ضرورت مجال به دیپلماسی

گروه سیاست نامه نیوز، طرف ایرانی در مذاکرات برجامی همچنان از در دسترس و محتمل بودن مذاکرات می‌گوید اما با توجه به اینکه در ادامه شرط لغو تحریم، راستی آزمایی، تضمین عدم خروج و دریافت خسارت را مطرح می‌کند، بعید به نظر می‌رسد که توافق مورد بحث عملا به این زودی‌ها حاصل شود. خاصه آنکه اروپا و آمریکایی‌ها نیز انعطافی از خود نشان نداده و حتی پیش‌نویس‌های ایران را زیاده‌خواهی خوانده‌اند. مکرون هم که صراحتا نسبت به ازسرگیری مذاکرات در هفته جاری ابراز ناامیدی کرد. 

در این شرایط اما تحلیلگران داخلی سعی داند که در عین واقع‌بینی، خوشبین باشند. مثلا حشمت‌الله فلاحت پیشه که قبل از شروع رایزنی‌های هفته قبل امیدوار بود طرفین در جریان گفت‌وگو از مواضع اعلامی خود قدری فاصله گرفته و نرمشی نسبی به خرج دهند، در گفت‌وگو با «نامه نیوز» وضعیت را چندان امیدوار کننده توصیف نمی‌کند اما ناامید هم نیست. 

او با اشاره به اینکه از گفت‌وگوهای هفته قبل انتظار حصول توافق موقت را داشته است، گفت: «می‌شد توافق موقتی شکل بگیرد که بر اساس آن ایران بازرسی‌ها را پذیرفته و تولید بیش سوخت خود را متوقف کند. طرف مقابل نیز در مقابل بخش اثرگذاری از تحریم‌ها را بردارد. چنین توافقی می‌توانست تقویت‌کننده دیپلماسی باشد اما متاسفانه از همان ابتدا دیدیم که قانون همه یا هیچ در مذاکرات حاکم شد و علت شکست آن نیز همین بود.»

وی با تاکید بر اینکه «قانون همه یا هیچ در دنیا و در هر مذاکره‌‌ای عامل شکست و حذف دیپلماسی خواهد بود.» گفت: « به اعتقاد من این شرایط باعث شد موضع دیپلماسی تضعیف شود اما اگر یک توافق موقتی که من عنوانش را آتش‌بس گذاشته بودم، شکل می‌گرفت حداقل دیپلماسی تقویت شده و ثمرات اولیه آن دیده می‌شد و زمینه احیای برجام هم فراهم می‌شد.»

فلاحت‌پیشه در ترسیم چشم انداز آینده مذاکرات نیز، با اشاره به اینکه «دیدیم که دوطرف خواسته‌های حداکثری خودشان را مطرح کردند. خواسته‌هایی که می‌دانیم با توجه به چالش‌هایی که در طول دوران بعد از خروج ترامپ از برجام شکل گرفته بود، عملی نیست» گفت: «اگر رویداد خاص و منفی دیگری رخ ندهد، طرفین هفته آینده به وین بازمی‌گردند و نظر مقامات سیاسی ارشد خودشان را در قبال موضع طرف مقابل اعلام می‌کنند. بعد از آن است که ما می‌توانیم امیدوار باشیم نشست دیگری شکل بگیرد یا خیر.»

وی افزود: «اما اگر مواضع خیلی از هم دور باشد، عملا ما یک هفته پرچالش را در موضع‌گیری‌های سیاسی خواهیم داشت و حتی ممکن است که نشست آینده به تعویق افتد اما اگر امکان نزدیک شدن مواضع وجود داشته باشد، طرفین سعی می‌کنند با یک برنامه B وارد شوند و امکان رسیدن به توافق را فراهم کنند».

فلاحت‌پیشه در پاسخ به اینکه آیا در شرایط فعلی باید مذاکرات را منتهی به شکست تصور کرد یا پیروزی؟ گفت: « آن چیزی که ما تاکنون از این مذاکرات دیدیم، چیزی نیست که عنوانش را شکست دیپلماسی گذاریم ولی معنای پیروزی دیپلماسی نیز از آن مستفاد نمی‌شود؛ بلکه یک توقف دیگری شکل گرفته است.»

وی در عین حال احتمال حصول توافق را منتفی ندانست و گفت: «معتقدم که لازم نبود هیات ایرانی برای صدور یک بیانیه یکی از کاروان‌های دیپلماتیک را در فضای شرایط اقتصادی ناگوار کشور اعزام کنند.می‌توانستند همین بیانیه را در تهران هم مطرح کنند یا اینکه افراد معدودی را برای اعلام مواضع بفرستند.»

فلاحت پیشه خاطرنشان کرد: «باید دید که در این یک هفته مسوولان عالی سیاسی دو کشور اصلی یعنی ایران و آمریکا چه تصمیمی می‌گیرند. براساس این تصمیم است که نشست آینده مشخص می‌شود. ممکن است در طرف آمریکایی رییس‌جمهور تحت فشار باشد که به عنوان یک نشانه منفی تحریم‌ها را دوباره شکل دهد، رایزنی‌هایی برای از بین بردن گشایش‌های بعد از ترامپ در قبال مناسبات اقتصادی ایران شکل گیرد و شاهد تکاپوی بیشتر عوامل آشوب‌ساز در مذاکرات مانند صهیونیست‌ها باشیم. ولی با این وجود، به خاطر احترامی که برای دیپلماسی قائل هستیم من معتقدم سرنوشت محتوم موضوع هسته‌ای، دیپلماسی است و باید طی هفته دیگر هم به آن فرصت و مجال دهیم تا ببینیم چه شرایطی شکل می‌گیرد.»