چشم‌انداز مذاکرات طولانی

گروه سیاست نامه نیوز - گمان می‌رفت که پیشنهاد جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و طرح پیش‌نویسی که بر مبنای آن نوشتند، راهگشا بوده و مذاکرات طولانی و مفصل احیای برجام را به نتیجه برساند اما اینطور که معلوم است، اوضاع به نحو دیگری پیش رفته و قطار مذاکرات از مقصد توافق دورتر می‌شود! شاهدش هم همین بیانیه اخیر تروئیکای اروپا، رویکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ، احتمال صدور قطعنامه در جلسه آتی شورای حکام و مواضع آمریکایی‌ها. به فهرست نشانه‌ها البته باید مواضع طرف ایرانی و پافشاری بر خواسته‌ها را نیز اضافه کرد.

اینکه طبق ادعای طرف اروپایی این آخرین فرصت مصالحه است که از دست می‌رود یا خیر بعدا معلوم خواهد شد اما فعلا آنچه شاهدیم طولانی شدن مذاکرات است که از قضا نتیجه خوبی هم ندارد.

به باور بسیاری از کارشناسان، هیچ یک از طرفین مایل به اعلام شکست مذاکرات نیستند و این یعنی حالا حالا هیات‌هایی می‌روند و می‌آیند و پیش‌نویس‌هایی هم تهیه می‌شود که همگی بی‌ثمر است! گویا طرفین ادامه مذاکرات را از اعلام شکست آن کمتر مضر می‌دانند اما این به معنی این نیست که از این همه تاخیر گزندی به ما نمی‌رسد. به خصوص وقتی حواسمان به اوضاع اقتصادی و معیشتی مردم و تاخیر تحریم‌ها در آن هم باشد. 

برخی معتقدند که این تاخیرها تا زمان انتخابات در کنگره آمریکا یعنی آبان ماه ادامه خواهد داشت اما نباید این را از نظر دور داشت که انتخابات نوامبر پایان کار نیست و تشکیل کنگره تا ژانویه طول خواهد کشید. بر این اساس احتمال ادامه دار شدن مذاکرات بیش از این حرف‌هاست. در این بین هم قطعا اوضاع یک جور نمانده و به قول قدیمی‌ها این سیب هزار چرخ می‌خورد لذا نمی‌توان اطمینان داشت که حتما بعد از روشن شدن تکلیف انتخابات در آمریکا، فرصت احیای برجام فراهم خواهد شد. 

یکی از موئلفه‌هایی که در این بین ممکن است شرایط را به سود یا زیان ما تغییر دهد، همین نشست شورای حکام است که در آستانه آن قرار داریم. روزنامه دولت معتقد است که قطعنامه‌ای علیه ما صادر نخواهد شد اما اگر حواسمان باشد که دفعه قبل هم قطعنامه - البته با لحنی ملایم- دادند، بعید نخواهد بود که اکنون و با توجه به مواضع تند غربی‌ها دوباره اقدام به این کار کنند.

ضمن اینکه حتی اگر قطعنامه دیگری علیه ما صادر نشود، ادامه دار شدن مذاکرات به زیان ما خواهد بود. خاصه در این شرایطی که جنگ اوکراین و بحران انرژی فرصت برای کشورهای صاحب انرژی شده است. 

به گفته کارشناسان ایران روزانه هزاران و ماهانه ده‌ها میلیون دلار و از بابت عدم فروش نفت ضرر می‌کند. آقایان می‌گویند که در حال فروش نفت هستیم و پولش را هم می‌گیریم و مشکلی نیست اما کیست که نداند فروش محدود نفت آن هم با تخفیف‌های کلان خود یک ضرر قابل توجه است. 

بر همین اساس است که باید به اصرار مخالفان برجام به کش دادن مذاکرات و به تعویق انداختن آن و دل بستن به زمستانی که از راه خواهد رسید، با دیده تردید نگریست.