المانیتور : رهبر ایران شخصا سیاست «نگاه به شرق» را دنبال می‌کند

سایت خبری تحلیلی المانیتور در تازه‌ترین گزارش به بررسی سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران به چین پرداخته و درباره سیاست «نگاه به شرق» نظام سیاسی در ایران نوشته است.

به گزارش رسانه‌های داخلی، ابراهیم رئیسی پیش از سفر به چین با آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب دیدار کرده است که به نظر می‌رسد در این جلسه درباره نکات و توصیه‌های لحظه آخری گفت‌وگو شده است. رهبر ایران به‌عنوان مردی که حرف آخر را در تمام مسائل عمده خارجی و داخلی می‌زند، سال‌هاست که با قدرت در حال پیشبرد سیاستی است که در ایران به عنوان «نگاه به شرق» شناخته می‌شود. این استراتژی به دنبال کشف مسیرهای جایگزین تجارت و دیپلماسی در چین و روسیه برای کاهش بار طاقت‌فرسا تحریم‌های غرب است که اقتصاد ایران را در چهار دهه گذشته هدف قرار داده است.

برای تحقق این ایده، رهبر ایران در سال 2021 به دولت حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق دستور داد تا قرارداد مشارکت استراتژیک 25 ساله با چین را امضا کند. این توافقنامه  انتقادات شدیدی را در داخل به دلیل ماهیت مشکوک و بحث‌انگیز آن برانگیخت و این گمانه‌زنی را به وجود آورد که جمهوری اسلامی در طول زمان در حال برداشتن اولین گام برای تبدیل شدن به مستعمره چین است. با گذشت نزدیک به دو سال از امضای قرارداد، مقامات ایرانی همچنان در مورد وضعیت پیشرفت این قرارداد مردد هستند. رسانه‌های ایرانی می‌گویند که پیگیری همین توافق،  هسته اصلی مذاکرات در جریان سفر رئیسی بوده است.

ایران که با محدودیت‌های شدید بانکی بین‌المللی مواجه است برای فروش نفت خام که شاهرگ حیاتی برای اقتصاد آسیب دیده این کشور است، مشکل داشته  و امیدوار است با احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، تحریم‌ها کاهش یابد. با این وجود، چشم‌اندازهای ضعیف در مذاکرات، گزینه‌های ایران را بیش از پیش کوچک کرده و آن را بیشتر به چین به‌عنوان مشتری اصلی که از تخفیف‌های سخاوتمندانه در دوران ناامیدکننده تحریم‌ها بهره می‌برد، متکی کرده است.

اینکه آیا جمهوری اسلامی باید همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد چین بگذارد یا نه، سوال مهمی است که توسط کارشناسان داخلی مطرح می‌شود . این کارشناسان به فشار واشنگتن بر پکن برای کاهش خرید نفت و در سطح کلی تجارت با ایران اشاره می‌کنند.

آخرین رویکرد چین در روابط خود با رقبای منطقه‌ای ایران - عربستان سعودی و امارات متحده عربی - بهترین رویدادی نبوده که جمهوری اسلامی می‌توانست انتظار داشته باشد. در ماه دسامبر، شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، ادعای ابوظبی در مورد سه جزیره مورد مناقشه خلیج فارس تحت کنترل تهران را که یک موضوع بسیار حساس حاکمیتی در اذهان مقامات ایرانی است، مطرح کرد.

با این حال، جمهوری اسلامی ایران با توجه به  محتاط بودن خطر از دست دادن یکی از معدود شرکای باقیمانده، تنها انتقاد ملایم و دیپلماتیک خود را ابراز کرد. علیرغم فشارهای بی امان رسانه های داخلی، مقامات ایرانی سفیر چین را "احضار" نکردند، بلکه از او خواستند "جلسه ای" در وزارت امور خارجه داشته باشد تا به جای محکومیت، اظهار "نارضایتی" ایران را به او منتقل کنند.