اعتراف صریح آمریکا به ناتوانی در تامین الزامات توافق

نور نیوز در تحلیلی نوشت: مذاکرات دو روزه دوحه با محوریت رفع تحریم‌های ظالمانه در حالی به پایان رسید که برخی رسانه‌های غربی مجددا با طرح برخی موضوعات انحرافی تلاش کردند جو گفتگوها را با هدف تداوم فشار به ایران منفی نشان دهند.  

در این میان؛ رویترز روز پنج‌شنبه از قول یک مقام ارشد آمریکایی که نخواسته نامش فاش شود نوشت: پس از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در دوحه که بدون پیشرفت به پایان رسید، شانس احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵  کمتر شده است.

این مقام آمریکایی مدعی شده؛ چشم‌انداز دستیابی به توافق پس از مذاکرات دوحه بدتر از قبل است و روزبه‌روز هم بدتر خواهد شد.

او با تاکید بر اینکه؛ واشنگتن از آغاز مذاکرات در آوریل ۲۰۲۱ به صراحت اعلام کرده که نمی‌تواند به ایران تضمین حقوقی بدهد که دولت آینده آمریکا به توافق پایبند باشد، افزوده است: «ما گفتیم که هیچ راه قانونی وجود ندارد که بتوانیم دولت آینده را مقید کنیم، بنابراین به‌دنبال راه‌های دیگری برای آرامش دادن به ایران بودیم و... فکر کردیم که این پرونده بسته شده است.»

اعتراف این مقام ارشد آمریکایی و اظهار عجز در قبال ارائه تضمین در واقع اعترافی صریح و روشن نسبت به ناتوانی دولت بایدن برای تأمین یکی از ضرورت‌های غیر قابل اجتناب برای دستیابی به توافقی قوی، قابل اتکاء و پایدار است.

گرچه این مقام آمریکایی به‌دنبال القاء این مفهوم بوده که ایران در پی خواسته‌ای بعید و غیر ممکن است اما به‌صورت ناخواسته از واقعیتی رونمایی کرده که پاسخی روشن به همه سوالاتی می‌دهد که تاکنون در مورد طولانی شدن مذاکرات مطرح شده است.

 آیا توافقی که «تضمین» نداشته باشد را اساسا می‌توان «توافق» نامید!؟ آیا ایالات متحده خود حاضر است به توافقی رضایت دهد که طرف مقابل هیچ‌گونه تضمینی را برای پایبندی به تعهداتش نپذیرد؟

آیا آمریکا و سایر طرف‌های حاضر در مذاکرات می‌پذیرند که دولت‌های آینده بدون هیچ‌ دلیلی تعهدات ایران برای ایجاد محدودیت در فعالیت‌های صلح‌آمیز را کنار بگذارند؟

به بیان دقیق‌تر؛ معنی سخن این مقام آمریکایی این است که ایران با چشمِ بسته صرفا به اظهارات بدون پشتوانه کشوری که با بدعهدی در برجام نشان داد که در نظام سیاسی‌اش افراد با نظرات شخصی، تصمیم‌گیر نهایی هستند، اعتماد کند و سرنوشت مردمش را به آن گره بزند.

بدیهی است که جمهوری اسلامی ایران چنانچه همواره بر «قوی، پایدار و قابل اتکاء بودن» هر گونه توافقی تاکید کرده، هرگز به چنین فرآیندی تن نخواهد داد، زیرا اساسا پذیرش چنین مبنایی را مصداق «شکل‌گیری توافق» نمی‌داند.

اظهارات مقام آمریکایی از یک‌سو نشان می‌دهد که چرا تاکنون توافقی میان طرفین حاصل نشده و از سوی دیگر موید هوشمندی هیئت مذاکره‌کننده ایرانی برای احقاق حقوق تمام و کمال ملت ایران در این عرصه است.  

جمهوری اسلامی ایران برای باز شدن این گره، ابتکاراتی را در موضوع تضامین روی میز دارد و تاکنون در قالب‌های مختلف آن را مطرح کرده که اگر واشینگتن واقعا در پی حصول توافق باشد، می‌تواند با پذیرش پیشنهادات مطرح شده به رفع گره موجود کمک کند.

ایران در گذشته نشان داده که به پذیرش هزینه‌های ناشی از قبول تعهداتش پایبند است، اما آمریکا به عنوان طرفی که با بدعهدی، ضمن خروج از برجام، تحریم‌های یک‌جانبه و غیر قانونی را علیه ملت ایران اعمال نموده، اگر نپذیرد که برای خروج مجدد از توافق باید هزینه بالایی بپردازد، عملا نمی‌توان امید زیادی به شکل‌گیری توافق داشت.