حادثه لهستان باعث جنگ اتمی روسیه و غرب می شود؟ / فشار تبلیغاتی تازه علیه مسکو

خبر فوری نوشت: برخورد موشک روسیه به یکی از روستاهای مرزی لهستان باعث به هم ریختن دنیا و ملتهب شدن جو سیاسی جهان شد. هرچند مسکو به سرعت این خبر را تکذیب کرد، اما حالا بسیاری از تحلیلگران از آغاز جنگ جهانی سخن می گویند. اما آیا این گمان دقیق است؟ آیا واقعا جنگی به وقوع می پیوندد؟

هایز برون (Hayes Brown) در پایگاه MSNBC در تحلیلی به این موضوع پرداخته است. در زیر خلاصه ای از تحلیل این تحلیلگر و کارشناس را مرور می کنیم:

*** جنگ جهانی بعید به نظر می رسد

روسیه روز سه‌شنبه شروع به شلیک ده‌ها موشک در غرب اوکراین کرد تا شکست در  شهر خرسون را جبران کند. اما بنا به اعلام دولت لهستان، حداقل یکی از این موشک‌ها از نقطه دید خارج شده و به خاک لهستان برخورد کرد و منجر به  کشته شدن دو نفر شد.

این همان رویدادی است که سناریوهای کابوس واری از آن ساخته می‌شود: روسیه غیرنظامیان را در یکی از کشورهای عضو ناتو می‌کشد و جرقه‌ای زده می‌شود که منجر به جنگ جهانی سوم می‌شود.

با این حال خوشبختانه، احتمال اینکه این اتفاق منجر به جنگ هسته ای شود بسیار کم است. حتی ضد روسی ترین اعضای ناتو نیز تمایلی به این ندارند که وارد جنگ بزرگ علیه روسیه شوند.

دلیل اصلی نگرانی در مورد تشدید تنش و آغاز جنگ جهانی به  ماده پنجم پیمان آتلانتیک شمالی، یعنی سند تأسیس ناتو باز می گردد. این بندی است که تنها یک بار - پس از حملات ۱۱ سپتامبر سال 2001 در ایالات متحده - و جنگ افغانستان و عراق مورد استناد قرار گرفته است. در ماده پنجم آمده است که اعضای ناتو "موافقت می کنند که حمله مسلحانه به یک یا چند عضو  ناتو حمله به همه آنها تلقی شود." در چنین رویدادی، اعضای ناتو موظفند با انجام «اقداماتی که لازم بدانند، از جمله استفاده از نیروی مسلح، به آن متحد کمک کنند».

اما ناتو یک اتحادیه دفاعی با یک بدنه سیاسی است. و چندین ملاحظه‌ وجود دارد که مانع از  اعلام جنگ تمام عیار ناتو علیه روسیه می شود.

نه مقامات ایالات متحده و نه مقامات لهستانی عجله ندارند که بمباران سه‌شنبه را به یک بحرانی بزرگتر از آنچه که باید باشد، تبدیل کنند. سخنگویان شورای امنیت ملی ایالات متحده و پنتاگون تاکید کردند که هنوز چیزهای زیادی وجود دارد که ما نمی دانیم و همچنان، منشاء انفجار در شرق لهستان در حال بررسی است. پیوتر مولر، سخنگوی دولت لهستان، در توییتر گفت که ماتئوش موراویسکی، نخست وزیر لهستان، در خواست برگزاری نشست فوری مشاوران امنیت ملی و دفاعی را کرده و از مردم خواسته است که اطلاعات تایید نشده را منتشر نکنند. وزارت خارجه لهستان در بیانیه‌ خود تنها به بیان این جمله بسنده کرد که بعدازظهر سه‌شنبه یک موشک ساخت روسیه سقوط کرد و دو شهروند جمهوری لهستان کشته شدند. وزیر امور خارجه لهستان هم سفیر روسیه را احضار کرد و خواستار توضیحات دقیق و فوری شد.

شایان ذکر است که لحن محتاطانه و دیپلماتیکی که تاکنون از غرب و اعضاء ناتو شنیده‌ ایم، زبان ستیزه جویانه ای نیست که شما از کشورهایی که برای جنگ عجله دارند، انتظار شنیدنش را داشته باشید. این لحن به خصوص در سازمانی مانند ناتو که در آن به ندرت رای گرفته می شود، اهمیت دارد. هیئت رئیسه ناتو معمولاً فقط از طریق اجماع عمل می کنند، به این معنی که همه 30 عضو باید در رابطه با یک حمله یا تصمیم توافق داشته باشند.

*** موشک های قدیمی که دردسرساز می شوند

لهستان روز سه‌شنبه گفت که به ماده 4 منشور ناتو استناد می‌کند و متحدان را برای مشورت در مورد گام‌های بعدی گرد هم می‌آورد. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، تلفنی با همتای لهستانی خود صحبت کرده اند. تا کنون، هیچ نشانه ای وجود ندارد که نشان دهد مسکو قصد داشته موشکش را از مرز لهستان عبور کند. وزارت دفاع روسیه حتی روز سه‌شنبه به کل منکر این موضوع شد و گفت اصلا سلاح‌های این کشور  به لهستان نخورده است.

در مقابل، برخی مقامات لهستان مانند استانیسلاو کوزیج، رئیس سابق دفتر امنیت ملی لهستان، حدس زد که «این حادثه توسط روس ها رخ داده اما یک اشتباه غیر عمدی بوده که ناشی از این واقعیت است که روسیه از موشک‌های قدیمی تر خود استفاده می‌کند که دقت کمتری دارند».

در حالی که زلنسکی و سایر اوکراینی‌ها انفجار در لهستان را یک حمله عمدی خوانده‌اند، اما با توجه به اینکه موشک‌ها به یک دستگاه خشک‌کن غلات در منطقه مرزی لهستان اصابت کرده‌، منطقی نیست که روسیه به طور هدفمند به یکی از کشورهای عضو ناتو حمله کرده باشد. به همین دلیل، احتمال این که ناتو به ماده 5 استناد کند بسیار اندک است.

چیزی که مورد سوال است و می تواند به شدت هم خطرناک باشد این است که آیا این نوع حوادث فرامرزی با کاهش ذخایر موشک‌های دقیق‌تر روسیه که تلاش می‌کند زمستان اوکراین را تا حد امکان سرد و تاریک کند، بیشتر می‌شود یا خیر.