نتانیاهو بهای بازی بزرگ را می‌پردازد؟

اقتصادنیوز نوشت: سفر رونن لوی، مدیر کل وزارت خارجه اسرائیل به واشنگتن و دیدار دو روزه‌اش (چهارشنبه و پنجشنبه) با مقام‌های ارشد آمریکایی نشان دهنده تغییر موضع کاخ سفید در باب دعوت نتانیاهو به کاخ سفید و دیدارش با جو بایدن نبود. این حقیقتی است که منابع دیپلماتیک اسرائیل گفته اند.

چرایی سفر متحد بی‌بی به واشنگتن

در شرایطی که وزای کابینه نتانیاهو توسط شخص نخست‌وزیر از سفر به واشنگتن منع شده‌اند، مگر آن‌که دعوت‌نامه‌ای در این باب دریافت کنند، به نظر می رسد لوی در قامت فرستاده نخست وزیر فعالیت داشت تا بدین طریق پیام‌های نخست‌وزیری را در اختیار مقام های ارشد دولت بایدن بگذارد.

به نوشته المانیتورو آن‌گونه که وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه پس از دیدارش با لوی در بیانیه منتشر شده آورده، طرفین آمریکایی و اسرائیلی در باب راه های پیشبرد یکپارچگی منطقه ای از طریق مجمع نقف رایزنی داشتند.

المانیتور روز جمعه به نقل از یک منبع دیپلماتیک ارشد خبری را دریافت کرد مبنی بر این که قرار است مجمع نقف که در ابتدا و زمان وزارت خارجه لائید لاپید نشست برگزار کرده بود و از کشورهایی چون ایالات متحده، امارات، بحرین، مراکش و مصر میزبانی کرد، جلسه دیگری را در مراکش برگزار کند. به گفته این منبع، انتظار می‌رود آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه در این نشست حضور داشته باشد و تلاش‌ها برای افزودن کشورهایی که هنوز بخشی از توافق‌ها جهت عادی‌سازی روابط با اسرائیل نیستند، ادامه یابد.

انتظار می رفت که مجمع نقف ماه مارس گذشته برگزار شود اما به دلیل تنش‌های منطقه ای برگزاری نشست به تعویق افتاد. پس از ماه مبارک رمضان، تلاش‌ها برای تشکیل جلسه از سرگرفته شد. اوایل این ماه، تلویزیون اسرائیلی کان از تلاش‌هایی برای مشارکت سودان در مجمع نقف  خبر داد. سودان بخشی از توافق‌نامه مرتبط با عادی‌سازی روابط با اسرائیل است، اما هنوز این فرایند را نهایی نکرده و اکنون درگیر جنگ داخلی است.

خیز برای گسترش دامنه توافق‌نامه عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل

بنا به گزارش اکوایران، فعلا شرایط حاکم بر شرق بیت‌المقدس ناخوشایند است. دولت بایدن آشکارا بیزاری‌اش را از سیاست‌های رهبر اسرائیل و کابینه راست‌گرا و نژادپرست نشان می‌دهد. علاوه بر این، به واسطه ممنوعیت نتانیاهو، الی کوهن، وزیر امور خارجه وقت اسرائیل از پنج ماه گذشته، یعنی زمانی که انتخاب شده وارد پایتخت آمریکا نشده و همین مقوله در باب یآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل نیز صدق می کند.

بدین ترتیب دیدارهای اخیر لوی با شرمن، برت مک‌گورک، هماهنگ‌کننده کاخ‌سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا و عاموس هوخشتاین، مشاور بایدن در امور خاورمیانه با اهمیت قلمداد می‌شود. لوی پس از دیدار با مقام‌های ارشد دولت بایدن با گروهی از اعضای کنگره که از دوستان اسرائیل محسوب می‌شوند نیز دیدار کرد.

به گفته وزارت امور خارجه آمریکا، سفر لوی با هدف تقویت و گسترش دامنه توافق‌نامه مبنی بر عادی‌سازی روابط اسرائیل با امارات، بحرین و مراکش و رسیدگی به مسائل دو جانبه آمریکا و اسرائیل انجام شد.

موافقت عربستان با پرواز مستقیم میان تل‌آویو و ریاض

چنین فرمول‌هایی که توسط مقام‌های سیاسی ارائه می‌شوند، عموما به‌سان سایه‌ای هستند که هدف از آن پنهان کردن اهداف واقعی و دراماتیک نهفته در تماس‌های دیپلماتیک است. یکی از این اهداف، واداشتن عربستان برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل است.

جالب این‌‌که تنها یک روز پس از سفر لوی به واشنگتن، روزنامه معاریوی اسرائیل گزارش داد که مذاکرات از یک سال پیش در باب پروازهای مستقیم از اسرائیل به عربستان جهت انجام مناسک حج آغاز شده است. در این گزارش آمده که ریاض اکنون می‌خواهد این تصمیم را تایید کند، با این شرط که صرفا مسلمانان ساکن سرزمین های اشغالی که مایل به زیارت هستند بتوانند از این خطوط هوایی استفاده کنند، بدین ترتیب بدان‌ها اجازه داده می‌شود تا از فرودگاه بن‌گوریون یا فرودگاه رامون استفاده کنند.

مقدمه‌چینی بایدن برای خاموش کردن مخالفان

حال اگر چنین خواسته‌ای محقق شود، حج امسال در پایان ژوئن انجام می شود و بدین معنا نیست که عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان قریب‌الوقوع باشد.

همان‌گونه که المانیتور هفته گذشته نوشته، اسرائیل و ایالات متحده تلاش‌های جدیدی را برای گنجاندن عربستان در توافقنامه مرتبط با عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل کلید زده‌اند.در واقع برخی از چهره‌های نزدیک به بایدن بر این باورند که چنین دستاورد مهمی که چهره خاورمیانه را تغییر خواهد داد، می‌تواند زمینه را برای انتخاب دوباره رئیس‌جمهور کنونی فراهم کرده، بالاخص با توجه به انتقادها از دولت او به دلیل کنار گذاشتن متحدان اصلی آمریکا در منطقه.

نقش« لوی» در تحقق عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو

منابع سیاسی اسرائیل تایید می‌کنند که اتخاذ هرگونه تصمیمی از جانب اسرائیل در توافق سه‌جانبه آمریکا، عربستان و اسرائیل تنها توسط خود نتانیاهو، ران درمر وزیر امور استراتژیکش که چهره‌ای نزدیک به او است و یا تزاچی هانگبی، مشاور امنیت داخلی‌اش اتخاذ خواهد شد. بی‌بی اجازه نخواهد داد که شخص دیگری در ایجاد توافق تاریخی میان عربستان و اسرائیل برای خود اعتباری دست‌وپا کند.با این وجود، لوی کارنامه قابل توجهی دارد که می‌تواند جاه‌طلبی‌های نتانیاهو را محقق کند.

 لوی بیش‌ترین زمان خود را وقف خدمت به آژانس امنیتی «شین بت» کرد. او بعدها به شورای امنیت داخلی آمد و در تماس های مخفیانه برای تحقق توافق‌نامه عادی‌سازی روابط اسرائیل واعراب نقش برجسته‌ای داشت، بالاخص آن،که لوی با برخی از پایتخت‌های عربی هم رابطه خوبی دارد. یک منبع ارشد سیاسی اسرائیلی با اشاره به دیدارهای لوی در واشنگتن با المانیتور درباره هدف نتانیاهو گفت: «نتانیاهو حاضر است برای توافق با ریاض بهای سنگینی بپردازد».

نقشه راه تازه واشنگتن

آکسیوس این هفته گزارش داده بود که کاخ سفید می خواهد جهت تحقق توافق میان عربستان و اسرائیل تا هفت ماه آینده، فشارها را افزایش دهد. یک منبع ارشد پیشین که دیپلماتی اسرائیلی بوده به المانیتور گفت، در حالی که اسرائیل و دولت بایدن درباره ضروت فشار برای تحقق توافق با ریاض تاکید دارند، اما در ارتباط با لبنان همه چیز متفاوت است. واشنگتن از نگرش تحقیر آمیز نتانیاهو و کابینه‌اش به توافق‌نامه تاریخی در حوزه گاز که اکتبر 2022 به دست امده، ناخرسند است.

به غیر از توافقنامه مبنی بر عادی‌سازی روابط اسرائیل و اعراب و شاید هم توافق لبنان، لوی با آمریکایی‌ها درباب تمایل تل‌آویو جهت توسعه مجمع نقب رایزنی داشته است. یک منبع دیپلماتیک ارشد اسرائیل که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفته که روشن است درباره سفر احتمالی نتانیاهو به واشنگتن صحبتی نشده و الی کوهن می‌داند که پیش از نتانیاهو نمی‌تواند سفری به واشنگتن داشته باشد، همان‌گونه که پیش از بی‌بی قادر نیست راهی امارات شود. 

با وجود چنین فیلی در اتاق، جای تعجب نیست که دیدار کاری لوی در واشنگتن توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده باشد. این توجه بیش از همه عمق بحران حاکم بر روابط واشنگتن و تل‌آویو را نشان می‌دهد. یکی از منابع دیپلماتیک اروپایی که نخواسته نامش فاش شود به المانیتور گفت که آمریکایی‌ها منتظر پاسخ‌های اندکی از جانب اسرائیل در باب چندین موضوع استراتژیک هستند. آن‌ها هنوز نمی‌دانند نتانیاهو حاضر است برای توافق با عربستان چه بهایی بپردازد.