سیاست بایدن در سال 2023؛ دیپلماسی یا جنگ با ایران؟

خبر فوری نوشت: دیپلماسی کشور در سال 2022 ضعف های زیادی داشت. این ضعف ها حالا کشور را در شرایط بسیار سختی قرار داده است.

آینده روابط ایران با کشورهای مختلف در هاله ای از ابهام است و مذاکرات هسته ای نیز عملا از بین رفته است. در سال 2023 احتمالا اتفاقات مهمی در رابطه با دیپلماسی ایران و غرب خواهد افتاد که شرایط کشور را تعیین خواهند کرد.

پایگاه دیلی صباح ترکیه در تحلیلی به این موضوع پرداخته است. نویسنده این مقاله معتقد است جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در دوراهی دیپلماسی و جدال رسمی با ایران قرار گرفته اما در سال 2023 احتمالا باید تصمیم نهایی خود را در رابطه با این موضوع بگیرد.

در زیر خلاصه ای از مقاله دیلی صباح را با هم مرور می کنیم.

مروری بر بحران دیپلماسی در سال 2022  

در حالی که تحلیلگران معتقدند در چنین شرایط آشفته‌ای شانسی برای احیای برجام وجود ندارد، اما همچنان، سوالاتی درباره روابط ایران و آمریکا در سال 2023 در حال مطرح شدن است.

سیاست خارجی ایران در سال 2022 پر از چالش بود. اول از همه، این کشور نتوانست برجام را احیاء کند. همچنین، مساله کمک نظامی به روسیه و مسائل مربوط به اعتراضات داخلی به تحریم های بیشتر علیه ایران منجر شد.

تهران در سال 2022 از سوی چند نهاد بین المللی مورد فشار قرار گرفت و ۵۴ عضو سازمان ملل قطعنامه‌ ای را برای حذف ایران از کمیسیون زنان به تصویب رساندند. از سوی دیگر، اسرائیل، دشمن ایران، روابط خود را با کشورهای عربی توسعه داده است. چین، متحد نزدیک ایران، روابط خود را با عربستان سعودی تقویت کرده و حتی مالکیت سه جزیره ایرانی را زیر سوال برده است.

بر اساس ادعای نویسنده دیلی صباح، از زمان انقلاب اسلامی در سال 1979 تا کنون ایران چنین شرایط سختی را تجربه نکرده است. این شرایط دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده را به سمت نقطه عطفی برای برداشتن گام های اصلی در قبال تهران در سال 2023 سوق داده است. در این شرایط، سؤالات درباره آینده سیاست آمریکا در قبال ایران همچنان در حال مطرح شدن است و بایدن هنوز تصمیم نهایی خود را در این رابطه نگرفته است.

تردید بایدن در سال 2023؛ دیپلماسی یا جنگ؟

نویسنده دیلی صباح در ادامه می نویسد، ابهام درباره روابط ایران و آمریکا به شدت زیاد است. پس از دهه‌ ها روابط خصمانه بین واشنگتن و تهران، زمان حیاتی برای تصمیم گیری نهایی فرا رسیده است. با توجه به شرایط فوق الذکر، به نظر می رسد گزینه دیپلماسی با ایران از روی میز واشنگتن برداشته شده، اما دولت بایدن همچنان از اعلام پایان مذاکرات خودداری می کند. خود جو بایدن مدتی پیش گفت: توافق هسته ای 2015 با ایران مرده است، اما ایالات متحده آن را به طور رسمی اعلام نخواهد کرد. این اظهارات بایدن نشان می‌دهد که هیچ مسیری برای توافق با ایران وجود ندارد، اما ایالات متحده از طریق یک راهبرد زیرکانه، تمایل دارد پنجره دیپلماسی را باز نگه دارد.

اگرچه برخی از گروه‌های مخالف ایران فشار شدیدی را بر واشنگتن می آورند تا بایدن را از مذاکره با تهران دور کنند، اما مقامات آمریکایی می ‌دانند که ممکن است ایران به زودی چالش های اساسی داخلی خود را حل کند و ماجرای اعتراضات داخلی هم به پایان برسد.

اگر این اتفاق بیفتد باید گفت، دیپلماسی تنها گزینه موجود برای حل مسائل و اختلافات خواهد بود. شاید به همین دلیل باشد که ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده گفت: ما همچنان معتقدیم که دیپلماسی مؤثرترین و پایدارترین وسیله برای حل اختلافات است.

در مقابل، جمهوری‌خواهان مخالف بایدن معتقدند دولت بایدن باید قبل از پایان اعتراضات اقداماتی را در راستای تغییر حکومت در ایران انجام دهد و اجازه ندهد که چالش های موجود در ایران حل شود.

از زمان حملات تروریستی 11 سپتامبر، سیاست «تغییر حکومت سایر کشور‌ها» به نقطه‌ای کانونی در سیاست خارجی ایالات متحده تبدیل شده است. پس از مداخله تمام عیار در عراق و افغانستان و مداخله نظامی جزئی در لیبی، برخی بر این باورند که ایران و کره شمالی می‌توانند اهداف دیگر این استراتژی ایالات متحده باشند.

بدیهی است که دموکرات ها مخالف سرسخت این استراتژی هستند و نسبت به مداخله آشکار نظامی برای تغییر یک دولت خارجی احتیاط می کنند.

دولت بایدن تاکنون از استراتژی تغییر حکومت در ایران حمایت صریح نکرده است، اما این بدان معنا نیست که دولت بایدن این استراتژی را کاملاً کنار گذاشته است. برخی منتقدان معتقدند دولت بایدن در سیاست خارجی پیرو نقشه و استراتژی دولت اوباما است. طبق این استراتژی، آمریکا نباید در امور داخلی ایران صراحتا دخالت کند و در عوض، باید دیپلمات ‌های آمریکایی را به انعقاد قرارداد کنترل تسلیحات با تهران تشویق ‌کند. شاید به همین دلیل باشد که بایدن از اعلام «پایان دیپلماسی» خودداری می کند.

 با این حال، شرایط داخل ایران و فشارها باعث شده بایدن برای تغییر حکومت در ایران تلاش بکند. رئیس جمهور ایالات متحده در همین رابطه در یک کمپین انتخاباتی مدعی شد: ایران را به زودی آزاد خواهیم کرد. ایران بلافاصله اظهارات بایدن را محکوم کرد و اشاره کرد که برخی مقامات آمریکایی در تماس با تهران اظهارات غیرمنطقی رئیس جمهور ایالات متحده را اصلاح کردند. این نشان می دهد که بایدن و دولتش در رابطه با ایران سردرگم است و نمی داند باید راه دیپلماسی را ادامه دهد یا علنا به سمت  جنگ پیش برود.

سال 2023؛ سالی تعیین کننده در تاریخ دیپلماسی​

بر اساس تحلیل دیلی صباح، پیروزی استراتژیِ تغییر حکومت در ایران در گرو مرگ استراتژی دیپلماسی است و این مرگ هم در صورتی رخ می دهد که همۀ درها به روی برجام و مذاکرات هسته ای بسته شده و به خصوص، طرف های اروپایی امکان هرگونه گفتگوی هسته ای را ناممکن بدانند. این اتفاق می تواند اولویت‌های کشورهای غربی را در مورد ایران تغییر دهد.

بدیهی است که سال 2023 برای سیاست ایران و روابط این کشور با ایالات متحده  و غرب سال بسیار مهمی خواهد بود. به هر حال، اگر دیپلماسی شکست بخورد، ممکن است دولت بایدن از گزینه های دیگری مانند اقدام نظامی برای تخریب سایت های هسته ای ایران از طریق نیروهای اسرائیلی حمایت کند. در این شرایط، ممکن است منطقه و دو طرف وارد جنگ مستقیم شوند.