گروه واگنر روسیه چیست؟

رویداد۲۴ نوشت: گروه واگنر پیمانکار نظامی خصوصی روسیه از شب گذشته وارد جدال جدی با وزارت دفاع روسیه شده است. اتفاقی که یک شورش بزرگ نام گرفته است. این درگیری داخلی بین نیروهای نظامی خصوصی و دولتی روسیه در رسانه‌های سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. به طوریکه پوتین در اولین سخنرانی خود گفت: «سرنوشت مردم ما اکنون در حال تعیین شدن است.» چندی پیش گروه شبه نظامی واگنر مدعی شده بود که ارتش روسیه به مقر این گروه حمله کرده است و در جریان این تهاجم تعدادی از سربازانش را از دست داده است. بلافاصله فیلم‌هایی از پریگوژین، فرمانده و رییس پیمانکار خصوصی واگنر منتشر شد که بر سر مزار این سربازان حاضر شده است. با اینحال این ادعای پریگوژین از سوی وزارت دفاع روسیه رد شد. همزمان کمیته ملی ضد تروریسم روسیه نیز اعلام کرد: «در رابطه با اظهارات پریگوژین، سازمان امنیت فدرال روسیه یک پرونده جنایی در مورد دعوت به شورش مسلحانه باز کرده است. ما خواستار توقف فوری فعالیت‌های غیرقانونی هستیم.»

چندی بعد جدال بالا گرفت و یوگنی پریگوژین، رئیس PMC واگنر، قول داد روسیه را یک شبه از شر دولت ضعیف خلاص کند. او گفته بود: «همه میهن پرستان روسیه، میهن پرستان واقعی کشور که تاریخ را می‌دانند، نه طرفداران دولت ضعیفی که به منافع دولت خیانت کرده است، به خیابان‌ها بیایند، ما سلاح خواهیم یافت. امشب ما مسئله خائنان و جنایتکارانی را که روسیه را رسوا کرده‌اند حل خواهیم کرد. این افراد شویگو و گراسیموف است. شویگو در میدان سرخ به دار آویخته خواهد شد و همراه با لنین در مقبره دفن خواهد شد.»

این مساله درگیری داخلی در روسیه را تقویت کرد به نحویکه تصاویری از شهر روستوف منتشر می‌شد که نشان می‌داد نیروهای واگنر در شهر حضور دارند و عملاً تهدید نظامی برای دولت روسیه را ایجاد کرده‌اند. تصاویر دیگری از سوی رسانه‌های روسیه منتشر شد که نشان می‌داد نیروهای امنیتی روسیه به مقر گروه واگنر در شهر سن پترزبورگ وارد شده‌اند. پریگوژین نیز مدعی شد که یک بالگرد ارتش روسیه را که اقدام به شلیک به کاوران نظامی‌اش کرده ساقط کرده و اماکن نظامی از جمله فرودگاه را تحت کنترل خود گرفته است. رئیس گروه واگنر در دیدار معاون وزیر دفاع روسیه در روستوف، خواستار دیدار با وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور شد. چندی بعد روسیه دستور بازداشت پریگوژین را صادر کرد و پوتین اولین سخنرانی مهم خود را بعد از این رویداد انجام داد. او گفت: «ما با خیانت روبرو شدیم، جاه طلبی های گزاف منجر به خیانت به روسیه شد. نیروهای مسلح روسیه دستور لازم را برای خنثی کردن سازمان دهندگان شورش مسلحانه دریافت کردند.»

گروه واگنر چیست؟

گروه واگنر (با نام رسمی PMC Wagner) اولین بار در سال ۲۰۱۴ شناسایی شد، زمانی که از نیرو‌های جدایی طلب طرفدار روسیه در شرق اوکراین حمایت می‌کرد. در آن زمان، یک سازمان مخفی بود که بیشتر در آفریقا و خاورمیانه فعالیت می‌کرد و بر اساس گمانه‌زنی‌ها در آن زمان تنها حدود پنج هزار سرباز تحت فرماندهی خود داشت. با اینحال از همان زمان تاکنون رشد قابل توجهی از نظر تعداد نیرو‌های نظامی کرد. این پیمانکاری نظامی در روسیه براساس اعلام وزارت دفاع بریتانیا در ژانویه، حدود ۵۰ هزار نیروی تحت فرماندهی دارد. گفته می‌شود که این ارتش خصوصی روسیه یکی به از اجزای اصلی جنگ علیه اوکراین تبدیل شد و به همین علت شامل تحریم‌های آمریکا قرار گرفت.

این سازمان اعلام کرد که گروه واگنر در سال ۲۰۲۲ شروع به استخدام تعداد زیادی سرباز کرده است چرا که روسیه در یافتن نیرو برای ارتش با مشکل مواجه شده بود. اما آنچه در مورد گروه واگنر بسیار بحث‌برانگیز شده بود، اطلاعاتی بود که اولین بار شورای امنیت ملی آمریکا آن را فاش کرد که خبر از خریدن آزادی زندانیان در ازای جنگ در ارتش خصوصی واگنر در سطح گسترده، می‌داد. آمریکا مدعی شد ۸۰ درصد از نیرو‌های واگنر از این طریق تامین می‌شوند. هرچه هست گروه واگنر در سال ۲۰۲۲ به عنوان یک شرکت ثبت نام کرد و یک دفتر مرکزی جدید در سن پترزبورگ افتتاح کرد. بی‌بی‌سی نوشت: «این سازمان آشکارا بر بیلبورد‌های شهر‌های روسیه تبلیغات استخدام خود را منتشر می‌کند و در رسانه‌های روسی به عنوان یک سازمان میهن‌پرستانه نام برده می‌شود.»

گروه واگنر در اوکراین چه می‌کند؟

تا کنون ادعاهای مختلفی از حضور گروه واگنر در جنگ اوکراین منتشر شده است. به طوریکه گفته می‌شود، گروه واگنر تصرف شهر باخموت در شرق اوکراین توسط روسیه شرکت داشت. در آن زمان وزارت دفاع روسیه رسما این خبر را تایید نکرد با اینحال بعداً به سربازان واگنر نشان « شجاعت و از خودگذشتگی» دادند.

پریگوژین فرمانده واگنر کیست؟

رئیس فعلی گروه واگنر یوگنی پریگوژین، تاجر ثروتمندی است که به دلیل تهیه غذا برای کاخ کرملین به ثروت خوبی دست پیدا کرد و ملقب به "آشپز پوتین" است. پریگوژین پس از سال‌ها انکار ارتباطش با واگنر، سرانجام تأیید کرد که او بنیانگذار واگنر در ماه مه ۲۰۱۴ برای حمایت از نیرو‌های روسی در جنگ دونباس (شرق اوکراین) بوده است.

پریگوژین گفته بود: در تاریخ اول مه ۲۰۱۴، یک گروه متشکل از "میهن‌پرستان" زاده شد که بعدا گروه "بی. تی. جی واگنر" نام گرفت.

عملیات‌های گروه واگنر

گفته می‌شود اولین عملیات گروه واگنر کمک به روسیه برای الحاق کریمه در سال ۲۰۱۴ بود. آن زمان گروه واگنر از نیرو‌های جدایی طلب طرفدار روسیه در شرق اوکراین حمایت می‌کرد. حتی برخی رسانه‌های غربی مدعی شده بودند که گروه واگنر پیش از جنگ روسیه و اوکراین برخی تحرکات نظامی با پرچم دروغین انجام داده‌اند تا بهانه به دست دولت روسیه برای جنگ با اوکراین بدهند. همچنین گفته می‌شود که گروه واگنر در محافظت از میادین نفتی روسیه نیز نقش دارند.

واگنر چگونه با فرماندهان نظامی روسیه درگیر شده است؟

آنچه از شب گذشته در جریان جدال این ارتش خصوصی یا ارتش دوم روسیه با مقامات نظامی دولت روسیه دیده می‌شود، نشان از اختلافات نظامی مهم در این کشور است. پیش از این نیز پریگوژین بارها سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه و والری گراسیموف، رئیس ارتش اوکراین را به بی‌کفایتی، متهم کرده است. این اقدام آنگونه که پریگوژن ادعا می‌کند، در مخالفت با فرماندهان نظامی روسیه است و نه دولت روسیه. پریگوژین اظهارات جدید را مطرح کرد و گفت: «این اواخر نیز دولت روسیه در تلاش بود تا گروه واگنر هر چه بیشتر تحت نظارت خود در بیاورد.

فعالیت‌های گروه واگنر

از سال ۲۰۱۵ تاکنون گروه واگنر در سوریه هستند. براساس برخی ادعا‌های تایید نشده، این پیمانکاری نظامی در لیبی به عنوان نیرو‌های وفادار به خلیفه حفتر حضور دارند. همچنین ادعا شده است که آفریقای مرکزی از گروه واگنر برای محافظت از معادن الماس دعوت به کار کرده است. همچنین گفته می‌شود که گروه واگنر از معادن طلا در سودان نیز محافظت می‌کند. این دسته از عملیات‌ها احتمالاً راه پر درآمدی برای یوگنی پریگوژین هستند.

آنچه در مورد این پیمانکاری نظامی طی این مدت توجهات را جلب کرده بود، فرار یکی از فرماندهان واگنر و درخواست پناهندگی او در نروژ بود. این فرد ادعا‌هایی مبنی بر جنایات جنگی واگنر منتشر کرده بود. تا پیش از این شورش به نظر می‌رسید که این گروه کاملاً تحت افتیار دولت قرار دارد و فرمانده این گروه بر ویژگی میهن‌پرستانه این گروه تاکید دارد. حتی ادعایی مطرح شد که در ماه مارس ۲۰۲۲ در کشتار بوچا، شهری از اوکراین که تحت تسلط روسیه درآمده بود، نیرو‌های واگنر نیز حضور داشتند.