رویای زمستان سخت اروپا بر باد رفت/ از زیرکی ترکیه تا دست خالی ایران

خبر فوری نوشت: در حالیکه روس ها و متحدانشان برای فرا رسیدن زمستان سخت و کاهش گاز در اروپا لحظه شماری می کردند، خبرگزاری ها و مقامات اروپایی اعلام کردند که ذخایر گازی این قاره برای زمستان پر شده و اروپا برای مواجهه با زمستان سخت نگرانی ندارد.

اروپا از چند ماه قبل آماده مقابله با زمستان بود. این قاره یکی از وارد کنندگان اصلی گاز طبیعی از روسیه بود اما با آغاز جنگ اوکراین و تحریم روسیه، واردات خود را قطع کرد. پوتین امیدوار بود با آغاز زمستان و احتیاج اروپا به گاز روسیه بتواند اوکراین و متحدان غربی اش را در تنگنا قرار دهد و شرایط را به نفع خود تمام کند اما انتشار این خبر آب سردی بر پیکر او ریخت.

در مورد پر شدن ذخایر گازی و انرژی اروپا چند نکته مهم وجود دارد که در این گزارش قصد داریم بر آنها مروری داشته باشیم.

1. بدون شک، خودکفایی اروپا در زمینه انرژی باعث تغییر روند جنگ می شود. جنگ اوکراین فرسایشی شده و کی‌اف روز به روز در حال دریافت بیشتر سلاح از اروپا است. برخی خبرها حاکی از این است که پوتین به شدت احساس ناامیدی کرده و به اطرافیانش گفته بهتر بود قبل از جنگ ارتش خود را آماده تر می کرده است. مسکو روی مشکل گازی اروپا حساب ویژه ای باز کرده بود و انتظار داشت زمستان به کمک او بیاید اما به نظر می رسد این امیدواری هم به یاس و ناامیدی تبدیل شده است. با بهبود شرایط گازی اروپا احتمالا مسکو در تنگای بیشتری قرار می گیرد.

2. علت خودکفایی انرژی اروپا را می توان در چند عامل خلاصه کرد. علت اول زمستان و پاییز نسبتا ملایم اروپا است. اروپا در سال 2022 و 2023 سرمای زیادی را نسبت به سالهای قبل، تجربه نخواهد کرد. کارشناسان می‌گویند تفاوت مصرف گاز بین زمستان سرد و معتدل حدود ۲۵ میلیارد متر مکعب یا ۷ تا ۸ درصد کل تقاضای گاز اتحادیه اروپا است و به همین دلیل، با سرمای کمتر مصرف انرژی پایین خواهد آمد.  علت دیگر واردات گاز از برخی کشورهای خودکفا مانند نروژ به کشورهایی است که احتیاج مبرمی به گاز دارند. اروپا توانست به خوبی گاز خود را در بین کشورهایش تقسیم کند و از بروز یک مشکل جدی جلوگیری نماید. علت دیگر هم به تولید فزاینده برق های بادی و انرژی های تجدیدپذیر جایگزین گاز در سال جاری باز می گردد. این انرژی ها با مدیریت اروپایی ها توانستند تا حدی جایگزین گاز شده  و از بروز سرمای شدید جلوگیری کنند.

3. یکی از اتفاقات مهم در این حوزه، افزایش ارتباط اروپا با ترکیه است. بر اساس اعلام اردوغان (رئیس جمهور ترکیه) آنکار قرار است گاز روسیه را از طریق لوله های خود به اروپا برساند. انتشار این خبر عجیب نشان می دهد که حالا ترکیه نقش واسطه ای مهمی میان اروپا و روسیه ایفا می کند و از طریق راضی نگه داشتن اروپایی ها و پوتین می تواند سود اقتصادی فراوانی به جیب زده و اعتبار سیاسی خود را هم بالا ببرد.

4. با توجه به خبر وساطت ترکیه باید به این هم توجه کنیم که ایران حالا هیچ نقشی در بازار انرژی اروپا ندارد. ایران امید داشت در صورت احیاء برجام، بتواند بخشی از انرژی خود را با قیمت خوب به اروپا بدهد اما این اتفاق به اصرار برخی سیاستمداران ذی نفوذ تندرو رخ نداد تا ایران جای خود را به ترکیه بدهد. تندروها معتقد بودند ایران باید برجام را تا زمستان به تعویق بیندازد تا اروپا به سرمای کشنده بخورد و حاضر شود امتیازات بیشتری به ایران بدهد. این اتفاق نیفتاد و ایران هم از معاملات گازی و نفتی با اروپا حذف شد.

5. با وجود انتشار خبرهایی در رابطه با خودکفایی سالانه اروپا اما برخی خبرگزاری ها و کارشناسان معتقدند نباید خودکفایی اروپا را جدی گرفت. آنها معقتدند این خودکفایی نه سالانه بلکه فصلی است. مخازن گازی و انرژی اروپا آنقدر زیاد نیست که بتواند گاز مورد احتیاج یک سال قاره را ذخیره کند. از آن سو، فعلا هوا خیلی سرد نیست و با فرا رسیدن ژانویه  و تعطیلات کریسمس تقاضای گاز به اوج خود می رسد. بعید است اروپا بتواند در این شرایط گاز خود را تا پایان سال نگه داشته و احتیاج به واردات پیدا نکند.

6. یکی از نگرانی های دیگر اروپایی ها، ورود چین به عرصه گاز مایع یا LNG است. LNG به گاز طبیعی‌  گفته می‌شود که موقتاً برای ذخیره‌ سازی یا ترابری در حجم بسیار به حالت مایع تبدیل شده ‌است. اروپا روی این گاز حساب ویژه ای باز کرده است. چین یکی از بزرگترین واردکنندگان گاز مایع است منتها به علت سیاست های کرونایی اش حدودا دو سالی است که این گاز را وارد نمی کند. با پایان دوران کرونا بعید نیست که غول شرق آسیا مجددا وارد گود شده و همه گازهای مایع بازار جهان را ببلعد.

7. با وجود بهبود نسبی اوضاع گاز در اروپا اما سران این قاره همچنان مردم را از کمبود سوخت می ترسانند. علت، این است که اگر خیال مردم راحت شده و شروع به بهره برداری حداکثری از گاز کنند ممکن است گاز زودتر از موعد تمام شود. اروپا روی صرفه جویی مردم حساب ویژه ای باز کرده است. اگر این اتفاق نیفتد و الگوی مصرف بهبود نیابد ممکن است آرزوی پوتین به واقعیت تبدیل شده و اروپا با کمبود گاز مواجه شود.

با این همه، تاکید اروپا بر توقف مذاکره با ایران که به معنای پایان برجام است، نشان می‌دهد که قاره سبز دیگر بر روی کمک گازی ایران حساب نمی‌کند و این امر قدرت چانه‌زنی دیپلماتیک کشورمان را به‌شدت کاهش می‌دهد.

منبع: خبر فوری