشاد، معاون سیاسی وزیر کشور گفته‌بود به‌رغم اینکه تصمیم گرفته شده تعداد نظامیان در بدنه مدیریت استانی دولت اندک باشد اما «تقریباً در همه فهرست ارسالی از سوی گروه‌های مرجع سیاسی حداقل یک نظامی برای احراز این پست معرفی‌شده بود. شاید به این دلیل که وزیر کشور خود زمانی وزیر دفاع بوده‌است.»
امتداد تعدادی از مدیران رده بالای دولت رییسی و چهره‌های شاخص مجلس شورای اسلامی که سابقه نظامی داشته یا پیش از مسوولیت جدید در مجموعه‌ای نظامی خدمت کرده‌اند را گردآوری کرده‌است. انتصابات در بسیاری از استان‌ها، حتی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها تکمیل نشده و احتمال اضافه شدن چهره‌های نظامی دیگر به مجموعه دولت وجود دارد. زمزمه‌های انتخاب نظامیان به ویژه در حوزه استانداری‌ها شنیده می‌شود. بنابراین این فهرست تکمیل خواهد شد اما تا همین جای کار هم به نظر می‌رسد تعداد انتصاب نظامیان سابق برای پست‌های اجرایی آنچنان قابل توجه و چشمگیر است که بتوان لقب لباس سبزها را برای مدیران کشور در مدت اخیر و احتمالا ۴ سال پیش رو در نظر گرفت.
وزرا و معاونان:
*سردار احمد وحیدی/ وزیر کشور/ از فرماندهان سپاه-جانشین فرمانده کل قوا در نیروی انتظامی و…
*رستم قاسمی/ وزیر راه و شهرسازی/از فرماندهان سپاه و عضو نیروی دریایی سپاه- فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا-معاون اقتصادی نیروی قدس سپاه پاسداران
*عزت‌الله ضرغامی/ وزیر میراث فرهنگی و گردشگری/آغاز فعالیت از سال ۶۱ با سپاه پاسداران
*محسن رضایی/معاون اقتصادی/فرمانده سپاه در دوران جنگ
*مسعود میرکاظمی/معاون سازمان برنامه و بودجه/از اعضای رسمی سپاه پاسداران
علیرضا زاکانی/شهردار پایتخت/رییس سازمان بسیج دانشجویی با حکم فرمانده سپاه
سایر سمت‌های دولتی
*سعید محمد/دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژهٔ اقتصادی/مشاور فرمانده کل سپاه-فرمانده قرارگاه خاتم
*حسن کاظمی قمی/ نماینده ویژه رییس‌جمهوری در امور افغانستان/ از فرماندهان پیشین سپاه-عضو نیروی قد
*محسن کاظمینی/ قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در قرارگاه امنیت غذایی/ فرماندهی سپاه محمد رسول الله تهران
*علی حسین رعیتی‌فرد/ معاون روابط کار در وزارت کار/ریاست بسیج کارگری سپاه پاسداران (ریاست سازمان بسیج کارگران و کارخانجات ایران)
استانداران و معاونان
*زین‌العابدین رضوی خرم/ استاندار آذربایجان شرقی/ با درجه سرتیپ دوم پاسدار- عضو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی-فرمانده سپاه آذربایجان شرقی-فرمانده سپاه عاشورا
*یعقوبعلی نظری/استاندار خراسان رضوی/فرمانده سپاه امام رضا، معاون لشکر پنج نصر خراسان- معاون هماهنگ‌کننده سپاه امام رضا
*احمد محمدی‌زاده/استاندار بوشهر/ریاست گروه مدیریت و فرماندهی مرکز راهبردی سپاه پاسداران- فرمانده منطقه دوم نیروی دریایی سپاه پاسداران
*مهدی دوستی/استاندار هرمزگان/معاونت فنی هلدینگ نفت و گاز قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص)
*محمدرضا جان نثاری/معاون سیاسی و امنیتی استاندار اصفهان/فرماندهی سپاه ناحیه اصفهان
مجلس
*محمدباقر قالیباف/ رییس مجلس یازدهم/ فرمانده سابق پلیس و نیروی هوایی سپاه پاسداران
*سهراب گیلانی/ نماینده شوشتر و گتوند/فرمانده سابق سپاه پاسداران شهر گتوند-مسوول بسیج شوشتر- جانشین بسیج سپاه ششم امام صادق (ع) خوزستان- رییس ستاد سپاه ناحیه خوزستان
*عبد‌الکریم جمیری/ نماینده بوشهر، گناوه، دیلم/سابقه عضویت در سپاه پاسداران فاصله سال‌های ۶۵ تا ۶۶
*محمد طلا مظلومی/ نماینده بهبهان/ فرماندهی سپاه پاسداران بهبهان
*علیرضا ورناصری قندعلی/نماینده مسجد سلیمان/سابقه فرماندهی سپاه در منطقه و دوران جنگ
*حبیب آقاجری/ نماینده امیدیه و ماهشهر/فرماندهی سپاه ماهشهر- فرمانده منطقه سوم دریایی سپاه – معاونت عملیات نیروی دریایی سپاه- جانشین معاون عملیات فرمانده کل سپاه
*ابراهیم متینیان/نماینده رامهرمز و رامشیر/ااز بازنشستگان سپاه
*قدرت‌الله حمزه شلمزاری/نماینده اردل و فارسان و کوهرنگ/ از بازنشستگان سپاه منطقه
*یعقوب رضازاده/ نماینده سلماس/ از فرماندهان پیشین ناجا
*جواد کریمی قدوسی/نماینده مشهد/ مدیریت عالی بسیج در استان خراسان رضوی-از بنیان‌گذاران سپاه استان
* محمد صفایی دلویی/ نماینده گناباد و بجستان/پس از جنگ فعال در سپاه پاسداران/سابقه فعالیت در نشریه صبح صادق، نزدیک به سپاه
*غلامرضا شریعتی اندراتی/نماینده بهشهر / فرمانده سپاه و رییس بسیج
*علی‌اکبر علیزاده برمی/ نماینده دامغان /از نیروهای سازمانی سابق سپاه
*محمد اسماعیل کوثری/ نماینده تهران/جانشین فرمانده قرارگاه ثارالله-فرماندهی لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله
* احمد امیر آبادی فراهانی/نماینده قم/ سال ۶۹ به عضویت سپاه در آمد
* محمدحسین فرهنگی/ نماینده تبریز/فرمانده منطقه مقاومت بسیج استان آذربایجان شرقی و جانشین سپاه عاشورا و فرمانده بسیج دانشجویی کل کشور
* حسینعلی حاجی‌دلیگانی/نماینده شاهین‌شهر و میمه/ فرماندهی بسیج سپاه زرین شهر، نجف آباد و اصفهان
* ناصر موسوی لارگانی/نماینده فلاورجان/در سال ۶۱ به عضویت سپاه در آمد
*مجتبی ذوالنوری/نماینده قم/ یاست ستاد نمایندگی ولی فقیه کل در سپاه / قائم مقام نماینده ولی فقیه در سپاه/ سابقه فرماندهی سپاه در دوران جنگ
*الیاس نادران/نماینده تهران/ از سال ۶۰ به عنوان عضو رسمی سپاه پاسداران
*فریدون عباسی/نماینده کازرون/پاسدار بازنشسته
* حسین حاتمی/نماینده کلیبر/ مسوول بسیج عشایر- سپاه پاسداران
*احمد راستینه/نماینده شهرکرد/معاون بازرسی سپاه
جعفر راستی/نماینده شبستر/عضو سپاه
منبع: امتداد
نویسنده: مرجان زهرانی
دیدگاه تان را بنویسید