راهی غیر از توافق موقت نیست

گروه سیاست نامه نیوز - مقامات ایران قبلا احتمال توافق موقت را رد کرده اند اما باز هم ان‌بی‌سی از پیشنهاد روسیه در این باره نوشته است. پیشنهادی که در واقع از سوی آمریکایی‌ها طرح شده اما اگر سایر طرف‌های برجامی و به خصوص روسیه و چین هم حامی آن باشند، راهی غیر از پذیرش برای ایران باقی نخواهد گذاشت. نکته قابل توجه این است که علاوه بر روزنامه امریکایی ان بی سی، روزنامه رای الیوم هم از احتمال توافق موقت گفته و ادعا کرده بود که طرفین مذاکرات به دنبال توافقی دو ساله تا پایان دوره ریاست جمهوری هستند. یک منبع آگاه در گفت‌وگو با تسنیم این ادعا را رد کرده اما برخی تحلیلگران داخلی معتقدند که احتمال امضای توافق موقت وجود دارد. 

به عنوان مثال رحمان قهرمان پور در گفت وگو با سایت «فردا» به اندک بودن زمان تعیین شده از سوی غربی‌ها و اختلافات زیادی که باقی مانده اشاره کرده و گفته است که احتمال دارد طرفین یک توافق موقت امضا کنند تا در مرحله بعدی برای رسیدن به توافق پایدار بکوشند. ضمن اینکه معتقد است مقامات ایرانی تا کنون این احتمال را رد نکرده اند و اینکه از توافق پایدار سخن می‌گویند منافاتی با توافق موقت ندارد و توافق موقت نیز تا پایان دوره بایدن پایدار خواهد بود!

علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین‌المللی نیز علی‌رغم اینکه گفته شده ایران پیشنهاد توافق موقت را رد کرده، معتقد است که راهی غیر از این وجود ندارد. او در گفت‌وگو با «نامه نیوز» گفت: « من از خیلی وقت قبل تئوری دیپلماسی پلکانی را مطرح کردم و هنوز هم معتقدم که راهی غیر از این وجود ندارد. به این خاطر که عمق اختلافات ما با آمریکا به قدری زیاد و عمیق و گسترده است که در چند جلسه امکان رفع آن وجود ندارد».

وی افزود: « با توجه به تهدیدات غربی‌ها مبنی بر اینکه بعد از فوریه دیگر مذاکرات اثر نخواهد داشت، همچنین با توجه به شرایطی که بین آمریکا و روسیه از یک طرف و بین آمریکا و چین از سوی دیگر بر سر تایوان و اوکراین ایجاد شده است، شرایط برای امریکایی‌ها دشوار شده است. آمریکا الان فرصت ندارد که همه مشکلات خود را با ما حل کرده و به دو آرزوی ما یعنی راستی آزمایی و اخذ تضمین پاسخ دهد».

بیگدلی ادامه داد: «ضمن اینکه با توجه به نظام حقوقی که در آمریکا برقرار است امکان ندارد رئیس جمهور آمریکا بتواند این قول را بدهد لذا پیشنهاد این است که ایران به یک توافق موقت راضی شده و از دیپلماسی پلکانی استفاده کند. به این معنا که اجازه دهد کارشناسان آژانس دوربین‌های خود را نصب کنند و از آن چهار سایت مورد انتظار آژانس بازدید کنند تا گزارش آقای گروسی مثبت باشد. از طرف دیگر ایران غنی‌سازی 60 درصدی را متوقف کند، همچنین ساخت سانترفیوژهای پیشرفته در کرج را متوقف کند. در برابر آن آمریکا تحریم‌های ذیل برجام را بردارد و شبکه بانکی و سوئیفت را به سوی ما باز کند و اجازه دهد که نفت را آزادانه بفروشیم. چون ما الان نفت را زیر قیمت جهانی به چین می‌فروشیم  و همه این‌ها زیان آور است. بنابراین در شرایط کنونی راه وجود ندارد مبنی بر اینکه یک قرارداد موقت داشته و با دیپلماسی پلکانی پیش برویم تا در این دو سالی که از عمر بایدن مانده شرایط را به همین شکل و صورت نگه داریم و ببینیم که در انتخابات 2024 چه اتفاقی خواهد افتاد».

وی همچنین گفت: «باید دقت داشت که به احتمال زیاد بایدن دوباره به پیروزی نمی‌رسد و  جمهوری خواهان پیروز می‌شوند، اگرچه معلوم نیست که ترامپ برگردد. به هرحال برای ما راهی نیست غیر از این که در این دو سال و چند ما با یک توافق موقت کار خود را ادامه دهیم».

بیگدلی در پاسخ به اینکه آیا تصمیم‌گیرندگان در ایران به این نتیجه رسیده و چنین تصمیمی می‌گیرند؟ گفت: «دقت کنید که آقای رئیسی در ساعات آخر از به همراه بردن وزیر دفاع و مقامات نظامی به روسیه خودداری کردند و این نشان می‌دهد که روسیه اجازه نداده مقامات نظامی در این سفر آقای رئیسی را همراهی کنند. به این خاطر که روسیه از تهدیدات آمریکا می‌ترسد و هنوز مساله ممنوعیت‌هایی که مبتنی بر قطعنامه 2231 است، هنوز باقی مانده. مساله مهم دیگر این است که آمریکایی‌ها هم از ایران خواسته اند که به ایران فشار آورد. اکنون به نظر می‌رسد که آقای رئیسی هم نهایتا موافقت کند. با این حال باید صبر کرد و دید که تصمیم مقامات ارشد چیست. اگرچه با این شرایط کنونی به نظر می ‌رسد که راه دیگری نداشته باشیم».